محمد یزدی (۱۳۱۰-۱۳۹۹ش) از فقهای شورای نگهبان، رئیس سابق قوه قضاییه، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، مجلس خبرگان رهبری و شورای عالی حوزه‌های علمیه. یزدی نمایندگی مجلس شورای اسلامی را نیز در کارنامه خود دارد.
او پس از گذراندن دروس سطح و سفر به قم، از محضر عالمانی چون بروجردی، اراکی و امام خمینی بهره برد و پس از مدتی به درجه اجتهاد رسید و از امام خمینی اجازه اجتهاد دریافت کرد.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۱۰ ش |
| محل زندگی | قم |
| تاریخ وفات | ۱۹ آذر ۱۳۹۹ش |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه |
| شهر وفات | قم |
| خویشاوندان سرشناس | شیخ محمدعلی یزدی (جد) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | آیت‌الله بروجردی • آیت‌الله اراکی • امام خمینی |
| محل تحصیل | اصفهان و قم |
| اجازه اجتهاد از | امام خمینی |
| تألیفات | ترجمه قرآن کریم، اسس الایمان فی القرآن، فقه القرآن، نبذ فی المعارف الاسلامی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم • عضو فقهای شورای نگهبان • عضو مجلس خبرگان رهبری • ریاست قوه قضاییه |
از او آثاری در زمینه‌های مختلف از جمله فقه، اصول، علوم قرآن، تفسیر و عقاید به چاپ رسیده است. وی قرآن را نیز به فارسی ترجمه کرده است.
محمد یزدی در ۱۹ آذر ۱۳۹۹ش درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) به‌خاک سپرده شد.
زندگی‌نامه
محمد یزدی فرزند علی در سال ۱۳۱۰ش در اصفهان به دنیا آمد. جد او شیخ محمد علی، معروف به شیخ یزدی در حدود صد سال پیش از یزد به اصفهان رفت و از عالمان بنام اصفهان گردید.[۱]
تحصیلات
محمد یزدی دوران کودکی را در اصفهان گذراند و خواندن و نوشتن را در مکتب خانه‌هایی که در مسجد محل بود، فرا گرفت. سپس برای خواندن کلاس چهارم نظام آموزشی، به اولین مدرسه‌ای که در آن زمان به سبک جدید تأسیس شده بود، رفت و شش کلاس را در آن مدرسه گذراند.[۲]
وضعیت خانوادگی و اصرار و علاقه‌مندی پدر سبب علاقه وی به دروس حوزوی شد. او تحصیلات حوزوی را نزد پدر خود شروع کرد و در مدرسه کاسه‌گران، دروس سطح حوزه را در محضر عالمانی چون نجف آبادی، فقیه، ادیب و طباطبایی به پایان رساند.[۳]
محمد یزدی پس از گذراندن دروس سطح به قم آمد و از محضر اساتیدی چون مرتضی حائری یزدی، مرعشی نجفی، سلطانی و علامه طباطبایی بهره برد و در درس خارج آیات بروجردی، اراکی، میرزا هاشم آملی، شاهرودی و امام خمینی شرکت کرد.[۴] وی پس از مدتی به درجه اجتهاد رسید[۵] و از امام خمینی اجازه اجتهاد دریافت کرد.[۶]
در کتاب خبرگان ملت از زبان وی، دوستان و معاشرانی ذکر شده است که از این میان می‌توان به محمد محمدی گیلانی، حسین مظاهری، محمدتقی مصباح یزدی، سید علی‌اکبر موسوی در قم و آقایان فقیه ایمانی، اخوان ابطحی در اصفهان اشاره کرد.[۷]
وفات
محمد یزدی در ۱۹ آذر ۱۳۹۹ش درگذشت[۸] و پس از تشییع در قم و اقامه نماز میت توسط آیت‌الله جعفر سبحانی در حرم حضرت معصومه(س) به‌خاک سپرده شد.[۹] آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی، ایمان راسخ به مبانی انقلاب و استقامت در این راه و غیرت دینی و انقلابی را از نشانه‌های بارز او برشمرد.[۱۰]
فعالیت‌های علمی
از شیخ محمد یزدی آثار فراونی در زمینه‌های گوناگون همچون فقه، اصول، کلام، تفسیر و علوم قرآن وجود دارد.[۱۱] اولین اثری که از وی به چاپ رسید، مقالاتی است که در مجله حکمت، تحت عنوان انسان‌شناسی منتشر شد.[۱۲]
برخی از آثار او عبارت‌اند از:
- ترجمه قرآن کریم: از این ترجمه به عنوان یکی از ترجمه‌های ساده و روان به زبان فارسی یاد شده و چاپ آن توسط انتشارات اسوه صورت گرفته است.[۱۳]
- گمشده شما: این کتاب، قبل از انقلاب اسلامی به چاپ رسید و موضوع آن در زمینه اصول دین و معارف مکتب تشیع است.[۱۴]
- پاسخ تهمت‌های مردوخ: این کتاب در رد سخنان شخصی بنام مردوخ نگاشته شده است که پس از چاپ کتاب گمشده شما، تهمت‌هایی را بر علیه مکتب تشیع وارد کرده بود.[۱۵]
- حسین بن علی (ع) را بهتر بشناسیم: موضوع این کتاب، تحلیل قیام عاشورا و نهضت امام حسین(ع) است و با تحلیل و آسیب‌شناسی، راهکارهایی را نیز ارائه می‌دهد. این کتاب با توجه به مقایسه زمان صدر اسلام و تطبیق آن با زمان حاضر، مورد استقبال قرار گرفت و همین امر سبب شد تا ساواک کتاب را ممنوع کرده و اقدام به جمع‌آوری کند.[۱۶]
- فقه القرآن: وی این کتاب را زمان تبعید در شهرهای کنگان، بوشهر و اسلام‌آباد غرب نوشته و موضوع آن در ارتباط با آیات الاحکام است.[۱۷]
- اسس الایمان فی القرآن: وی در این کتاب اصول دین را از منظر قرآن مورد بررسی قرار داده است. این اثر در زمان محکومیت قبل از انقلاب و در زندان کرمانشاه نوشته شده است.[۱۸]
- نبذ فی المعارف الاسلامی: این کتاب، یک دوره اصول دین و مذهب به زبان عربی است و روش عقلی را برای اثبات و استنباط مطالب به کار گرفته است.[۱۹]
وی رساله‌های کوچکی نیز در زمینه‌های گوناگون از جمله تفسیر سوره حمد، الولادة الاصطناعیه للانسان، حکم التماثیل و… نوشته است؛ چنان‌که از او سلسله مقالاتی با عنوان «در قانون اساسی» در مجله نور علم چاپ شده است.[۲۰]
فعالیت‌ها و مبارزات سیاسی
محمد یزدی یکی از چهره‌های شناخته‌شده جمهوری اسلامی ایران بود که فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای در قبل و بعد از انقلاب اسلامی داشت.
قبل از انقلاب
شیخ محمد یزدی قبل از انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مبارزان و فعالان سیاسی با حکومت پهلوی شناخته می‌شود که به دلیل سخنرانی‌ها و افشاگری‌های فراوان، بارها تبعید و زندانی شده است.[۲۱] جو حاکم بر حوزه علمیه قم و نقش مراجع و جریان‌های سیاسی از جمله فدائیان اسلام، نهضت ملی شدن صنعت نفت و کودتای ۲۸ مرداد، سبب علاقه‌مندی وی به مسائل سیاسی شد.[۲۲]
شروع آشنایی وی با امام خمینی، به شرکت در درس خارج امام در مسجد سلماسی بازمی‌گردد که با پیروی از خط و مشی امام به مبارزه علیه حکومت پهلوی پرداخت و با جلسات و سخنرانی‌های فراوان در شهرهای مختلف، بارها توسط ساواک دستگیر و زندانی گردید و چندین مرحله به شهرهای گوناگون از جمله کنگان، بندرلنگه، بوشهر و رودبار تبعید شد.[۲۳]
بعد از انقلاب
یزدی یکی از فعالان سیاسی شناخته شده بعد از انقلاب اسلامی است و مسئولیت‌های فراوانی را در عرصه‌های مختلف به عهده داشته که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- ریاست دفتر امام خمینی: دفتر امام خمینی متشکل از سید احمد خمینی، اشراقی، رسولی محلاتی، محمد غرضی به ریاست آیت‌الله محمد یزدی به صورت شورایی اداره می‌شد.[۲۴]
- نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی.[۲۵]
- عضویت در شورای نگهبان پس از استعفای آیت‌الله صافی گلپایگانی. پس از پایان نمایندگی وی در دوره دوم مجلس شورای اسلامی، از سوی امام خمینی به‌عنوان یکی از فقهای شورای نگهبان منصوب گردید.[۲۶] او در دوره‌های چهارم، پنجم و ششم، عضو این شورا بوده و بعد از ریاست قوه قضائیه نیز به عضویت شورای نگهبان درآمد.[۲۷] در آبان ماه ۱۳۹۹ش اعلام شد که او از عضویت در شورای نگهبان استعفا داده است.[۲۸]
- ریاست قوه قضائیه پس از رحلت امام خمینی در دو دوره پنج ساله.[۲۹]
- نمایندگی مجلس خبرگان رهبری: وی در دوره دوم از حوزه تهران انتخاب شد و در دوره چهارم با درگذشت آیت‌الله مهدوی کنی به عنوان ریاست مجلس خبرگان انتخاب شد.[۳۰] او در دوره پنجم نیز در انتخابات میاندوره خبرگان از حوزه استان قم انتخاب و به عضویت مجلس خبرگان درآید.[۳۱]
- نمایندگی مجلس شورای اسلامی: وی در سال ۱۳۵۸ش از سوی مردم قم به مجلس راه یافت و در دوره دوم نیز نماینده مردم تهران گردید.[۳۲]
از دیگر فعالیت‌های وی می‌توان به عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ش، امام جمعه موقت تهران، عضو و دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،[۳۳] [یادداشت ۱] عضو جامعه روحانیت مبارز تهران، عضو دوره چهارم و پنجم شورای عالی حوزه‌های علمیه،[۳۴] ریاست دادگاه انقلاب اسلامی قم و باختران (کرمانشاه)،[۳۵] عضو هیئت امنای حوزه علمیه شهید شاه‌آبادی و عضو هیئت امنای دانشگاه فاطمیه قم اشاره کرد.[۳۶]
برای مطالعهٔ بیشتر
کتاب «خاطرات آیت‌الله محمد یزدی»، شامل زندگی‌نامه، خاطرات و شرح مبارزات سیاسی وی است. این کتاب توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۰ش منتشر شده است.[۳۷]
پانویس
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۵۵؛ صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۳۷.
- ↑ برای اطلاعات بیشتر رجوع کن به: صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۳۷؛ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۵۶.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۵۷–۶۵۸.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۵۷.
- ↑ خوش نژاد، مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۶ش، ص۲۴۶.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۳۸.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۵۷.
- ↑ «آیت الله "محمد یزدی" دار فانی را وداع گفت»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ پیکر آیت‌الله یزدی در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد، خبرگزاری مهر.
- ↑ پیام تسلیت آیت‌الله خامنه‌ای در پی درگذشت آیت‌الله محمد یزدی، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ص۶۳۴–۶۳۵.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص، صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۰.
- ↑ «قرآن کریم با ترجمه آیت الله «محمد یزدی» منتشر شد»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ص۶۳۵؛ صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۰.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ص۶۳۵.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ص۶۲۴.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ص۶۳۵.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ص۶۳۵.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ص۶۳۵.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۵۸–۶۵۹.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۱–۵۴۲.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ص۶۲۹.
- ↑ برای اطلاعات بیشتر نگاه کنید به: دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۵۹–۶۶۳؛ صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۱–۵۴۲.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۶۴.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۶۴؛ صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۳.
- ↑ واکنش تاریخی امام(ره) به حذف تخریب‌گرانه آیت‌الله یزدی از مجلس، سایت مشرق نیوز.
- ↑ فقها و اعضای شورای نگهبان، سایت شورای نگهبان.
- ↑ انتصاب حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد خاتمی به عضویت شورای نگهبان، خبرگزاری ابنا.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۶۴–۶۶۵.
- ↑ دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، ۱۳۷۹ش، ص۶۶۵.
- ↑ نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان، خبرگزاری ابنا.
- ↑ خوش نژاد، مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۶ش، ص۲۴۶.
- ↑ اعضای شورای نگهبان، سایت شورای نگهبان.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۳.
- ↑ اعضای شورای نگهبان، سایت شورای نگهبان.
- ↑ اعضای شورای نگهبان، سایت شورای نگهبان.
- ↑ «کتاب خاطرات آیت‌الله محمد یزدی»، پایگاه اطلاع‌رسانی هیئت رزمندگان اسلام.
یادداشت
- ↑ آیت‌الله یزدی به عنوان عضو مؤسس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم شناخته می‌شود. وی از همان روزهای نخستین با جامعه مدرسین همکاری کرد و مدتی نیز دبیر این مرکز بود. (صالح، جامعه مدرسین، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۳.)
منابع
- «آیت الله «محمد یزدی» دار فانی را وداع گفت»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ آذر ۱۳۹۹ش؛ تاریخ بازدید: ۲۰ آذر ۱۳۹۹ش.
- آیت‌الله محمد یزدی دار فانی را وداع گفت، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۹ش.
- پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، قرآن کریم با ترجمه آیت‌الله محمد یزدی منتشر شد، تاریخ انتشار:۱۳۸۷/۵/۲۶، تاریخ بازدید: ۹۷/۱۲/۲۱.
- پیکر آیت‌الله یزدی در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد، خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۹ش.
- جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، زندگی اسوه‌های علم و عمل، قم، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۹۴ش.
- خوش‌نژاد، اکبر، مجلس شورای اسلامی، دوره اول، تهران، انتشارات مرکز اسناد اسلامی، ۱۳۸۶ش.
- دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، خبرگان ملت، شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، ۱۳۷۹ش.
- سایت شورای نگهبان، فقها و اعضای شورای نگهبان، تاریخ بازدید: ۹۷/۱۲/۱۹.
- سایت تابناک، نتیجه نهایی انتخابات خبرگان رهبری در سراسر کشور، تاریخ انتشار:۱۳۹۴/۱۲/۸، تاریخ بازدید: ۹۷/۱۲/۱۹.
- سایت مشرق نیوز، واکنش تاریخی امام(ره) به حذف تخریب‌گرانه آیت‌الله یزدی از مجلس، تاریخ انتشار: ۱۳۹۴/۱۲/۲۲، تاریخ بازدید:۹۷/۱۲/۱۹.
- صالح، سیدمحسن، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تاکنون، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۵ش.
- «کتاب خاطرات آیت‌الله محمد یزدی»، پایگاه اطلاع‌رسانی هیئت رزمندگان اسلام، تاریخ بازدید: ۲۵ اسفند ۱۳۹۷.
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره پنجم)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره چهارم)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره سوم)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره دوم)
- شاگردان امام خمینی
- شاگردان علامه طباطبایی
- شاگردان آیت‌الله بروجردی
- اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- فقیهان عضو شورای نگهبان در ایران
- رئیسان قوه قضائیه ایران
- روحانیان فعال در انقلاب اسلامی ایران
- فقیهان شیعه قرن ۱۵ (قمری)
- مترجمان قرآن به فارسی
- روحانیان تبعیدشده حکومت پهلوی
- شاگردان میرزا هاشم آملی
- نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی در ایران
- روحانیان شیعه اهل اصفهان
- مدفونان در حرم حضرت معصومه
- نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران
- دانشآموختگان حوزه علمیه قم (پس از سال ۱۳۰۰ شمسی)
- زندانیان حکومت پهلوی
- مترجمان شیعه قرآن
- اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه ایران