هاشم قزوینی
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | محمدهاشم قزوینی |
| لقب | مدرس قزوینی |
| زادروز | ۱۲۷۰ش |
| شهر تولد | قزوین |
| کشور تولد | ایران |
| تاریخ درگذشت | ۱۳۳۹ش |
| شهر درگذشت | مشهد |
| آرامگاه | صحن آزادی حرم امام رضا(ع) |
| دین | اسلام |
| مذهب | تشیع |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید | میرزا مهدی اصفهانی |
| شاگردان | سید علی خامنه‌ای، ابوالقاسم خزعلی |
هاشم قزوینی (۱۲۷۰-۱۳۳۹ش) از فقیهان شیعه و از عالمان حوزه علمیه مشهد بود. میرزا مهدی اصفهانی، میرزا مهدی آشتیانی و محمدحسین فشارکی از استادان او بوده‌اند. همچنین سید علی خامنه‌ای، ابوالقاسم خزعلی و سید حسین شمس از شاگردان اویند. قزوینی در ماجرای قیام مسجد گوهر شاد، دستگیر و به قزوین تبعید شد. به‌گفته محمدرضا حکیمی او به مکتب تفکیک گرایش داشته است.
معرفی و جایگاه
شیخ هاشم قزوینی از عالمان مشهد بود.[۱] به‌گفته آیتالله خامنه‌ای، استادی در فن بیان و تسلط همانند او وجود ندارد[۲] و به‌نقل از اسماعیل صالحی مازندرانی، هاشم قزوینی دارای بیان روان، قدرت تفسیر و تحلیل و صاحب کرامات بود.[۳] محمدرضا حکیمی هم او را نمونه یک عالم دینی، خردمند، وارسته، متواضع و هوشیار دانسته است.[۴] محمدتقی شریعتی نیز گفته است که پس از میرزا مهدی اصفهانی، عالمی بزرگتر از شیخ هاشم قزوینی نیست.[۵]
زندگی‌نامه
هاشم قزوینی در سال ۱۲۷۰ش در روستای «قلعه هاشم‌خان» قزوین (شناخته‌شده به شهرک مدرس) متولد شد.[۶] او در ۲۲ مهر ۱۳۳۹ش مصادف با ۲۰ ربیع الآخر ۱۳۸۱ق و در ۶۹ سالگی وفات کرد و در حرم امام رضا(ع) به‌خاک سپرده شد.[۷]
تحصیلات
قزوینی در نوجوانی، تحصیلات حوزوی را آغاز کرد[۸] و پس از فراگیری مقدمات و ادبیات عرب، نزد استادانی چون ملاعلی طارمی و ملا علی‌اکبر درس‌های فقه و اصول را یادگرفت. فلسفه اشراق و فلسفه مشاء را نزد سید موسی زرآبادی قزوینی آموخت.[۹] بعد از آن به اصفهان رفت و به مدت شش سال نزد محمدابراهیم کلباسی و محمدحسین فشارکی استفاده کرد و سپس به قزوین برگشت.[۱۰]
قزوینی پس از آن به نجف رفت و در حوزه علمیه نجف از میرزای نائینی، آقا ضیاء عراقی و سید ابوالحسن اصفهانی استفاده کرد و پس از آن در سال ۱۳۴۰ش به ایران برگشت و در مشهد ساکن شد.[۱۱] او در مشهد، فقه را نزد سید حسین طباطبایی قمی و اصول را نزد محمد آقازاده خراسانی و معارف و بحث هیئت قدیم را نزد میرزا مهدی اصفهانی آموخت.[۱۲].
در سفری که میرزا مهدی آشتیانی به مشهد داشت، به درخواست میرزا مهدی اصفهانی و قزوینی، کتاب «مصباح الانس بین المعقول و المشهود» ابن فناری را به آنان تدریس کرد.[۱۳]
اجتهاد
شیخ هاشم قزوینی با تأیید محمد آقازاده خراسانی، میرزا مهدی اصفهانی و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد دریافت کرد.[۱۴]
شاگردان
به گزارش مجله حوزه در مصاحبه با محمد واعظ‌زاده خراسانی، تعداد شاگردان شیخ هاشم قزوینی در مشهد نزدیک به هزار نفر می‌رسید.[۱۵] برخی از شاگردان وی به نقل از کتاب مکتب تفکیک عبارتند از:
میرزا مهدی اصفهانی مؤسس مکتب تفکیک، استاد شیخ هاشم قزوینی بود و از محمدرضا حکیمی نقل شده که او مبانی فکری استادش را باور داشت.[۱۷]
فعالیت‌های سیاسی
هاشم قزوینی از مخالفان حکومت رضاخان و از معترضان به شهادت نواب صفوی بود. او در واقعه مسجد گوهرشاد که منجر به قیام روحانیان و مردم مشهد شد، مؤثر بود.[۱۸] قزوینی به‌همراه عالمان دیگر از جمله میرزا محمد آقازاده و حسین قمی اقدام به نوشتن نامه به رضاخان در برابر قانون کشف حجاب کردند. در پی این حادثه، هاشم قزوینی هفت سال به قزوین تبعید شد.[۱۹]
پانویس
- ↑ حاجی محمدی و نوروزی، «زندگی‌نامه آیت الله شیخ هاشم قزوینی» ص۱۰۲.
- ↑ خامنه‌ای، سخنرانی دیدار جمعی از اساتید و فضلا و طلاب نخبه حوزه علمیه قم.
- ↑ صالحی مازندرانی، اسوه صالحان، ص۱۲.
- ↑ حکیمی، مکتب تفکیک، ص۲۸۳.
- ↑ حکیمی، مکتب تفکیک، ص۲۸۴.
- ↑ حاجی‌محمدی و نوروزی، «زندگی‌نامه آیتالله شیخ هاشم قزوینی»، ص۱۰۲.
- ↑ حاجی‌محمدی و نوروزی، «زندگی‌نامه آیتالله شیخ هاشم قزوینی»، ص۱۱۲.
- ↑ حکیمی، مکتب تفکیک، ۱۳۸۲ش، ص۲۹۳.
- ↑ حکیمی، مکتب تفکیک، ۱۳۸۲ش، ص۲۹۳.
- ↑ حکیمی، مکتب تفکیک، ۱۳۸۲ش، ص۲۹۳.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۷، ص۱۵۵.
- ↑ حکیمی، مکتب تفکیک، ۱۳۸۲ش، ص۲۹۳.
- ↑ صادق‌لو، «آیت آزادی»، وبگاه فرهیختگان تمدن شیعی
- ↑ حکیمی، مکتب تفکیک، ۱۳۸۲ش، ص۲۸۳.
- ↑ واعظ‌زاده خراسانی، «مصاحبه با حجه الاسلام و المسلمین محمد واعظ‌زاده خراسانی»، ص۲۰۲.
- ↑ حکیمی، مکتب تفکیک، ۱۳۸۲ش، ص۲۴۲.
- ↑ حاجی محمدی و نوروزی، «زندگی‌نامه آیتالله شیخ هاشم قزوینی»، ص۱۱۲.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، مرجعیت آیتالله العظمی خامنه‌ای از دیدگاه فقها و بزرگان، ص۴۴.
- ↑ حاجی‌محمدی و نوروزی، «زندگی‌نامه آیت الله شیخ هاشم قزوینی»، ص۱۱۲.
یادداشت
منابع
- حاجی‌محمدی، اکبر، نوروزی، فرشید، «زندگی‌نامه آیت الله شیخ هاشم قزوینی» در مجله مشکوة، شماره۷۸، بهار ۱۳۸۲ش.
- حکیمی، محمدرضا، مکتب تفکیک، تهران، دلیل ما، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
- شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، چاپ اول، ۱۳۵۲-۱۳۷۰ش.
- صادق‌لو، اکبر، «آیت آزادی»، وبگاه فرهیختگان تمدن شیعی، تاریخ درج مطلب: ۱۲مهر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید مطلب: ۲۰دی ۱۴۰۱ش.
- دفتر تبلیغات اسلامی قم، مرجعیت آیتالله العظمی خامنه‌ای از دیدگاه فقها و بزرگان، قم، انتشارات بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۷۴ش.
- خامنه‌ای، سید علی، سخنرانی در دیدار طلاب و روحانیون، در قزوین، ۲۵ آذر ۱۳۸۲ش.
- صالحی مازندرانی، محمدعلی، اسوه صالحان، انتشارات صالحان، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش.
- تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، سند شماره۲، ۱۳۷۸ش.
- پورامینی، محمدباقر، حاج آقا حسین قمی قامت قیامت، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۳ش.