سید محمد حسینی شیرازی

سید محمد حسینی شیرازی
زادروز	۱۳۰۷ش
زادگاه	نجف
درگذشت	۲۷ آذر ۱۳۸۰ش
آرامگاه	حرم حضرت معصومه(س)
محل زندگی	قم
استادان	سید مهدی شیرازی، سید محمد هادی میلانی، محمد رضا اصفهانی، جعفر رشتی.
نقش‌های برجسته	مرجع تقلید
آثار	توضیح المسائل، دائرةالمعارف فقهی یکصدو پنجاه، ایصال الطالب الی المکاسب۱۶ جلد. دنیا بازیچه یهود

سید محمد حسینی شیرازی (۱۳۰۷-۱۳۸۰ش)، مرجع تقلید شیعه، مدرس حوزه علمیه قم و از خاندان شیرازی است. پدرش سید مهدی شیرازی زعامت حوزه علمیه کربلا را بر عهده داشت. سید صادق شیرازی برادر و سید محمدتقی مدرسی خواهر‌زاده اویند.

تألیف کتاب‌های فراوان و تأسیس مراکز اسلامی در کشور‌های مختلف از فعالیت‌های او بود. سید محمد شیرازی معتقد به نظریه حکومت شورایی فقها بود. وی در سال ۱۳۸۰ش در قم درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.

زندگی‌نامه

سید محمد شیرازی در سال ۱۳۰۷ش در نجف متولد شد. سید عبدالهادی شیرازی از مراجع تقلید پسر عموی پدر اوست. سید حسن شیرازی برادر اوست که در سال ۱۳۵۹ش در جنوب لبنان شهید شد.

سید محمد شیرازی در ۲۷ آذر ۱۳۸۰ش در قم درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. آیت الله خامنه‌ای، در پیامی از مجاهدت‌های او تقدیر کرد.

تحصیلات

او در ۹ سالگی با پدرش سید مهدی شیرازی به کربلا هجرت کرد و در آنجا دروس مقدماتی و عالیه حوزه را گذراند. سید محمد شیرازی در سال ۱۳۳۹ش زعامت حوزه کربلا را به مدت ده سال به عهده گرفت. وی در ۴۴ سالگی بر اثر فشارهای حکومت وقت عراق، به کویت رفت و در سال ۱۳۵۸ش، در ۵۲ سالگی به شهر قم مهاجرت کرد و تا پایان عمر در قم مشغول تدریس علوم دینی بود.

اساتید

برخی از اساتید سید محمد شیرازی عبارتند از:

• سید مهدی شیرازی (پدر).
• سید محمد هادی میلانی
• محمد رضا اصفهانی
• سید زین العابدین
• جعفر رشتی

تدریس

سید محمد شیرازی نخست به تدریس دروس سطح پرداخت. وی در ۱۸ سالگی به تدریس کتاب کفایةالأصول مشغول شد؛ در سن ۲۵ سالگی اولین کتاب فقهی استدلالی خود را تألیف کرد و در ۳۰سالگی تدریس خارج فقه را شروع کرد و تا پایان عمر خود تدریس درس خارج را ادامه داد.

آثار

نوشتار اصلی: آثار سید محمد شیرازی

برای وی آثار زیادی را شمرده‌اند که در موضوعات گوناگون تألیف شده است.

مرجعیت

بنابر آنچه در پایگاه اطلاع رسانی وی آمده، عبدالحسین امینی، و آقا بزرگ تهرانی به مقام علمی وی اشاره داشته‌اند و وی از پدرش، سید میرزا مهدی شیرازی، سید علی بهبهانی، سید محمد فاطمی ابهری، سید عبدالله شبستری، اختر عباس نجفی، روشن علی نجفی، حسین برقی، جعفر رشتی، محمد کلباسی، محمد هجری، محمد علی خلیق شیرازی، سید محمود موسوی اصفهانی و محمود دانش، اجازه اجتهاد داشته است.

در استفتایی که از فقهای نجف یعنی سید ابوالقاسم خویی، سید محمود شاهرودی و سید مرتضی آل یاسین درباره مرجعیت سید محمد شیرازی صورت گرفت، در پاسخ نوشتند که برای آن‌ها ثابت نشده که سید محمد شیرازی مجتهد است.

فعالیت‌های فرهنگی و مؤسسات

سید محمد شیرازی ده‌ها مسجد، حسینیه، مدرسه، کتابخانه، انتشارات، صندوق قرض الحسنه و درمانگاه تأسیس کرد. نمایندگان، مقلدین و دوستان او مؤسسات زیادی در مناطق مختلف جهان از جمله در مصر، سودان، بریتانیا، کانادا، آمریکا، هند، پاکستان، استرالیا و کشورهای حوزه خلیج فارس، ایران و عراق بوجود آوردند. سید محمد شیرازی ده‌ها مدرسه دینی در ایران، عراق، کویت و سوریه ایجاد کرد و حوزه‌های مختلف علمیه را تحت پوشش و حمایت خود قرار داد.

بنا به گفته سایت وی، با تشویق و ارشادات او، بالغ بر سه هزار نفر به تحصیل علوم دینیه روی آوردند، و بیش از دو هزار و پانصد نفر از طلاب علوم دینی به دست وی ملبس شدند.

استقبال از امام خمینی در کربلا

عصر جمعه ۱۶ /۷ /۴۴ امام خمینی همراه فرزندش سید مصطفی خمینی و شماری از علما و روحانیان عازم کربلا شد. در سی کیلومتری شهر کربلا در روستای «مسیب» نزدیک پانصد نفر از علما و محصلان علوم اسلامی کربلا و نجف و شماری از مردم به استقبال او آمدند. در ساعت ۵ بعد از ظهر روز مزبور سید روح الله خمینی در برابر صحن امام حسین(ع) از ماشین پیاده شد و به اتفاق شماری از استقبال‌کنندگان به حرم رفت. پس از زیارت، نماز مغرب و عشا را به درخواست سید محمد شیرازی به جای او در صحن مطهر برگزار کرد و انبوهی از روحانیان و مردم به او اقتدا کردند. پس از پایان نماز، سید محمد شیرازی از طرف اهالی کربلا از سید روح الله خمینی خواست که اقلاً برای یک هفته در کربلا توقف نماید. این درخواست از طرف او پذیرفته شد و مدت یک هفته که در کربلا توقف داشت نماز را به جای سید محمد شیرازی با جماعت برگزار می‌کرد.

مسافرت به ایران

سید محمد شیرازی به علت فشار دولت عراق ابتدا به کویت رفت. در کویت نیز فعالیت‌های دینی او ادامه داشت تا اینکه دولت وقت عراق از طریق دولت کویت فشارهایی را بر وی وارد کرد و مجبور شد به ایران مهاجرت کند و در سال ۱۳۵۸ وارد ایران و در قم ساکن شد.

دیدگاه‌ها و مواضع

شورایی بودن نظام سیاسی اسلام

سید محمد شیرازی معتقد بود که ساختار سیاسی یک نظام اسلامی لزوماً باید بر اساس شورا بنیاد نهاده شود؛ چون این نوع نظام برای مسلمانان سودمندتر است و اصولا اتخاذ چنین مکانیسمی به خودی خود باعث ایجاد نوعی خود کنترلی در رهبر می‌شود و مانع خودکامگی‌های احتمالی او می‌گردد. چون اگر رهبر بداند که تحت نظارت و مراقبت دائمی است نهایت تلاش را برای کاهش ضریب اشتباهات خود و مستشارانش به کار خواهد بست. به خلاف آنکه اگر بداند حکومت او دائمی است و به هیچ مرجع و مقامی نیز پاسخگو نمی‌باشد رفته رفته راه استبداد و خودکامگی را در پیش می‌گیرد و خود و جامعه را به تباهی می‌کشاند.

از نظر سید محمد شیرازی خودکامگی پیشه کردن حرام است و این حرمت، به میزان فزونی یافتن امت، بیشتر و بیشتر می‌شود. زیرا معنی خودکامگی و استبداد، در انحصار قرار دادن حقوق دیگران اعم از حقوق مالی و یا جسمانی ایشان است. بنابراین چنانچه بر کشوری صد میلیونی چیره شود، مرتکب صد میلیون حرام شده است.

آزادی رسانه‌های خصوصی

وی معتقد بود دولت‌های اسلامی نباید تشکیلات رسانه‌های گروهی و ارتباط جمعی را فقط در انحصار خود قرار دهند؛ بلکه لازم است که داوطلبان تأسیس ایستگاه‌های رادیویی و تلویزیونی تشویق شوند و حتی از نظر مادی و معنوی به آن‌ها کمک شود تا در چارچوب احکام اسلامی آزادانه به این کار مبادرت ورزند، که با ایجاد رقابت میان افراد و شرکت‌ها می‌توان برنامه‌های پخش شده از سوی ایستگاه‌های رادیو و تلویزیونی را تنوع بخشید تا بینندگان را در حد زیادی از تماشای فیلم‌هایی که از طریق ماهواره پخش می‌شود منصرف نموده، توجه آنان را به سوی ایستگاه‌هایی که توسط شرکت‌های خصوصی اداره می‌شوند معطوف سازد.

مخالفت با امام خمینی

بعد از انقلاب وی با مواضع امام خمینی درباره جنگ تحمیلی و ولایت مطلقه فقیه مخالفت نمود.

منابع

• حسینی، سید ابوجواد، در امتداد فقاهت؛ نگاهی گذرا بر شخصیت مرجع فقید حضرت آیت الله العظمی سید محمد شیرازی. نشر جلال الدین، قم، ۱۳۸۱ش.
• پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سید محمد حسینی شیرازی.
• استقبال علمای بزرگ شیعه و سنی عراق از امام، پرتال مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
• پیام تسلیت به مناسبت درگذشت آیت‌اللّه آقای حاج سید محمد شیرازی‌، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
• رفتارشناسی سیاسی حوزه کربلا در قرن اخیر، سایت مباحثات.
• پایگاه خبری بولتن نیوز.
• پایگاه اطلاع رسانی فتن.