علی غروی تبریزی (۱۳۰۹-۱۳۷۷ش) معروف به میرزا علی غروی تبریزی از مراجع تقلید شیعه که بارها توسط حزب بعث عراق به زندان افتاد. او از استقبال‌کنندگان امام خمینی در جریان ورود از ترکیه به نجف بود و در جنگ ایران و عراق بارها از سوی صدام مورد آزار و اذیت و بازجویی قرار گرفت.
| مرجع تقلید | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | میرزا علی غروی تبریزی |
| لقب | میرزا |
| نسب | غروی تبریزی |
| تاریخ تولد | سال ۱۳۰۹ش |
| زادگاه | تبریز |
| محل دفن | وادی السلام نجف |
| شهر وفات | کربلا |
| تاریخ شهادت | ۲۸ خرداد ۱۳۷۷ش |
| محل شهادت | حرم امام حسین(ع) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید ابوالقاسم خویی • سید حسین بروجردی • سید محمد حجت کوه‌کمری • علامه طباطبائی |
| شاگردان | سید علی‌اکبر ابوترابی • سید کمال حیدری |
| محل تحصیل | تبریز • قم • نجف |
| اجازه اجتهاد از | محمدحسین کاشف‌الغطاء • سید ابوالقاسم خویی |
| تألیفات | التنقيح فی شرح العروة الوثقى • الفتاوى المستنبطة |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | طرفدار امام خمینی(ره) و حمایت از انقلاب اسلامی ایران |
| اجتماعی | تأسیس مؤسسه خیریه برای فقرا |
سید احمد خوانساری در قم و سید ابوالقاسم خویی در نجف از اساتید او بودند. وی اولین تقریرکننده کتاب فقهی سید ابوالقاسم خویی، از مراجع تقلید در نجف، به نام التنقيح فی شرح العروة الوثقى بود که از طرف او مورد مدح قرار گرفت. سید حسین ابوسعیده، عباس کاشف‌الغطاء، صالح طائی، سید کمال حیدری و سید علی‌اکبر ابوترابی از شاگردان او هستند.
غروی در ۲۸ خرداد ۱۳۷۷ش، پس از زیارت امام حسین(ع) در حرم امام حسین(ع)، در بین راه کربلا به نجف به گلوله بسته شد. مجلس اعلای اسلامی عراق، تیراندازی به سوی غروی تبریزی و همراهانش را به رژیم بعث عراق نسبت داد.
جایگاه
غروی تبریزی در مرجعیت نزدیک به یک ساله‌اش، مقلدان زیادی در ایران، عراق و دیگر کشورهای اسلامی داشت و مؤسسه خیریه‌ای نیز برای فقراء در زمان تحریم اقتصادی عراق در دوران حکومت حزب بعث تأسیس کرد.[۱] غروی، تقریرکننده اولین کتاب فقهی سید ابوالقاسم خویی از مراجع تقلید در نجف، به نام التنقیح فی شرح العروة الوثقی بود[۲] که خوئی، او را با القابی چون «العلامة المحقق قرة عينى الاعز؛ دانشمند محقق نور چشم عزیزم»، مورد خطاب قرار داد.[۳]
سید محمد حجت کوه‌کمری، از مراجع تقلید در قم نیز درباره غروی، زبان به تحسین گشود و او در بیست‌سالگی جزو خواص حلقه درس خارجش، قرار گرفت و به شیخ علی مقرر [یادداشت ۱] معروف شد.[۴] گفته شده که او از محمدحسین کاشف‌الغطاء و سید ابوالقاسم خویی اجازه اجتهاد داشت.[۵] غروی تبریزی جزو هیئت استقبال‌کننده از طرف آقای خویی، هنگام ورود امام خمینی از ترکیه به نجف بود که به همراه سید ابوالقاسم خویی و سید محمود حسینی شاهرودی نیز به دیدار امام در نجف رفت.[۶]
جنگ ایران و عراق
میرزا علی غروی تبریزی، هنگام جنگ ایران و عراق، تحت فشار حزب بعث عراق بود و به همراه پسرش به سازمان امنیت حزب بعث در نجف احضار و مورد بازجوئی روزانه قرار می‌گرفتند.[۷] پس از مدتی فرزندان ایشان مجبور به ترک عراق و بازگشت به ایران شدند و خودش نیز پنج‌بار به زندان افتاد؛[۸] اما وی برخلاف برخی از دوستانش به ایران نیامد و تا پایان عمر در حوزه علمیه نجف ماند و به نقلی، رفتن از نجف را نوعی فرار از دفاع از مکتب می‌دانست.[۹]
زندگی‌نامه و تحصیل
میرزا علی غروی تبریزی در سال ۱۳۰۹ش (۱۳۴۹ق) در تبریز به دنیا آمد.[۱۰] گرچه در برخی کتب دیگر، زمان تولد وی ۱۳۳۴ق ذکر شده است.[۱۱] پدرش اسدالله از تاجران آذربایجان بود که در بادکوبه قفقاز دفتر تجاری داشت و با شروع کودتای کمونیستی، آن‌جا را رها و به تبریز بازگشت.[۱۲]
غروی از شش‌سالگی در تبریز به مکتب‌خانه می‌رفت. پس از آن وارد مدرسه طالبیه تبریز شد و کتاب‌های سطح حوزه را نزد میرزا علی‌اصغر باغمیشه‌ای فراگرفت.[۱۳] پس از طی مراحل مقدماتی، وارد حوزه علمیه قم شد و دروس رسائل، کفایه و مکاسب را از شیخ محمد مجاهدی تبریزی، سید حسین قاضی طباطبائی و سید احمد خوانساری فراگرفت.[۱۴] در سال ۱۳۷۰ق برای تکمیل فقه و اصول، راهی نجف شد و از افرادی مثل حسین حلی، میرزا محمدباقر زنجانی، آقا رضا همدانی[۱۵] و سید ابوالقاسم خوئی[۱۶] استفاده نمود.
تدریس و شاگردان
غروی تبریزی، در زمان تحصیل درس خارج فقه و اصول در نجف، به تدریس سطح عالی حوزه در مدرسه دارالحکمه و مسجد شیخ انصاری نیز اشتغال داشت. در سال ۱۳۳۹ش نیز به تدریس خارج فقه و اصول در مسجد جواهری نجف مشغول گردید.[۱۷] گفته شده که از جهت کمی و کیفی، درس‌های حوزه نجف بین او و سید علی حسینی سیستانی از مراجع تقلید و استاد حوزه علمیه نجف تقسیم شده بود.[۱۸]
او بیش از ۴۰ سال به تدریس اشتغال داشت و از نخستین سال تدریس خارج، دو دوره کامل خارج فقه و اصول تدریس کرد.[۱۹] سید علاء الدین بحرالعلوم، یوسف دعموش، سید حسین ابوسعیده، عباس کاشف‌الغطاء، صالح طائی، سید کمال حیدری و سید علی‌اکبر ابوترابی از شاگردان او هستند.[۲۰]
وفات
غروی در شب جمعه ۲۸ خرداد ۱۳۷۷ش، پس از زیارت مرقد امام حسین(ع)، در بین راه کربلا و نجف به همراه داماد و راننده‌اش به گلوله بسته شد.[۲۱] پس از وفات ایشان، مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، تیراندازی به سوی غروی تبریزی و همراهانش را به رژیم بعث عراق نسبت داد و مجلس اعلای شیعیان لبنان، خواستار برگزاری همایش حمایت از مراجع نجف شد.[۲۲] سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در پیام تسلیتی، از او به‌عنوان یکی از فقها و مراجع بزرگ تقلید در نجف یاد کرد.[۲۳]
پیکر وی مخفیانه و بدون تشییع در قبرستان وادی السلام نجف به خاک سپرده شد.[۲۴] به دستور سید علی سیستانی مقبره‌ای برای وی ساخته شد.[۲۵]
آثار
میرزا علی غروی تبریزی کتاب‌های متعددی در زمینه فقهی و اصولی تألیف کرد که برخی از آن‌ها به شرح ذیل است:
- التنقيح فی شرح العروة الوثقى، اولین نوشته فقهی سید ابوالقاسم خوئی که توسط غروی به تقریر درآمد؛
- الفتاوى المستنبطة، رساله مقلدین در باب عبادات و معاملات؛
- موجز الفتاوى المستنبطة، مختصر رساله عملیه؛
- مناسک الحج؛
- دوره اصولی کامل میرزا محمدباقر زنجانی؛[۲۶]
- دوره اصولی کامل شیخ حسین حلی؛
- شرح استدلالی علی المکاسب؛
- تعلیقة علی الکفایة للشیخ الآخوند الخراسانی.[۲۷]
پانویس
- ↑ «مصاحبه با فرزند معظم له» به نقل از: مرجعیت، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «مصاحبه با فرزند معظم له» به نقل از: با کتاب تنقیح، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ غروی تبریزی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۸.
- ↑ عقیقی بخشایشی، مفاخر آذربایجان، قم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۱۴۳.
- ↑ باباجانی، «سیمای سرخ مرجعیت؛ در اربعین شهادت آیت الله غروی تبریزی»، ص۵۸.
- ↑ روحانی، نهضت امام خمينی، تهران، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۱۲۵-۱۲۶.
- ↑ «انقلاب اسلامی و آیت الله غروی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ باباجانی، «سیمای سرخ مرجعیت؛ در اربعین شهادت آیت الله غروی تبریزی»، ص۵۸.
- ↑ عقیقی بخشایشی، مفاخر آذربایجان، قم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۱۴۷؛ «انقلاب اسلامی و آیت الله غروی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ عقیقی بخشایشی، مفاخر آذربایجان، قم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۱۴۱؛ انصاری، «درگذشتگان»، ص۱۰۷.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۷، ص۲۸۵؛ امینی، معجم رجال الفکر و الأدب فی النجف، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۱۳.
- ↑ باباجانی، «سیمای سرخ مرجعیت؛ در اربعین شهادت آیت الله غروی تبریزی»، ص۵۶.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان»، ص۱۰۷.
- ↑ عقیقی بخشایشی، مفاخر آذربایجان، قم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۱۴۲.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان»، ص۱۰۷.
- ↑ امینی، معجم رجال الفکر و الأدب فی النجف، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۱۳.
- ↑ باباجانی، «سیمای سرخ مرجعیت؛ در اربعین شهادت آیت الله غروی تبریزی»، ص۵۶-۵۷.
- ↑ «بر کرسی تدریس»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان»، ص۱۰۷.
- ↑ «علی غروی تبریزى (میرزا علی غروی تبریزى)»، سایت فرهیختگان تمدن شیعه.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان»، ص۱۰۸؛ باباجانی، «سیمای سرخ مرجعیت؛ در اربعین شهادت آیت الله غروی تبریزی»، ص۵۸.
- ↑ باباجانی، «سیمای سرخ مرجعیت؛ در اربعین شهادت آیت الله غروی تبریزی»، ص۶۲.
- ↑ «پیام تسلیت در پی شهادت آیت‌اللَّه حاج میرزا علی غروی تبریزی»، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان»، ص۱۰۸.
- ↑ «شهادت»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ عقیقی بخشایشی، مفاخر آذربایجان، قم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۱۴۵-۲۱۴۶.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان»، ص۱۰۷-۱۰۸.
یادداشت
- ↑ مقرِّر به کسی گفته می‌شد که پس از تدریس استاد، مباحث را توضیح و به اشکالات، پاسخ می‌داد.(عقیقی بخشایشی، مفاخر آذربایجان، قم، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۱۴۳.)
منابع
- امینی، محمدهادی، معجم رجال الفکر و الأدب فی النجف خلال ألف عام، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۱۳ق.
- انصاری، ناصرالدین، «درگذشتگان»، در مجله آینه پژوهش، شماره ۵۰، خرداد و تیر ۱۳۷۷ش.
- «انقلاب اسلامی و آیت الله غروی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: ۱۸ مهر ۱۴۰۳ش.
- باباجانی، علی، «سیمای سرخ مرجعیت؛ در اربعین شهادت آیت‌الله غروی تبریزی»، در نشریه فرهنگ کوثر، شماره ۱۷، مرداد ۱۳۷۷ش.
«با کتاب تنقیح»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: ۱۷ مهر ۱۴۰۳ش.
- «بر کرسی تدریس»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: ۱۹ مهر ۱۴۰۳ش.
- «پیام تسلیت در پی شهادت آیت‌اللَّه حاج میرزا علی غروی تبریزی»، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۳۰ خرداد ۱۳۷۷ش، تاریخ بازدید: ۱۸ مهر ۱۴۰۳ش.
- روحانی، سید حمید، نهضت امام خمينی، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۶۴ش.
- «شهادت»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: ۱۸ مهر ۱۴۰۳ش.
- شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
- عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، مفاخر آذربایجان، قم، دفتر نشر نوید اسلام، ۱۳۷۸ش.
- «علی غروی تبریزى (میرزا علی غروی تبریزى)»، سایت فرهیختگان تمدن شیعه، تاریخ درج مطلب: ۱۲ مهر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۹ مهر ۱۴۰۳ش.
- غروی تبریزی، علی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی (الاجتهاد و التقلید)؛ تقریرا لبحث آیةالله السید ابوالقاسم الموسوی الخویی، قم، دار الهادی للمطبوعات قم، چاپ سوم، ۱۴۱۰ق.
- «مرجعیت»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: ۱۷ مهر ۱۴۰۳ش.