محمدرضا مهدوی کنی

محمدرضا مهدوی کَنی (۱۳۱۰-۱۳۹۳ش) از روحانیان فعال در انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران بود. عضویت در اولین شورای انقلاب، مجلس خبرگان رهبری، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، وزیر کشور و نخست‌وزیری، بخشی از سوابق سیاسی و اجرائی اوست.

محمدرضا مهدوی کنی

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۴ مرداد سال ۱۳۱۰ش
تاریخ وفات	۲۹ مهر ۱۳۹۳ش
محل دفن	حرم عبدالعظیم حسنی
شهر وفات	تهران
اطلاعات علمی
تألیفات	نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، شرح دعای افتتاح
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	وزیر کشور، نخست‌وزیر، امام جمعه، ریاست مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای نگهبان، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
اجتماعی	ریاست مدرسه علمیه مروی ریاست دانشگاه امام صادق(ع)

مهدوی کنی که از سال ۱۳۴۰ش در تهران فعالیت مذهبی و حوزوی داشت، از مجتهدان متنفذ تهران محسوب می‌شد. او دبیرکل جامعه روحانیت مبارز تهران، متولی مدرسه مروی و رئیس دانشگاه امام صادق(ع) بود. او چندین بار نیز نماز جمعه تهران را اقامه کرده است. شرح دعای افتتاح و نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی از آثار اوست. مزارش در حرم عبدالعظیم حسنی است.

زندگی‌نامه

محمدرضا مهدوی کنی در سال ۱۳۱۰ش در کن از توابع تهران به دنیا آمد.

درگذشت

محمدرضا مهدوی کنی در ۱۴ خرداد ۱۳۹۳ش دچار حمله قلبی شد و به کما رفت او در ۲۹ مهر سال ۱۳۹۳ش در ۸۳ سالگی در تهران از دنیا رفت. مراسم تشییع و اقامه نماز بر جنازه وی به امامت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در ۱ آبان ۱۳۹۳ش در دانشگاه تهران برگزار شد و بنابر وصیتش در کنار مزار آیت‌‌الله ملاعلی کنی در حرم عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.

تحصیلات

محمدرضا مهدوی کنی تحصیلات ابتدایی را در همان‌جا گذارند و پس از طی دوره دبستان در کن، در سال ۱۳۲۴ش در چهارده سالگی، به تحصیل علوم دینی پرداخت. ابتدا به مدرسه سپهسالار و پس از چند روزی، به مدرسه لرزاده رفت. مؤسس و سرپرست این مدرسه، علی‌اکبر برهان بود. تحصیل او در این مدرسه سه سال طول کشید.

وی در سال ۱۳۲۷ش در ۱۷ سالگی برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت کرد و تا سال ۱۳۴۰ش در محضر استادان آن زمان دروس عالی فقه، اصول فقه، تفسیر، حکمت، کلام و دروس خارج فقه و اصول را تلمذ کرد.

وی پس از بازگشت به تهران در سال ۱۳۴۰ش، در مدرسه مروی به تدریس علوم حوزوی مشغول شد و از سال ۱۳۴۲ امامت جماعت مسجد جلیلی در میدان فردوسی را پذیرفت و این مسجد را پایگاه مبارزات سیاسی قرار داد.

استادان

• علی‌اکبر برهان
• علی مشکینی
• عبدالجواد سده‌ای (جبل عاملی)
• محمد صدوقی
• سید محمدباقر سلطانی طباطبائی
• رفیعی قزوینی
• ابوالحسن شعرانی
• علامه طباطبایی
• آیت‌الله بروجردی
• امام خمینی
• آیت‌الله گلپایگانی
• صالحی نجف‌آبادی.

آثار و فعالیت‌های علمی

• تقریرات درس‌های خارج فقه آیت‌الله بروجردی و امام خمینی.
• کتاب نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی.
• کتاب اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن.
• کتاب بیست گفتار.
• کتاب شرح دعای افتتاح.
• تدریس خارج فقه در دانشگاه و مدرسه علمیه مروی برای دانشجویان و طلاب دوره‌های عالی.
• تدریس آیات الاحکام در مدرسه مروی و آیات اقتصادی در دانشگاه امام صادق(ع).
• تدریس دوره‌های اخلاق اسلامی در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و حوزه علمیه مروی.
• صدها سخنرانی علمی در محیط‌های حوزوی و دانشگاهی.
• مصاحبه‌های علمی با مطبوعات و شبکه‌های تلویزیونی.
• راهنمایی چندین پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکتری.

مبارزه سیاسی

اولین دستگیری مهدوی کنی در ۱۸ سالگی (۱۳۲۸ش) در اردستان بود که به شکنجه، تبعید و زندانی‌شدن او و بعضی از طلاب و مبلّغان همراهش منجر شد. وی، در حوزه علمیه فعالیت سیاسی خود را شروع کرد. از جمله فعالیت‌های مهم وی عضویت در مجمعی سیاسی بود که افرادی چون علی سعادت‌پرور (پهلوانی)، محمد محمدی گیلانی، عباس محفوظی، سید حسین خادمی، شمس، سمندری، جنیدی و عباس ورامینی در آن حضور داشتند.

از دیگر برنامه‌های مهدوی کنی، فعالیت‌ در مجامع علمی و سیاسی با حضور برخی دوستانش مانند مرتضی مطهری، سید محمد حسینی بهشتی و سید عبدالکریم موسوی اردبیلی بوده است. در این جلسات مباحثی مانند اقتصاد اسلامی و حکومت اسلامی مورد بحث و بررسی بوده است که در نهایت منجر به تأسیس هسته‌هایی مثل جامعه روحانیت مبارز تهران و تهیه اساسنامه مبارزاتی و دینی برای آن شد.

اصرار او بر طرح دیدگاه‌های امام خمینی که رهبر مخالفان نظام سلطنتی پهلوی بود و سایر فعالیت‌های سیاسی او منجر شد که پس از چندین بار بازداشت کوتاه‌مدت، هجوم به منزل و ایجاد محدودیت برای سخنرانی، منبر و تدریس، نهایتاً در رمضان سال ۱۳۵۳ش به بوکان و سپس مهاباد تبعید شود و پس از اعزام به تهران در کمیته مشترک ضد خرابکاری و ساواک مورد بازجویی و شکنجه‌های جسمی و روحی قرار گرفت. وی به چهار سال زندان محکوم شد که پس از تحمل دو سال آن در سال ۱۳۵۵به همراه برخی دیگر از زندانیان سیاسی آزاد شد. مبارزات وی کنی علیه حکومت پهلوی تا انقلاب اسلامی ایران در بهمن ۱۳۵۷ش ادامه داشت.

مناصب سیاسی و اجرایی

مهدوی کنی و اعضای دولت

• عضویت در شورای انقلاب از طرف حضرت امام خمینی.
• عضویت در کمیته استقبال از حضرت امام خمینی
• سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی به پیشنهاد مرتضی مطهری و دستور امام خمینی
• عضو فقهای شورای نگهبان
• نمایندگی امام خمینی در هیأت حل اختلاف مسئولان نظام جمهوری اسلامی
• وزارت کشور در کابینه محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر
• نخست‌وزیری پس از شهادت رجایی و باهنر (از ۱۱ شهریور تا ۷ آبان ۱۳۶۰ش)
• عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی به حکم امام خمینی
• عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی به حکم امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای
• مسئولیت ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران شده
• عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی
• ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد
• عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
• تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته با حکم امام خمینی
• مؤسس دبیر کل جامعه روحانیت مبارز تهران
• ریاست دانشگاه امام صادق(ع) (این دانشگاه با هدف دانشگاهی که تلفیقی از دروس حوزه و دانشگاه باشد تأسیس شده است).
• عضو و رئیس مجلس خبرگان رهبری.

امامت جمعه تهران

مهدوی کنی از روزهای پایانی سال ۱۳۶۱ش تا مرداد ۱۳۶۴ش، امام جمعه موقت تهران بود او در این مدت نُه بار نماز جمعه را اقامه کرد. همچنین در سال ۱۳۷۷ش که امامان جمعه موقت تهران به دلیل نامزدی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری و قانون انتخابات مجلس خبرگان نمی‌توانستند، نماز جمعه را اقامه کنند. سه هفته نماز جمعه تهران را اقامه کرد.

تولیت حوزه علمیه مروی

محمدرضا مهدوی کنی در ۲۶ شهریور ۱۳۶۳ش از طرف آیت‌الله خمینی به‌عنوان متولی مدرسه علمیه مروی منصوب شد و ضمن احیای موقوفات حوزه مروی به تربیت طلاب علوم دینی پرداخت. بنا به گفته مدیر وقت مدرسه مروی در دوران تولیت آیت‌الله مهدوی کنی ۲۷۳۱ طلبه در این مدرسه تحصیل کرده‌اند.

پیوند به بیرون

• مصاحبه آیت الله مهدوی کنی