قطب‌الدین راوندی

برای دیگر کاربردها راوندی را ببینید.

قطب‌الدین راوندی

محدث، مفسر، متکلم، فقیه، مورخ شیعه
قبر قطب راوندی در حرم حضرت معصومه(س)
اطلاعات فردی
نام کامل	سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله
لقب	قطب راوندی
زادگاه	راوند، نزدیک کاشان
تاریخ وفات	۱۴ شوال سال ۵۷۳ هجری قمری
محل دفن	حرم حضرت معصومه(س)
شهر وفات	قم
خویشاوندان سرشناس	محمد بن سعید بن هبةالله راوندی(پسر) نویسنده کتاب عجالة المعرفه
اطلاعات علمی
استادان	فضل بن حسن طبرسی • محمد بن علی طبری • صفی الدین مرتضی بن داعی رازی
شاگردان	احمد بن علی بن عبدالجبار طوسی • ابن شهرآشوب
محل تحصیل	قم • اصفهان • خراسان • همدان
تألیفات	الخرائج و الجرائح • تهافت الفلاسفه • جواهر الکلام فی شرح مقدمة الکلام

قطب‌الدین سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی معروف به قطب راوندی (درگذشت: ۵۷۳ق) محدث، مفسر، متکلم، فقیه و مورخ شیعه در قرن ششم هجری و از شاگردان شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان است. معروف‌ترین اثر وی کتاب الخرائج و الجرائح است.ابن شهر آشوب مازندرانی و منتجب الدین رازی مشهورترین شاگردان او هستند.

زندگی‌نامه

سال تولد قطب‌الدین مشخص نیست و در راوند، نزدیک کاشان به‌دنیا آمد. افندی اصفهانی می‌گوید: نام وی بیشتر با انتساب به جدش یعنی «‌سعید بن هبة الله‌» شناخته می‌شود. کنیه قطب راوندی، ابوالحسن و ابوالحسین گزارش شده است. او تحصیلات ابتدایی را در راوند نزد پدر و پدربزرگ خویش گذراند و سپس راهی قم شد. طبق گفته افندی اصفهانی وی روایاتی را از بزرگان حدیث در اصفهان، خراسان و همدان شنیده و نقل کرده است.
قطب الدین راوندی در ۱۴ شوال سال ۵۷۳ هجری قمری در قم فوت کرد و نزدیک مرقد فاطمه معصومه، دختر امام کاظم(ع) دفن شد.
سه فرزند قطب‌الدین که تحصیل علوم دینی کردند به نام‌های علی، حسین و محمد، صاحب کتاب عجالة المعرفة بودند.

مشایخ و اساتید

محمدباقر خوانساری در کتاب روضات الجنات، استادان قطب راوندی را نام برده است:

• فضل بن حسن طبرسی صاحب مجمع البیان
• عمادالدین طبری صاحب بشارة المصطفی
• صفی الدین مرتضی بن داعی رازی صاحب تبصرة العوام
• شیخ ابوجعفر محمد بن علی حلبی
• محمد بن حسن، پدر خواجه نصیرالدین طوسی
• محمد بن اسماعیل مشهدی
• محمد بن علی تمیمی نیشابوری
• عبدالرحیم بن احمد شیبانی
• ابونصر الغازی
• ذوالفقار بن محمد بن معبد حسینی
• ابوجعفر بن کمیح.

شاگردان

در برخی کتب شرح‌حال‌نگاری، نام شاگردان قطب راوندی آمده است:

• نصیر الدین حسین بن سعید راوندی (فرزند)
• ظهیر الدین محمد بن سعید راوندی (فرزند)
• احمد بن علی بن عبدالجبار طوسی
• جمال‌الدین بن علی بن عبدالجبار طوسی
• علی بن محمد مدائنی
• عزالدین محمد بن حسن علوی بغدادی
• محمد بن عبد الحمید بن محمود دعوی‌دار
• ابن شهر آشوب مازندرانی.
• منتجب‌الدین رازی.

تألیفات

نوشتار اصلی: فهرست آثار قطب‌الدین راوندی

آثار قطب راوندی نزدیک به ۶۰ کتاب و رساله گزارش شده که در موضوعات مختلف دینی است. در میان تألیفات راوندی، کتاب الخرائج و الجرائح، مشهورترین اثر اوست که در بیان معجزات پیامبر(ص) و امامان شیعه است. وی شرحی هم بر کتاب نهج‌البلاغه دارد که منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه نام دارد.

در نگاه دیگران

• علامه امینی: راوندی یکی از پیشوایان علمای شیعه، برگزیده این طایفه و یکی از اساتید فقه و حدیث و از نوابغ و رجال علم و ادب است. هیچگونه عیبی در آثار فراوانش و هیچ غباری در فضایل و تلاش‌ها و خدمات دینی و اعمال نیکو و کتب ارزنده‌اش وجود ندارد.
• صاحب روضات الجنات: فقیه، فردی شاخص و موثق که دارای تصنیفات متعدد است.
• میرزا عبدالله افندی اصفهانی: شیخ، امام فقیه، قطب الدین راوندی، شخصی فاضل، عالم، متبحر، فقیه، محدث، متکلم، آشنای به اخبار و احادیث و شاعر بوده است.
• شیخ عباس قمی: وی عالم، متبحر، فقیه، محدث، مفسر، محقق... و از بزرگ‌ترین محدثان شیعه است.
• ابن حجر عسقلانی از بزرگان اهل سنت: او بر مذهب شیعه و در جمیع علوم فاضل است و در همه انواع، صاحب تصنیف است.

منابع

• افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعة الخیام، بی‌تا.
• امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ق.
• امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
• عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، بیروت، الاعلمی، ۱۳۹۰ ق.
• خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
• قمی، عباس، الکنی و الالقاب، تهران، مکتبة الصدر، بی‌تا.
• مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
• مهدی‌پور، علی‌اکبر. اجساد جاویدان. قم، حاذق، ۱۳۸۹ش.