سید یونس موسوی اردبیلی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سید یونس بن محمدتقی موسوی اردبیلی |
| لقب | آیت‌الله العظمی |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۳ق یا ۱۲۹۶ق |
| محل زندگی | اردبیل و مشهد |
| تاریخ وفات | ۱۳۷۷ق |
| محل دفن | مشهد |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | شیخ الشریعه اصفهانی، آخوند خراسانی، سید محمدکاظم یزدی و محمدتقی شیرازی |
| محل تحصیل | اردبیل، زنجان، نجف و کربلا |
| تألیفات | حاشیه بر العروة الوثقی، وجیزة المسائل (رساله عملیه)، صلاة المسافر، قاعده لا ضرر، فروع العلم الإجمالی، معتقدات القاصر فی أصول الدین |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رضاشاه |
| اجتماعی | مرجع تقلید |
سید یونس موسوی اردبیلی (۱۲۹۳ یا ۱۲۹۶ - ۱۳۷۷ق) مرجع تقلید شیعه بود که در مشهد در مبارزه با رضاشاه نقشی مهم ایفا کرد. به همین جهت او را به تهران و سپس اردبیل تبعید کردند. پس از چند سال به مشهد بازگشت و به فعالیت دینی خود ادامه داد. او از شاگردان آخوند خراسانی، سید محمدکاظم یزدی و میرزا محمدتقی شیرازی بود. رساله عملیه او «وجیزة المسائل» نام داشت.
زندگینامه
سید یونس بن محمدتقی موسوی اردبیلی از مراجع تقلید بود که بسیاری از مردم آذربایجان، اردبیل، خراسان، تهران و... مقلد او بودند.[۱] وی سال ۱۲۹۳ق[۲] یا ۱۲۹۶ق[۳] در اردبیل[۴] زاده شد. بخشی از دروس حوزه را در اردبیل و سپس در زنجان آموخت.[۵] سال ۱۳۱۰ق[۶] یا ۱۳۱۹ق[۷] جهت ادامه تحصیل راهی نجف شد. مدتی نیز در کربلا تحصیل کرد.[۸] او علاوه بر تحصیل، به تدریس نیز اشتغال داشت.[۹] سال ۱۳۴۶ق[۱۰] یا ۱۳۴۸ق[۱۱] به اردبیل بازگشت و به رتق و فتق امور مذهبی مردم آن شهر پرداخت.[۱۲]
سال ۱۳۵۳ق[۱۳] / ۱۳۱۴ش[۱۴] پیش از واقعه مسجد گوهرشاد[۱۵] به مشهد رفت. پس از آن واقعه مدت کوتاهی به تهران و سپس به اردبیل تبعید شد.[۱۶] سال ۱۳۶۱ق[۱۷] یا ۱۳۶۲ق[۱۸] به مشهد بازگشت. تا سال ۱۳۷۷ق در مشهد به تدریس علوم حوزوی و اقامه جماعت در بارگاه امام رضا(ع) مشغول شد.[۱۹] در این سال به منظور معالجه به تهران رفت[۲۰] و در ۲۱ ذی قعده ۱۳۷۷ق در آنجا وفات یافت.[۲۱] جنازه‌اش را در دارالسعاده حرم امام رضا(ع) دفن کردند.[۲۲]
استادان
برخی از استادان سید یونس اردبیلی عبارتند از:
- شیخ الشریعه اصفهانی،[۲۳]
- آخوند خراسانی،[۲۴]
- سید محمدکاظم یزدی،[۲۵]
- فاضل شربیانی،[۲۶]
- میرزا محمّدتقی شیرازی.[۲۷]
آثار
برخی از آثار سید یونس اردبیلی عبارت است از:
- حاشیه بر العروة الوثقی،
- وجیزة المسائل (رساله عملیه)،
- صلاة المسافر،
- قاعده لا ضرر،
- فروع العلم الإجمالی،
- معتقدات القاصر فی أصول الدین.[۲۸]
فعالیت‌های اجتماعی سیاسی
سال ۱۳۱۴ش با رسیدن خبر دستور به تغییر لباس به مشهد، مراجع روحانی جلساتی در منزل سید یونس اردبیلی تشکیل دادند، در یکی از این جلسات تصمیم گرفته شد که سید حسین قمی به تهران رفته با رضا شاه وارد مذاکره شود اما قمی را در شهر ری دستگیر و به عتبات تبعید کردند. این خبر، اجتماعات و اعتراضات شدیدتر را به دنبال داشت و مردم در منزل سید یونس اردبیلی اجتماع کردند اما به دلیل عدم گنجایش جمعیت، مردم به مسجد گوهرشاد رفته و واقعه معروف مسجد گوهرشاد پیش می‌آید.[۲۹]
یک روز پس از کشتار مسجد گوهرشاد (۲۲ تیر ۱۳۱۴) اردبیلی همراه عده‌ای از روحانیون دستگیر و روانه زندان شدند. پس از چند روز به تهران منتقل و تبعید شد.[۳۰] پس از مدتی او را از تهران به اردبیل فرستادند. چند سال بعد دوباره به مشهد مهاجرت کرد و به تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی پرداخت.[۳۱]
پانویس
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶؛ زندگینامه مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۲۷.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱؛ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۷۵.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱؛ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۷۵.
- ↑ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۷۵.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶؛ زندگینامه مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۲۷.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶ِ؛ زندگینامه مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۲۸.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱.
- ↑ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص ۷۶.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶؛ مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۲۸.
- ↑ «اردبیلی» ج۲، ص۶۴؛ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص ۷۶.
- ↑ مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۲۸.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶؛ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص ۷۶.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص ۶۰۷.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص61.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص ۶۰۷؛ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص ۷۷.
- ↑ «اردبیلی»، ج۲، ص۶۴؛ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص ۷۷.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶؛ «اردبیلی»، ج۲، ص64.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶؛ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۶۱؛ «اردبیلی»، ج۲، ص۶۴.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶؛مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۲۸.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص۶۰۶؛ جلالی، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص ۷۶.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۱۷، ص ۶۰۷.
- ↑ مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۲۸
- ↑ مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۲۸
- ↑ مرسلوند، رجال و مشاهیر ایران، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص ۱۲۹.
منابع
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات أعلام الشیعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۳۰ق.
- «اردبیلی» در دایرة المعارف تشیع، ج۲، تهران، سازمان دایرة المعارف تشیع، ۱۳۶۸ش.
- جلالی، غلامرضا و دیگران، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش.
- شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
- مرسلوند، حسن، زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، تهران، الهام، چاپ دوم، ۱۳۷۶ش.