ابراهیم بن محمدتقی بن حسین بن دلدار علی نقوی نصیرآبادی (۱۲۵۹-۱۳۰۷ق /۱۸۴۳-۱۸۹۰م)، مشهور به ابراهیم لَکهنَوی، فقیه و مفسر شیعی در قرن سیزدهم هجری قمری در هندوستان. وی از میرزای شیرازی، شیخ علی فرزند صاحب جواهر، حبیب الله رشتی و دیگران اجازه روایت داشت. وی مورد احترام آخرین حاکم شیعی لکنهو بود. همچنین نقل شده که ناصرالدین شاه قاجار و حتی ملکه بریتانیا به دیده احترام به او می‌نگریسته‌اند. مقاومت او در مقابل فرمان حذف شهادت به ولایت امام علی(ع) در اذان، و نامه‌اش به ملکه بریتانیا، مهمترین سبب لغو این فرمان در لکهنو بود.
| فقیه و مفسر شیعی | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابراهیم بن محمدتقی بن حسین بن دلدار علی نقوی نصیرآبادی |
| لقب | سید العلماء • حجة الاسلام |
| تاریخ تولد | ۱۲۵۹ق |
| زادگاه | هندوستان |
| تاریخ وفات | ۱۳۰۷ق |
| شهر وفات | لکهنو |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | مولی کمال‌الدین موهانی |
| اجازه روایت از | میرزا محمدحسن شیرازی • میرزا حبیب الله رشتی • محمدطه نجف |
| تألیفات | تحفة المؤمنین • الیواقیت و الدرر فی حکم التماثیل و الصور • نورالابصار فی اخذ الثّار |
زندگی‌نامه
ابراهیم لکهنوی در لکهنوی هندوستان زاده شد و در همان جا رشد یافت و به تحصیل علم پرداخت.[۱] صرف و نحو و منطق و بیان را نزد مولی کمال الدّین موهانی و فقه و اصول را نزد پدرش خواند.
پس از درگذشت پدرش که از عالمان و فقیهان شیعی بود، عهده‌دار امور شرعی و دینی شیعیان لکهنو شده و از طرف سلطان واحد علی شاه، آخرین سلطان شیعه لکهنو، به «سید العلماء» ملقب گردید.[۲]
ابراهیم در ۴۸ سالگی در سال ۱۳۰۷ق درگذشت. پیکرش در حسینیه پدرش محمد تقی در لکهنو، به خاک سپرده شد.[۳]
سفرها
در ۱۲۸۹ق / ۱۸۷۲م به سفر حج رفت. در ۱۲۹۱ق برای زیارت عتبات به عراق سفر کرد.[۴] در ۱۳۰۶ق /۱۸۸۸م به قصد زیارت حرم امام رضا(ع) سفری به ایران کرد و در آستانه حضرت عبدالعظیم در شهر ری مورد استقبال علما و امرا قرار گرفت. او همچنین با ناصرالدین شاه دیدار کرد[۵] و شاه به قصد تکریم، او را «حجة الاسلام» لقب داد.[۶]
اساتید
شیخ ابراهیم از فقیهان بنام شیعی اجازه روایت یافت:
- میرزا محمدحسن شیرازی
- حبیب الله رشتی
- محمدطه نجف
- سید محمدحسین شهرستانی
- شیخ علی فرزند صاحب جواهر
- مولا لطف الله مازندرانی
- شیخ محمدحسن آل یاسین کاظمی
- فاضل ایروانی
- شیخ محمدحسین کاظمی
- شیخ حسن ابن الشیخ
- اسدالله کاظمی
- زین العابدین مازندرانی
- سید ابوالقاسم طباطبائی.[۷]
آثار
او دارای تألیفاتی بدین شرح است:
- تحفة المؤمنین رساله عملیه اوست و در هند به زبان اردو چاپ شده است.[۸]
- الیواقیت و الدرر فی حکم التماثیل و الصور در هند چاپ شده است.[۹]
- نورالابصار فی اخذ الثّار به زبان فارسی در لکهنو چاپ شده است.[۱۰]
- الشمعه فی احکام الجمعه را به نام ناصرالدین شاه تألیف کرده است، از این رو آن را اللمعه الناصریه نیز گویند و نسخه‌ای از آن در کتابخانه وی در لکهنو موجود است.[۱۱]
- ظاب العائل در فقه.[۱۲]
- امل الامل در کلام (فارسی)، تکمله‌ای بر کتاب پدر خود ینابیع الانوار در تفسیر.
- البضاعة المزجاة در تفسیر سوره یوسف.[۱۳]
- دعائم الایمان.[۱۴]
نامه به ملکه انگلیس
هنگامی که حکومت فرمانروایان شیعی در لکهنو پایان یافت و دولت انگلیس بر آن سامان چیره شد، فرمان داد تا عالمان دینی شهادت به ولایت امام علی(ع) را از اذان حذف کنند. ابراهیم سخت به مخالفت برخاست و نامه‌ای به ملکه انگلیس نوشت و در نتیجه، فرمان صادر شده لغو گردید[۱۵] و در عین حال حکومت انگلیس او را «شمس العلماء» لقب داد.[۱۶]
پانویس
- ↑ آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ص۱۰
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، جلد۲، ص۲۰۵؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۲۳۰.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، جلد۲، ص۲۰۵؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۲۳۱.
- ↑ صدر الافاضل، مرتضی حسین، مطلع الانوار، ص۴۷۸
- ↑ صدر الافاضل، مطلع الانوار، ص۴۷۸
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، جلد۲، ص۲۰۵.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، جلد۲، ص۲۰۵؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۲۳۰-۲۳۱.
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ۱۴۰۳ق، جلد۳، ص۴۷۴
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۲۳۱؛ آقابزرگ، الذریعه، جلد ۲۵، ص۲۹۵ - ۲۹۶
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۲۳۱؛ صدر الافاضل، مطلع الانوار، ص۴۷۹
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۲۳۱؛ آقابزرگ، الذریعه، جلد ۱۴، ص۲۳۳
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ۱۴۰۳ق، جلد۱۵، ص۱۹۸
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، جلد۲، ص۲۰۵.
- ↑ لکهنوی، نجوم السماء، ص۱۲۲
- ↑ امین، اعیان الشیعه، جلد ۲، ص۲۰۵
- ↑ موسوی اصفهانی، احسن الودیعه، ص۱۱۴
منابع
- آقابزرگ تهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت،دار الاضواء، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.
- آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعه، قرن ۱۴، مشهد، ۱۴۰۴ق / ۱۹۸۴.
- امین، محسن، اعیان الشیعه، به تحقیق حسن الامین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳ق.
- صدر الافاضل، مرتضی حسین، مطلع الانوار، کراچی، ۱۴۰۲ق /۱۹۸۱م.
- لکهنوی، محمد مهدی، نجوم السماء، قم، ۱۳۹۶ق /۱۹۷۶م.
- مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانة الادب، تهران، انتشارات خیام، چاپ سوم، ۱۳۶۹ش.
- موسوی اصفهانی، محمد مهدی، احسن الودیعه، بغداد، ۱۳۴۸ق /۱۹۲۹م.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دایرةالمعارف بزرگ اسلامی