سید اَسَدُالله مَدَنی (۱۲۹۳ -۱۳۶۰ش) روحانی شیعی و امام جمعه تبریز. وی از مبارزین سیاسی پیش از انقلاب اسلامی ایران بود که چند بار به‌دست رژیم پهلوی به شهرهای مختلف تبعید شد. بعد از انقلاب، نماینده مردم همدان در مجلس خبرگان قانون اساسی بود. مدنی نماینده امام خمینی در همدان و امام جمعه آن شهر بود و بعد‌ها همین مسئولیت را در تبریز بر عهده گرفت. مدنی در جریان برگزاری نماز جمعه، به‌دست سازمان مجاهدین خلق، ترور شد. در ایران، او را از شهدای محراب می‌خوانند. مدفن او در قم و در حرم حضرت معصومه(س) قرار دارد.
| از شهیدان محراب انقلاب اسلامی | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۲۹۳ش |
| زادگاه | آذر شهر، تبریز |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه(س) |
| تاریخ شهادت | ۲۰ شهریور سال ۱۳۶۰ش، توسط مجاهدین خلق |
| محل شهادت | تبریز |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید محمد حجت کوه‌کمری • سید محمدتقی خوانساری • سید محسن حکیم • سید عبدالهادی شیرازی • امام خمینی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم • حوزه علمیه نجف |
| اجازه اجتهاد از | سید ابوالقاسم خوئی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با بهائیان • اعتراض به تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی • حمایت از مرجعیت امام خمینی • عضو مجلس خبرگان قانون اساسی |
| اجتماعی | احداث مهدیه، صندوق قرض‌الحسنه، حمام، حسینیه، مسجد، مدرسه، کتابخانه و ... در مناطق محروم |
زندگی‌نامه و تحصیلات
سید اسدالله مدنی در سال ۱۲۹۳ش، در آذرشهر از توابع تبریز به دنیا آمد[۱] در چهار سالگی مادر و در ۱۶ سالگی پدر را که آقا میر علی نام داشت از دست داد.[۲] علوم مقدماتی دینی را نزد میرزا محمد حسن منطقی و میرزا محسن میرغفاری از علمای آذرشهر آموخته و برای ادامه تحصیلات عازم حوزه علمیه قم شد.[۳] اسدالله مدنی دورس سطح حوزه را نزد سیدمحمدرضا گلپایگانی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی[۴] و فلسفه، عرفان و اخلاق را از امام خمینی آموخت[۵] و سپس در درس خارج فقه و اصول سید محمد حجت کوه‌کمری[۶] و سید محمدتقی خوانساری حاضر شد.[۷]
سپس در سال ۱۳۲۳ هجری شمسی برای ادامه تحصیل، به نجف مهاجرت کرد.[۸] و از درس خارج فقه و اصول سید محسن حکیم، سید عبدالهادی شیرازی، سید ابوالقاسم خویی و امام خمینی بهره جست.[۹]
مدنی در حوزه علمیه نجف در کنار تحصیل، تدریس می‌کرد.[۱۰] کفایه، رسایل، مکاسب و درایه از جمله دروس و کتاب هایی بود که وی تدریس کرد. به گفته راستی کاشانی، شاگردان زیادی در درس اسدالله مدنی حاضر می‌شدند.[۱۱] سید اسدالله مدنی با اینکه از سید ابوالقاسم خویی،[۱۲] سید محسن حکیم، حجت کوه کمری و خوانساری اجازه اجتهاد داشت[۱۳] اما معتقد بود که همه باید از امام خمینی تقلید کنند.[۱۴]
شهادت
سید اسدالله مدنی در ۲۰ شهریور سال ۱۳۶۰ش پس از اتمام مراسم نماز جمعه با ترور سازمان مجاهدین خلق، به شهادت رسید[۱۵] و در ۲۱ شهریور پیکر او در تبریز و قم، تشییع و در حرم حضرت معصومه(س) به‌خاک سپرده شد.[۱۶] امام خمینی در پیامی وی را شخصیتی دانست که عمری را در تهذیب نفس و خدمت به اسلام و تربیت مسلمانان و مجاهده در راه حق علیه باطل گذراند و جز درباره خدمت به اسلام و مسلمانان نمی‌اندیشید.[۱۷] سال‌ها پیش از شهادت در عالم رؤیا سیدالشهدا به او فرموده بود «یا بُنیَّ اَنْتَ مَقْتُولٌ» «ای فرزندم! تو کشته می‌شوی» .مدنی پس از این خواب هم به سیادت و هم به شهادت خودش یقین پیدا کرده بود.[۱۸]
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
- شهید مدنی مبارزات سیاسی و اجتماعی خود را از دوران تحصیل در قم آغاز کرد و در اولین فعالیت‌های خود مدتی به زادگاه خود آذرشهر بازگشت و علیه نفوذ اقتصادی، اجتماعی بهائیان در آذرشهر سخنرانی‌هایی کرد که به اخراج بهائیان از شهر منجر شد. در پی آن شهربانی آذرشهر وی را مدتی به همدان تبعید کرد.[۱۹]
- هنگامی که سید مجتبی نواب صفوی برای اعدام احمد کسروی به ایران می‌آمد، آیت‌الله مدنی اندوخته‌ای را که برای خرج ازدواجش کنار گذاشته بود، به نواب داد.[۲۰]
- در دورۀ زمامداری جمال عبدالناصر در مصر، مدنی در رأس هیئتی از علمای ایرانی حوزه علمیه نجف برای افشاگری علیه دولت کودتای فضل‌الله زاهدی به آن کشور سفر کرد.[۲۱]
- در ۵ مرداد سال ۱۳۴۱شمسی وی از عراق وارد همدان شد و در جریان اعتراض به تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سخنرانی خود در مسجد جامع همدان، مردم این شهر را به حمایت از مبارزات حوزه علمیه قم فراخواند[۲۲] و در کنار سایر علمای همدان تلگراف اعتراض‌آمیزی نسبت به تصویب این لایحه به اسدالله علم مخابره کرد[۲۳]
- پس از درگذشت آیت‌الله سید محسن طباطبائی حکیم، مرجعیت آیت الله خمینی را در همدان مطرح کرد؛ به‌طوری که ساواک گزارش داد وی بیش از یک سوم اهالی همدان را مقلد امام کرده است. رفت‌وآمدهای وی به همدان و نجف تا اوایل سال ۱۳۵۰ش ادامه پیدا کرد و در این زمان به دعوت مردم و روحانیون شهر خرم‌آباد به آن شهر رفت.[۲۴]
- سیداسدالله مدنی فعالیت خود را در خرم‌آباد با تدریس درس خارج در حوزۀ علمیۀ کمالوند[یادداشت ۱]آغاز کرد و پس از مدتی سرپرست این مدرسه شد. با گذشت زمان اندکی به عنوان وکیل تام‌الاختیار امام خمینی و نمایندۀ ایشان به روحانیان و مردم خرم‌آباد معرفی شد. با ادامۀ سخنرانی‌های سیاسی مدنی، در مهر ۱۳۵۴ از ساواک تهران به ساواک لرستان دستوری ابلاغ شد که وی به مدت سه سال به منطقۀ نورآباد ممسنی اعزام گردد و مجددا در مرداد ۱۳۵۶ محل تبعید وی به گنبدکاووس تغییر پیدا میکند. به دلیل بیماری ایشان، کمیسیون امنیت اجتماعی خرم آباد محل تبعید وی را از مرداد ۱۳۵۷ به شهرستان مهاباد تغییر می‌دهد.[۲۵]
- با محاصرۀ منزل امام خمینی در مهر ۱۳۵۷ در نجف وی همراه جمعی از روحانیون تبعیدی با صدور اعلامیه‌ای به این اقدام رژیم بعثی عراق اعتراض نمود.[۲۶]
- اوایل دی ۱۳۵۷ش در میان استقبال مردم همدان وارد این شهر شد و رهبری مبارزات ضد رژیم مردم را بر عهده گرفت. در ۲۱ بهمن سال ۱۳۵۷ش که لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه برای سرکوبی مردم انقلابی به سمت تهران به حرکت درآمد، با دستور وی مردم کفن‌پوش همدان با دست خالی ضمن تقدیم شماری شهید، از حرکت تانک‌ها جلوگیری کردند[۲۷]
فعالیت‌ها بعد از انقلاب
- با تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی وی از طرف مردم همدان به نمایندگی در این مجلس انتخاب شد[۲۸] و به دستور امام با اختیارات کامل به امامت جمعۀ این شهر منصوب شد.[۲۹][۳۰]
- پس از شهادت سید محمدعلی قاضی طباطبایی، اولین شهید محراب و امام جمعه و نماینده امام در تبریز، در دهم آبان ۱۳۵۸ش با حکم امام به عنوان امام جمعه تبریز منصوب شد[۳۱] امامت جمعه وی با مخالفت اعضای حزب جمهوری خواه خلق مسلمان روبه‌رو شد و چند مرتبه جایگاه نماز جمعه را به آتش کشیدند.[۳۲]
- پس از آغاز جنگ، مدنی در تقویت روحیه رزمندگان اسلام تلاش می‌کرد وی با پوشیدن لباس رزم و شرکت در جبهه‌های نبرد و شرکت در مجالس دعا و نیایش آنان، مشوق رزمندگان بود.[۳۳]
خدمات اجتماعی
- احداث مهدیه در همدان.
- راه‌اندازی صندوق قرض‌الحسنه در همدان.
- احداث درمانگاه مهدیه همدان.
- ساخت حمام، حسینیه، مسجد و مدرسه، کتابخانه و صندوق قرض الحسنه در روستای مرادبیگ.
- راه‌اندازی صندوق قرض‌الحسنه در قصر شیرین.
- احداث تعدادی خانه در یکی از روستاهای بویین‌زهرا.
- ساخت مسجد در نورآباد ممسنی.[۳۴]
پانویس
- ↑ قیصری، شقایق در محراب، ۱۳۸۵ش، ص۱۳.
- ↑ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، زندگینامه‌ی آیت‌الله مدنی، کد ۳۳۱۴.
- ↑ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، زندگینامه‌ی آیت‌الله مدنی، کد ۳۳۱۴.
- ↑ گل‌زاده، شهید اخلاق و فضیلت، ۱۳۸۲ش، ص۷۷.
- ↑ گل‌زاده، شهید اخلاق و فضیلت، ۱۳۸۲ش، ص۷۷.
- ↑ عقیقی بخشایشی، مفاخر آذربایجان، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۹۱.
- ↑ گل‌زاده، شهید اخلاق و فضیلت، ۱۳۸۲ش، ص۹۰.
- ↑ عباس‌زاده، شهید مدنی جلوه اخلاص، ۱۳۸۰ش، ص۳۱.
- ↑ عباس‌زاده، شهید مدنی جلوه اخلاص، ۱۳۸۰ش، ص۳۲.
- ↑ عباس‌زاده، شهید مدنی جلوه اخلاص، ۱۳۸۰ش، ص۳۲.
- ↑ پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱.
- ↑ عباس‌زاده، شهید مدنی جلوه اخلاص، ۱۳۸۰ش، ص۳۲.
- ↑ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۷۷ش، ص۱۸.
- ↑ پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۴۲۴.
- ↑ قیصری، شقایق در محراب، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۸.
- ↑ «یادی از شهید محراب مدنی»، پرتال امام خمینی.
- ↑ https://www.habilian.ir/fa/خاطره-شهید-آیت‌الله-مدنی-در-تبعید.htmlگ هابیلیان پایگاه خبری تحلیلی مطالعات تروریسم.
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.
- ↑ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مصاحبه با محمدمهدی عبدخدایی، تاریخ ۱۳۷۳/۸/۱۲.
- ↑ شهید محراب آیت‌الله مدنی؛ مرد عرفان، مقاومت و جهاد فی سبیل‌الله»، مجلۀ سروش، ش۱۱۴، ۱۳۶۰ش.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله سید اسدالله مدنی، ۱۳۷۶، ص۹-۱۸.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله سید اسدالله مدنی، ۱۳۷۶ش، ص۳۸.
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.
- ↑ بنکدار، «اولین شهید محراب»، فصلنامۀ همدان، شمارۀ۱، ۱۳۷۴ش.
- ↑ پیام انقلاب، ۱۳۶۲، شمارۀ ۱۷۵.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۸۰و۲۸۱.
- ↑ هفته نامه شما، ۷۶/۶/۲۰.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۸۰و۲۸۱.
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.
- ↑ پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱.
یادداشت
- ↑ حوزه علمیه کمالیه یکی از حوزه های علمیه در شهر خرم آباد است که در سال ۱۳۲۸ش و با حضور سید حسین طباطبایی بروجردی و روح الله کمالوند تأسیس شد. این حوزه علمیه به دلیل آنکه روح الله کمالوند از روحانیون سرشناس خرم آباد در راه اندازی آن نقش پررنگی داشت به نام حوزه علمیه کمالیه نام گذاری شد.
منابع
- آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مصاحبه با محمدمهدی عبدخدایی، تاریخ ۱۳۷۳/۸/۱۲.
- آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، زندگینامه‌ی آیت‌الله مدنی، کد ۳۳۱۴.
- برگرفته از مقدمه «یاران امام به روایت اسناد ساواک، به نقل از پرتال پژوهشی و اطلاع رسانی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
- بنکدار (داماد آیت‌الله مدنی) «اولین شهید محراب»، فصلنامه‌ی همدان، شماره‌ی ۱، ۱۳۷۴.
- پاسدار اسلام ، شهریور ماه ۱۳۸۲، شماره ۲۶۱.
- پیام انقلاب، ۱۳۶۲، شماره‌ی ۱۷۵.
- شهید محراب آیت‌الله مدنی؛ مرد عرفان، مقاومت و جهاد فی سبیل‌الله»، مجله‌ی سروش ش ۱۱۴، ۱۳۶۰.
- عباس‌زاده، سعید، شهید مدنی جلوه اخلاص، قم، نورالسجاد، ۱۳۸۰ش.
- عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، مفاخر آذربایجان، تبریز، نشر آذربایجان، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- قیصری، مهدی، شقایق در محراب (حیات و سیره‌ی دومین شهید محراب آیت‌الله مدنی)، تهران، نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۵ش.
- گل‌زاده، صادق، شهید اخلاق و فضیلت، قم، نشر بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش.
- هفته نامه شما، ۷۶/۶/۲۰.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله سید اسدالله مدنی، تهران، مرکز اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۷۶.
- https://www.habilian.ir/fa/خاطره-شهید-آیت‌الله-مدنی-در-تبعید.html؛ پیاگه خبری تحلیلی مطالعات تروریسم
- روحانیان شهید شیعه
- روحانیان فعال در انقلاب اسلامی ایران
- امامان جمعه تبریز
- امامان جمعه همدان
- مدفونان در حرم حضرت معصومه
- نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی در ایران
- شاگردان سید ابوالقاسم خویی
- شاگردان امام خمینی
- شهیدان محراب
- روحانیان تبعیدشده حکومت پهلوی
- شاگردان سید محسن طباطبائی حکیم
- دانشآموختگان حوزه علمیه قم (پس از سال ۱۳۰۰ شمسی)
- دانشآموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)
- نمایندگان امام خمینی در استانهای ایران