عبدالرحیم ربانی شیرازی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالرحیم ربانی شیرازی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۱ش |
| تاریخ وفات | ۱۷ اسفند سال ۱۳۶۰ش |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید محمد محقق داماد، سید حسین بروجردی، مراجع ثلاث |
| محل تحصیل | قم |
| اجازه روایت از | محمد کاظم شیرازی، سید عبدالله بلادی، آقا بزرگ تهرانی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | طرح مرجعیت امام خمینی، مخالفت با تبعید امام خمینی، عضو شورای نگهیان، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. مبارزه علیه کشف حجاب در سال ۱۳۱۵ش و مبارزه با بهائیت |
عبدالرحیم ربانی شیرازی (۱۳۰۱-۱۳۶۰ش) فقیه شیعی، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و شورای نگهبان و از فعالان جامعه مدرسین حوزه علمیه قم پیش و بعد از انقلاب اسلامی ایران بود. وی مبارز سیاسی علیه رژیم پهلوی و از حامیان امام خمینی بود که گروه سرّی یازده نفری متشکل از شاگردان و حامیان امام خمینی، توسط وی مدیریت می‌شد. بعد از انقلاب اسلامی به نمایندگی از امام خمینی به استان‌های کردستان، آذربایجان و فارس سفر کرد.
زندگی‌نامه
عبدالرحیم ربانی شیرازی، در سال ۱۳۰۱ش برابر با ۳ شعبان سال ۱۳۴۰ق در شیراز متولد شد.[۱] پدرش محمدهادی و مادرش معصومه نام داشت.[۲]
وی ابتدا وارد مکتبخانه شد و در دوازده‌سالگی جهت فراگیری علوم دینی وارد مدرسه آقا بابا خان شیراز شد.[۳] سپس در سال ۱۳۲۷ش به قم هجرت نمود[۴] و در درس خارج فقه و اصول آیتالله بروجردی، محقق داماد، سید محمدرضا گلپایگانی و عبدالنبی اراکی و همچنین در درس فلسفه و تفسیر سید محمدحسین طباطبایی شرکت نمود.[۵] ربانی شیرازی مورد توجه آیت الله بروجردی قرار گرفت و به عنوان نماینده وی به شهرهای مختلف سفر کرد.[۶] او از شیخ محمدکاظم شیرازی، سید عبدالله بلادی و آقا بزرگ تهرانی اجازه روایت دریافت کرد.[۷]
ربانی شیرازی با حسینعلی منتظری، علی مشکینی، سید موسی شبیری زنجانی، سید سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، محسن حرم‌پناهی و ناصر مکارم شیرازی، هم‌درس بوده است.[۸]
درگذشت
ربانی شیرازی در ۱۷ اسفند سال ۱۳۶۰ش[۹] در حین عزیمت به جلسه شورای نگهبان، در تصادفی مشکوک[۱۰] درگذشت و پس از اقامه نماز به امامت سیدمحمدرضا گلپایگانی، در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.[۱۱] امام خمینی در پیام تسلیتش وی را از خالصان فداکار دانست.[۱۲]
آثار
از او کتاب‌ها و آثاری در دست است که برخی از آنها تالیف و برخی دیگر تصحیح کتاب‌ها و تعلیقه بر کتاب‌های مهم شیعی است:
- تصحیح کتاب وسایل الشیعه و تعلیقه بر آن: تعلیقات ربانی شیرازی در سال ۱۴۰۳ق در ۲۰ جلد چاپ شد.
- تصحیح کتاب بحارالانوار و تعلیقه بر آن
- قضاء الحقوق فی ترجمة الصدوق
- حرکت طبیعی از دو دیدگاه
- ولایت فقیه
- سلاسل الصوفیه
- شرح حال علما و دانشمندان[۱۳]
فعالیت‌ها
حوزه علمیه
ربانی شیرازی در قم شروع به تدریس قسمتی از درس‌های سطوح میانی حوزه کرد[۱۴] اما به دلیل اشتغال به تدوین کتاب جامع احادیث شیعه، به دستور آیتالله بروجردی، و نیز تصحیح وسائل الشیعة، تصحیح و تعلیق بر بحار الانوار وی را از تدریس بازداشت.[۱۵] ربانی شیرازی در سال ۱۳۴۱ش به کمک حسینی بهشتی طرح دوره هفده‌ساله برای گذراندن علوم حوزوی را ارائه کردند که پایه‌ای برای تأسیس مدرسه علمیه حقانی در قم شد.[۱۶]
فعالیت‌های پیش از انقلاب
وی در سال ۱۳۲۸ش. در سروستان شیراز که مرکز بهائیت شرق استان فارس به شمار می‌رفت، حکم قتل حبیب نجار رهبر فرقه بهائیت را صادر کرده و او کشته شد. در پی این اقدام، ربانی، دستگیر و روانه زندان شد. او سپس با وساطت آیتالله بهاءالدین محلاتی و آیتالله سید نورالدین حسینی شیرازی آزاد شد و به قم بازگشت. در سال ۱۳۳۰ش. نیز در منطقه فریدن اصفهان، ربانی حکم قتل ابوالقاسم کیخائی رهبر فرقه بهاییت اصفهان را اعلام کرد و او نیز کشته شد. این اقدامات سبب تضعیف بهائیت در آن منطقه شد.[۱۷]
حزب برادران
ربانی شیرازی فعالیت رسمی و سازماندهی شده خود را با عضویت در حزب برادران آغاز کرد. نورالدین حسینی شیرازی برای مقابله با تجاوزات انگلیس و روسیه در داخل ایران حزبی را تأسیس کرده بود که «برادران» نام داشت. این حزب، محل تجمع کسانی بود که دغدغه مبارزه با جریانات ضداسلامی و ضدملّی داشتند. ربانی، با شناخت از آیت الله حسینی شیرازی و ماهیت آن حزب، به عضویت آن درآمد و رسماً مبارزات خود را آغاز کرد.[۱۸]
تاسیس انجمن سرّی یازده نفره
آیتالله ربانی در سال ۱۳۴۳ش. به دلیل مخالفت با تبعید امام خمینی دستگیر و به زندان افتاد. پس از آزادی دست به کار بازسازی تشکیلات و سازماندهی طلاب و روحانیون انقلابی شد. ربانی شیرازی در اوایل دهه چهل به همراه خامنه‌ای، منتظری، هاشمی رفسنجانی، قدوسی، آذری قمی، مصباح یزدی و... اقدام به راه‌اندازی و سازماندهی تشکیلاتی سری می‌کند. او برای چند دوره نیز خود ریاست آن را عهده‌دار شد و اساسنامه آن را تنظیم کرد. چندی بعد و در پی دستگیری شماری از مبارزین حوزه علمیه قم و بازرسی از منزل آنان، ساواک به اساسنامه شش صفحه‌ای جمعیت دست یافت که این واقعه منجر به دستگیری ربانی و اعضای دیگر جمعیت شد.[۱۹]
طرح مرجعیت امام خمینی
ربانی شیرازی از کسانی بود که پس از درگذشت سید حسین طباطبایی بروجردی، مرجعیت سیدروح‌الله خمینی را پیشنهاد داد و همواره بر این باور بود که شرط اصلی رویارویی با دشمن، داشتن تشکیلات منسجم است که رهبری آن را فردی بر عهده داشته باشد که مورد تأیید علما باشد و از بینش سیاسی صحیح و منطبق بر اسلام و نیز از حس دشمن‌شناسی و موقعیت‌شناسی کامل برخوردار باشد و در این راه شجاعت و شهامت داشته باشد. ربانی، از سال ۱۳۴۹ هجری شمسی، هم‌زمان با مطرح شدن مبحث حکومت اسلامی در سخنان امام خمینی، در صدد کادرسازی و سازماندهی روحانیون انقلابی و فرستادن آنها به نقاط مختلف کشور برآمد.[۲۰]
همکاری با گروه ابوذر
یکی از گروه‌هایی که پیش از انقلاب، مستقیماً با ربانی، ارتباط داشت، گروه ابوذر بود. پایگاه مرکزی این گروه در نهاوند بود و اعضای آن با راهنمایی ربّانی شیرازی به مبارزه با رژیم می‌پرداخت. افراد اصلی این گروه در قم، در حین خلع سلاح مأمور شهربانی دستگیر شدند و هر شش نفر آنان اعدام شدند.[یادداشت ۱] ساواک با دستگیری این گروه، خانه آیت الله ربانی در قم را محاصره و به آن هجوم برد. ساواک ربانی را دستگیر و شکنجه کرد اما نتوانست علیه وی مدرک مناسبی به‌دست آورد. ربانی به زندان قصر منتقل شد و سه سال و یک ماه در حبس بود. ربانی شیرازی اقدام به برپایی نماز صبح در زندان کرد که تا آن هنگام ممنوع بود. این امر باعث عصبانیت مأموران زندان شد. ربانی و گروهی دیگر مورد شکنجه قرار گرفتند. وی دوازده بار دستگیر و روانه زندان شد و بیست روز قبل از ورود امام و با اوج گرفتن نهضت از زندان آزاد شد.[۲۱]
فعالیت‌های بعد از انقلاب
با پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت سیاسی ربانی شیرازی ادامه یافت. وی به سفارش امام برای حل مشکلات و جنگ‌های داخلی در مناطق کردستان و آذربایجان، به آن مناطق سفر کرد و اندکی بعد برای حلّ و فصل غائله فارس به آنجا رفت.
وی پس از انقلاب در مجلس خبرگان قانون اساسی حضور داشت و به عنوان یکی از فقهای شورای نگهبان نیز منصوب شد. او از اعضای فعال جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود. پس از انقلاب چند بار مورد سوء قصد سازمان مجاهدین قرار گرفت که البته آسیبی ندید.[۲۲]
پانویس
- ↑ الهی، ربانی شیرازی آیه استقامت، ۱۳۷۳ش، ص۱۳.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ رجبی، علمای مجاهد، ۱۳۸۲ش، ص۲۲۳.
- ↑ زندگی نامه آیتالله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۲۱۱.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۲۱۲.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۸۵۷.
- ↑ «آیتالله عبدالرحیم ربانی(شیرازی)»، وبگاه شورای نگهبان.
- ↑ رجبی، علمای مجاهد، ۱۳۸۲ش، ص۲۲۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱۶، ص۸۶.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ زریری، ربانی شیرازی عبدالرحیم (آیتالله)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۷۸.
- ↑ زریری، ربانی شیرازی عبدالرحیم (آیتالله)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۷۸.
- ↑ رجبی، علمای مجاهد، ۱۳۸۲ش، ص۲۲۴.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد، ۱۳۸۴ش، ش۶.
- ↑ زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش، فصلنامه ۱۵ خرداد ۱۳۸۴ شماره ۶.
یادداشت
- ↑ عبادالله خدارحمی، ماشاالله سیف، بهمن منشط، حجت الله عبدلی، روح الله سیف، ولی الله سیف و محمد طالبیان که در سی‌ام بهمن سال ۱۳۵۲ به دستور مستقیم محدرضا پهلوی(شاه ایران) در میدان چیتگر اعدام شدند.
منابع
- امام خمینی، سید روح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۹ش.
- «آیتالله عبدالرحیم ربانی(شیرازی)»، وبگاه شورای نگهبان، تاریخ بازدید: ۳ شهریور ۱۴۰۲ش.
- الهی، فرج‌الله، ربانی شیرازی آیه استقامت، قم، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۳ش.
- رجبی، محمدحسن، علمای مجاهد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۲ش.
- زریری، رضا، ربانی شیرازی عبدالرحیم (آیتالله)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۹ش.
- زندگی نامه آیت الله ربانی شیرازی به قلم خودش.
- صالح، سیدمحسن، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۵ش.
- پایگاه اطلاع رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- روحانیان فعال در انقلاب اسلامی ایران
- نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی در ایران
- مدفونان در حرم حضرت معصومه
- شرححالنویسان شیعه قرن ۱۴ (قمری)
- فقیهان شیعه قرن ۱۴ (قمری)
- فقیهان عضو شورای نگهبان در ایران
- اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- شاگردان سید محمد محقق داماد
- دانشآموختگان حوزه علمیه قم (پس از سال ۱۳۰۰ شمسی)
- شکنجهشدگان حکومت پهلوی