محمدطه نجف (۱۲۴۱-۱۳۲۳ق) از فقیهان و رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری در نجف و از چهره‌های شناخته‌شده خاندان آل نجف است. وی تحصیلاتش را در حوزه علمیه نجف گذراند و به اجتهاد رسید. طه نجف بعد از درگذشت شیخ محمدحسین کاظمی و میرزای شیرازی، مرجعیت شیعیان را عهده‌دار شد. او قصیده‌هایی در مدح پیامبر(ص) و امام علی(ع) سروده و کتاب‌های اتقان المقال فی علم الرجال و الانصاف فی مسائل الخلاف از آثار اوست. محمدطه نجف در حرم امام علی(ع) مدفون است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نسب | آل نجف |
| تاریخ تولد | ۱۲۴۱ق |
| محل زندگی | نجف |
| تاریخ وفات | ۱۳ شوال ۱۳۲۳ق |
| محل دفن | حرم امام علی(ع) |
| شهر وفات | نجف |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | شیخ مرتضی انصاری • شیخ محسن خنیفر • سید حسین کوه‌کمری • شیخ جواد نجف |
| شاگردان | سید محمدسعید حبوبی • سید محمد کاشی حائری • سید عدنان الغریفی |
| محل تحصیل | نجف |
| تألیفات | اتقان المقال فی علم الرجال • الانصاف فی مسائل الخلاف • الفوائدالسنیه فی الفقه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | مرجعیت |
زندگی‌نامه
محمدطه نجف در سال ۱۲۴۱ق در نجف به دنیا آمد.[۱] پدرش شیخ مهدی و مادرش دختر شیخ حسین نجف بودند. خاندان نجف معروف به آل نجف از خانواده‌های مشهور در نجف هستند که اصالتاً تبریزی بوده و در قرن یازدهم هجری، حاج نجف بنیان‌گذار آن از تبریز به نجف مهاجرت کرد.[۲]
تنها فرزند شیخ محمدطه، شیخ مهدی نجف بود که در سال ۱۳۰۹ق و در زمان حیات پدرش از دنیا رفت و در یکی از اتاق‌های صحن حرم امیرالمؤمنین دفن شد.[۳]
محمدطه نجف در اواخر عمر نابینا شده بود. گفته شده او با زهد و پارسایی زندگی می‌کرد. وی سه ابتلای دوران حیات خویش (مرجعیت، نابینایی و وفات فرزندش) را از آزمایش‌های خداوند می‌دانست.[۴]
سفرها
محمدطه نجف دو بار در سال‌های ۱۳۱۰ق و ۱۳۱۸ق برای زیارت امام رضا(ع) به ایران سفر کرد. وی در سال ۱۳۱۷ق هم به دعوت بعضی از اشراف بغداد به حج رفت و بعد از انجام مناسک به زیارت مدینه رفت.[۵]
وفات
محمدطه نجف در ۱۳ شوال ۱۳۲۳ق برابر با ۲۰ آذر ۱۲۸۴ش درگذشت. میرزا حسین خلیلی بر بدنش نماز خواند و در حرم امام علی(ع) دفن شد.[۶]
جایگاه علمی
محمدطه نجف تحصیلاتش را از نجف آغاز کرد و نحو، صرف، معانی و بیان را از شیخ عبدالرضا طفیلی و دیگر استادان آموخت[۷] و برای گذراندن دروس عالی حوزه در درس دایی خود شیخ جواد نجف حاضر شد. سپس به درس شیخ مرتضی انصاری، شیخ محسن خنیفر و سید حسین کوه‌کمری رفت و به درجه اجتهاد رسید.[۸]
شاگردان
شاگردان محمدطه نجف را بسیار شمرده‌اند. در شمار شاگردان او شیخ حسن فرزند صاحب جواهر، سید محمدسعید حبوبی، سید محمد کاشی حائری، شیخ محمدحسن سمسیم، سید عدنان الغریفی و شیخ جعفر بدیری نجفی بودند.[۹]
مرجعیت
محمدطه نجف بعد از وفات شیخ محمدحسین کاظمی(درگذشت:۱۳۰۸ق) و میرزای شیرازی مرجعیت عامه شیعیان و دروس عمومی حوزه نجف را بر عهده گرفت. رساله عملیه‌اش در نجف منتشر و چندین بار تجدید چاپ شد.[۱۰]
آثار
محمدطه نجف، در موضوعاتی از فقه، اصول فقه و رجال کتاب‌هایی نوشت. او همچنین قصیده‌هایی در مدح پیامبر(ص) و امام علی(ع) سروده است.[۱۱] برخی از آثار او به این شرح است:
- اتقان المقال فی علم الرجال؛ این کتاب در سه بخش شرح‌حال راویان ثقه، حَسَن و ضعیف تنظیم شده و در هر بخش، اسامی بر اساس ترتیب حروف الفبا آمده است.[۱۲]
- الانصاف فی مسائل الخلاف
- حاشیه بر رسائل شیخ مرتضی انصاری
- شرح شرایع الاسلام
- غنائم المحصِّلین فی حاشیة معالم الاصول
- الفوائد السَنیه فی الفقه.[۱۳]
پانویس
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۷۵.
- ↑ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۱۷.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۱۵؛ فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۳۶۶.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۷۵.
- ↑ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳۳؛ حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۱.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۳و۳۰۴.
- ↑ فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۳۰۶.
- ↑ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳۵.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۲؛ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳۶.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال ۱۴۰۵ق ج۲، ص۳۰۰؛ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها،۱۴۰۶ق، ۱۹۸۶م، ج۳، ص۴۳۱ - ۴۳۲؛ دجیلی، موسوعة النجف الاشرف، ۱۴۱۸ق، ج۱۱، ص۱۵۰.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۷۵.
- ↑ إتقان المقال فی أحوال الرجال، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه.
- ↑ فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۳۰۶و۳۰۷؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۷۵.
منابع
- آل محبوبه، جعفر بن باقر، ماضی النجف و حاضرها، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۶ق.
- امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق.
- إتقان المقال فی أحوال الرجال، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه، تاریخ بازدید: ۲۸ بهمن ۱۳۹۹ش.
- حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۵ق.
- دجیلی، جعفر، موسوعة النجف الاشرف، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۸ق.
- فتلاوی، کاظم عبود، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، قم، الاجتهاد، ۱۴۲۷ق.