سید جواد حسینی خامنه‌ای (۱۶ آذر ۱۲۷۴ش- ۱۴ تیر ۱۳۶۵ش) از علما و مجتهدان شیعه و پدر آیت‌الله خامنه‌ای دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران است. او تحصیلات خود را در تبریز و مشهد و نجف گذراند و پس از اخذ درجه اجتهاد در نجف، به مشهد مهاجرت کرد و تا آخر عمر آنجا ماند.
| از مجتهدان شیعه | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نسب | سادات حسینی |
| تاریخ تولد | ۱۶ آذر ۱۲۷۴ش |
| زادگاه | نجف |
| تاریخ وفات | ۱۵ تیر سال ۱۳۶۵ش / ۲۷ شوال سال ۱۴۰۶ هجری قمری |
| محل دفن | حرم امام رضا(ع) |
| شهر وفات | مشهد |
| خویشاوندان سرشناس | سید علی حسینی خامنه‌ای(فرزند) • سید هاشم میردامادی نجف‌آبادی(پدر همسر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | آقا حسین قمی میرزا محمد آقازاده خراسانی میرزا مهدی اصفهانی |
| محل تحصیل | تبریز • مشهد • نجف |
| اجازه اجتهاد از | محمد حسین نائینی • سید ابوالحسن اصفهانی • آقا ضیاء الدین عراقی |
| سایر | تدریس • امامت مسجد صدیقی‌های بازار مشهد و مسجد جامع گوهرشاد |
ولادت و نسب
سید جواد خامنه‌ای در نجف متولد شد و در کودکی همراه خانواده‌اش به تبریز آمد. نسب وی به سادات حسینی و سلطان سید محمد می‌رسد که با چهار واسطه فرزند امام سجاد(ع) است. سید محمد به دلیل ظلم و جور عباسیان به مناطق مرکزی ایران و تفرش، آشتیان و فراهان مهاجرت کرد و از سوی مردم آن مناطق مورد استقبال قرار گرفت ولی مأموران عباسی در تفرش او را دستگیر و شهید کردند. مزار او در میقان اراک است.
سید محمد فرزند سید محمدتقی، فرزند سید میرزا علی، فرزند سید میرزا اکبر، فرزند سید فخرالدین از شجره سلطان سید محمد است که از تفرش به آذربایجان مهاجرت کرد و در شهر خامنه ۸۰ کیلومتری شمال غربی تبریز ساکن شد. پس از وی سید حسین، فرزند سید محمد در خامنه مشغول هدایت و ارشاد مردم شد و سپس به نجف سفر کرد و در آنجا به درس و بحث اشتغال ورزید. وی جد آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران است.
همسر و فرزندان
در آستانه چهارمین دهه زندگی سید جواد خامنه‌ای همسرش که از او ۳ دختر داشت، درگذشت. پس از مرگ همسر اولش با خدیجه میردامادی دختر آیت الله سید هاشم میردامادی نجف آبادی ازدواج کرد. آیت الله سید جواد خامنه‌ای از بانو خدیجه میردامادی دارای چهار پسر و یک دختر به نام‌های سید محمد، سید علی، بدر السادات، سیدهادی و سید محمدحسن شد. خدیجه میردامادی در ۱۵ مرداد سال ۱۳۶۸ بر اثر سکته قلبی درگذشت و در حرم امام رضا(ع) در کنار شوهرش به خاک سپرده شد.
تحصیلات
سید جواد خامنه‌ای علوم مقدماتی را در مدارس تبریز خواند. حدود ۹ ماه در مشهد اقامت کرد و سپس به تبریز بازگشت. گفته می‌شود در این زمان جاده تهران-مشهد نا امن بود. سید جواد به بادکوبه رفت و از طریق دریای خزر راهی عشق‌آباد شد و سپس به خراسان رسید.[۱] در مشهد تحصیلات خود را ادامه داد و در ۱۳۴۵ ق به نجف رفت.
اساتید
سید جواد خامنه‌ای در مشهد از آقا حسین قمی، میرزا محمد آقازاده خراسانی (کفائی)، میرزا مهدی اصفهانی و فاضل خراسانی فقه و اصول آموخت. و در فلسفه نیز نزد آقا بزرگ حکیم شهیدی و اسدالله یزدی شاگردی کرد.[۲]
وی در نجف نزد محمد حسین نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی و آقا ضیاء عراقی شاگردی کرد و از آنان اجازه اجتهاد گرفت.[۳]
اقامت در مشهد
پس از تحصیلات در نجف و کسب اجتهاد به ایران بازگشته و راهی مشهد شد و ضمن تدریس، امامت مسجد صدیقی‌های بازار مشهد (مسجد آذربایجانی‌ها) را عهده‌دار گردید.[۴] او همچنین از امامان جماعت مسجد جامع گوهرشاد نیز بود.[۵]
وی علاقه زیادی به مطالعه داشت. مباحثات علمی روزانه وی با هم ردیفان از جمله میرزا حسین عبایی، سید علی اکبر خویی پدر آیت الله خویی، میرزا حبیب ملکی و... ده‌ها سال ادامه داشت.
ویژگی‌های فردی
وی فردی پرهیزگار و بی‌توجه به امور دنیوی بود و زندگی زاهدانه‌ای داشت.[۶] پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با آنکه فرزندانش به مقامات عالی سیاسی و اجرایی رسیدند، همچنان به زندگی زاهدانه خود ادامه داد و به دلیل بهره‌مندی از کمالات انسانی همواره مورد وثوق مردم بود.
وفات
او در ۱۵ تیر سال ۱۳۶۵ش برابر با (۲۷ شوال ۱۴۰۶) درگذشت.[۷] آیت الله ابوالحسن شیرازی (۱۲۹۳-۱۳۷۹ش)امام جمعه مشهد، بر او نماز گزارد و در رواق پشت ضریح امام رضا(ع) جنب دارالفیض به خاک سپرده شد.[۸]
امام خمینی در پیام تسلیتی به آیت‌الله خامنه‌ای به مناسبت درگذشت پدرش، آیت الله سید جواد خامنه‌ای را عالمی باتقوا و متعهد برشمرد.[۹]
رونمایی از کتاب زندگی اینجاست
همزمان با روز قلم و طی آئینی ویژه، کتاب «زندگی اینجاست» نوشته مهدی قزلی، با محوریت زندگی آیت الله سید جواد خامنه ای همزمان با روز قلم در مسجد جامع تبریز رونمایی شد.[۱۰]
پانویس
- ↑ بهبودی، شرح اسم.
- ↑ شریف، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۲۷-۱۲۹؛ زنگنه، ج۱، ص۱۳۲.
- ↑ شریف، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص ۱۲۷؛ آرشیو مرکز اسناد، همانجا.
- ↑ بهبودی، شرح اسم، ص۱۵.
- ↑ زنگنه، ج ۱، ص ۷۷.
- ↑ گلشن ابرار، ج۲، ص ۹۷۱
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۵۴.
- ↑ زنگنه، ج ۱، ص ۷۷
- ↑ صحیفه امام، ج ۲۰، ص ۷۱
- ↑ رونمایی از کتاب زندگی اینجاست
منابع
- صحیفه امام، ج ۲۰.
- بهبودی، هدایت الله، شرح اسم، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ۱۳۹۱ش.
- روزشمار تاریخ مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
- گلشن ابرار، جمعی از پژوهشگرن حوزهٔ علمیهٔ قم، پژوهشکدهٔ باقرالعلوم (ع).
- شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران: اسلامیه، ج ۷.
پیوند به بیرون
- مدفونان در حرم امام رضا
- عالمان شیعه قرن ۱۵ (قمری)
- امامان جماعت مسجد گوهرشاد
- شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی
- شاگردان آقا ضیاء عراقی
- شاگردان محمدحسین نائینی
- شاگردان سید حسین طباطبایی قمی
- دانشآموختگان حوزه علمیه مشهد (از دوران مشروطه به بعد)
- دانشآموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)
- شاگردان میرزا مهدی اصفهانی