ابوالحسن شعرانی

ابوالحسن شعرانی

شناسنامه
نام کامل	ابوالحسن شعرانی
زادروز	۱۳۲۰ق/۱۲۸۱ش
شهر تولد	تهران
تاریخ درگذشت	۱۲ آبان ۱۳۵۲ش ۷ شوال ۱۳۹۳ق
آرامگاه	حرم حضرت عبدالعظیم حسنی
فرزندان	محسن
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید	میرزا مهدی آشتیانی،شیخ عبدالکریم حائری میرزا محمود قمی،شیخ عبد النبی نوری
شاگردان	میرزا هاشم آملی،حسن حسن زاده آملی عبدالله جوادی آملی،محمد حسن احمدی فقیه محدث اُرمُوی،علی اکبر غفاری، سید رضی شیرازی
تالیفات	راه سعادت، فلسفه اولی شرح تجرید الاعتقاد، شرح مجمع البیان

ابوالحسن شعرانی معروف به علامه شعرانی (۱۳۲۰-۱۳۹۳ق/۱۲۸۱-۱۳۵۲ش) از فلاسفه شیعی قرن ۱۴ هجری قمری است. او در علوم قرآن، حدیث، فقه، اصول فقه، کلام، فلسفه، هندسه و هیئت تحصیل نمود و چند اثر در این رشته‌ها از وی باقی مانده است. او از دانش شیخ عبدالکریم حائری، میرزا مهدی آشتیانی و میرزا محمود قمی استفاده کرده و شاگردانی چون میرزا هاشم آملی، حسن حسن‌زاده آملی و جوادی آملی را تربیت نمود. وی علاوه بر نگارش کتاب، شرح‌هایی بر کتاب‌های تفسیری، حدیثی، کلامی و فلسفی دارد. فلسفه اولی پیرامون دیدگاه فلاسفه غرب در مورد الهیات و تجرد نفس، راه سعادت در اثبات نبوت و ارائه ادله حقانیت پیامبر اسلام (ص) برخی از آثار اوست.

زندگی

میرزا ابوالحسن شعرانی در سال ۱۳۲۰ق در تهران متولد شد. پدرش محمد بن ملا غلامحسين از نوادگان ملا فتح‌الله کاشانی صاحب تفسير منهج الصادقین و مادرش فرزند محمدابراهيم نواب تهرانی صاحب كتاب فيض الدموع و تأليفات ديگر بود.

شعرانی در اواخر عمر به جهت درمان بیماری قلبی، ریوی به آلمان منتقل شد و در شنبه، ۷ شوال ۱۳۹۳ق برابر با ۱۲ آبان ۱۳۵۲ش از دنیا رفت. جنازه وی در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.

تحصیلات

ابوالحسن قرآن را نزد پدرش آموخت و تحصیلات خود را از مدرسه مروی تهران آغاز کرد و ادبیات عرب، فارسی، منطق، فقه، اصول، فلسفه، ریاضی و مانند آن را در آنجا آموخت. پس از آن به حوزه علمیه قم که تازه تأسیس شده بود رفت و در درس خارج فقه و اصول شرکت کرد. در ۲۶ سالگی پدرش را از دست داد و به دنبال آن، به عراق مهاجرت و در حوزه علمیه نجف به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. در عراق، علاوه بر تحصیل فقه شیعی، با فقه اهل سنت نیز آشنا گردید. وی پس از تکمیل تحصیلات و سیر و سلوک عرفانی، در دوره سلطنت رضا شاه به تهران بازگشت و به تبلیغ و تدریس و تحقیق پرداخت.

ابوالحسن شعرانی علاوه بر تحصیل و فعالیت در رشته‌های مختلف علوم اسلامی و حوزوی، با چندین زبان از جمله عربی، فرانسوی، ترکی، انگلیسی و عبری آشنا بود.

اساتید

برخی استادان شعرانی از این قرارند:

• میرزا مهدی آشتیانی
• سید حسن مدرس
• میرزا محمود قمی
• حبیب الله ذوالفنون
• شیخ عبدالکریم حائری
• شیخ عبد النبی نوری
• سید ابوتراب خوانساری

شاگردان

وی در طول زندگی خود، شاگردان زیادی را تربیت کرد. برخی از مهمترین شاگردان وی عبارتند از:

• میرزا هاشم آملی
• عبدالله جوادی آملی
• حسن حسن‌زاده آملی
• محمد حسن احمدی فقیه یزدی
• علی اکبر غفاری
• محدث اُرمُوی
• سید رضی شیرازی
• عباس مصباح‌زاده

تألیفات

نوشتار اصلی: آثار ابوالحسن شعرانی

شعرانی در زمینه‌های مختلف علوم دینی و انسانی، آثاری تالیف کرده است. فقه، اصول، فلسفه، کلام، علوم قرآنی و حدیث موضوع تألیفات وی است.

از نگاه دیگران

حسن زاده آملی از شاگردان مشهور شعرانی، وی را قهرمان علمی منحصر به فرد در جمیع علوم مختلف دانسته و از او به عنوان فقيهى مجتهد و جامع شرايط فقهى در حد كمال و فيلسوفى الهى و متبحّر و حكيمى متضلّع در حكمت متعاليه و مشّاء و اشراق و دانشمندی بی نظیر در علوم رياضى به خصوص در هيئت یاد کرده است. علامه طهرانی وی را عالمی محقّق و بصير و فيلسوف الهى و مرد ناشناخته و غائبى دانسته كه حاوى علم و عمل بود.برخی او را «خواجه نصیر عصر»، و جلال الدین همایی او را «شیخ بهایی عصر» لقب داده اند.

جشنواره علامه شعرانی

معاونت پژوهش حوزه علمیه تهران در سال ۱۳۹۲ شمسی، جشنواره پژوهشی علامه شعرانی، را همزمان با چهارمین جشنواره علامه حلی استان تهران، ویژه مقالات طلبه‌های بالای ۳۱ سال استان تهران برگزار کرد.

آثاری در مورد علامه شعرانی

در مورد زندگی‌نامه علمی ابوالحسن شعرانی، چندین اثر نگاشته شده است که برخی از آنها عبارتند از:

• اندیشه‌نامه علامه شعرانی، مجموعه دو جلدی مقالات ارائه شده در جشنواره علامه شعرانی، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، سال۱۳۸۷ش.
• فرزانه ناشناخته، مجموعه مقالاتی در مورد زندگانی علمی و فعالیت‌های شعرانی، انتشارات موسسه بوستان کتاب، سال ۱۳۸۲ش.
• در آسمان معرفت، شامل دوازده مقاله تالیف حسن حسن‌زاده آملی که در هر یک به معرفی یکی از اساتید باواسطه و بی‌واسطه خود از جمله ابوالحسن شعرانی پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۷۵ش منتشر شده است.
• چهره درخشان، در شرح حال علامه؛ نوشته تقی قوامی واعظ از شاگردان شعرانی.

منابع

• آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق.
• حرزالدین، محمد، معارف الرجال، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
• شعرانی، ابوالحسن، پژوهش‌های قرآنی علامه شعرانی در تفاسیر مجمع البیان، روح الجنان و منهج الصادقین، محقق: محمدرضا غیاثی کرمانی، ایران، قم، بوستان کتاب، ١٣٨۶ش.
• شعرانی، ابوالحسن، ترجمه نفس المهموم، قم، نشر هجرت، ۱۳۸۸ش.
• «مصاحبه با آیت‌الله سید رضی شیرازی»، در مجله حوزه، شماره ۵۰ و ۵۱، ۱۳۷۱ش.
• واعظ خیابانی، ملاعلی، علماء معاصرین، تبریز، شرکت سهامی چاپ کتاب، ۱۳۲۶ش.
• واعظ قوامی، تقی، چهره درخشان، تهران، کتابفروشی اسلامی.
• روزنامه جمهوری اسلامی، ۸/۱۲/۷۱.
• كیهان اندیشه، شماره ۴۵.
• كیهان فرهنگی، سال ۱۳۶۵، ش ۳.
• مطلبی، سید ابوالحسن، «نجوم امت-حضرت آیت الله علامه میرزا ابوالحسن شعرانی»، نور علم، ش۵۰-۵۱، فروردین و تیر ۱۳۷۲ش.

پیوند به بیرون

• بررسی کارنامه قرآن‌پژوهی ابوالحسن شعرانی
• پایگاه اینترنتی بنیاد محقق طباطبایی
• پایگاه اینترنتی مباحثات
• پایگاه دانلود برخی کتابهای علامه شعرانی