سید موسی شُبیری زَنجانی (زاده ۱۳۰۶ش)، از مراجع تقلید شیعه و از استادان درس خارج فقه و خارج اصول در قم است. او یکی از هفت فقیهی که پس از درگذشت محمدعلی اراکی، از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جایز التقلید و واجد شرایط مرجعیت معرفی شد. شبیری زنجانی در قم و نجف به تحصیل پرداخت و در درس سید حسین طباطبایی بروجردی، سید ابوالقاسم خویی و سید محمد محقق داماد حاضر می‌شد. شبیری خبر واحد را حجت نمی‌داند. او تحقیقی بر رجال نجاشی نوشته است. شبیری همچون پدرش سید احمد شبیری زنجانی، امام جماعت در حرم حضرت معصومه(س) است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | آیت‌الله • آیت‌الله‌العظمی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۶ش |
| محل زندگی | قم |
| خویشاوندان سرشناس | سید احمد شبیری زنجانی (پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید حسین طباطبایی بروجردی سید ابوالقاسم خویی سید محمد محقق داماد |
| شاگردان | رضا استادی محمدمهدی شب‌زنده‌دار سید جعفر مرتضی عاملی |
| محل تحصیل | قم نجف |
| تألیفات | تحقیق رجال نجاشی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| وبگاه رسمی | http://www.zanjani.ir/ |
تولد
سید موسی شبیری زنجانی، ۸ رمضان ۱۳۴۶ق، ۱۰ اسفند سال ۱۳۰۶ش در قم زاده شد. پدر او سید احمد شبیری زنجانی، از عالمان دوره خود بوده و ۲۵ سال در مدرسه سیّد زنجان، مشغول به تحصیل و تدریس بوده است. سید احمد، از ۲ جمادی‌الثانی ۱۳۴۶ق ساکن قم و از نزدیکان عبدالکریم حائری یزدی دانسته شده است.[۱]
تحصیل و تدریس
شبیری زنجانی، دروس حوزوی را از سال ۱۳۵۹ یا ۱۳۶۰ق آغاز کرد و دروس دوره سطح را در سه یا چهار سال به پایان برد. پس از آن در درس سید صدرالدین صدر حاضر شد و به گفته سایت دفترش، او کم‌سن‌ترین شرکت‌کننده در این درس بود.[۲] شبیری زنجانی، دو بار در سال‌های ۱۳۷۳ق و ۱۳۷۴ق به حوزه علمیه نجف رفت و در درس‌های خارج فقه جلسات سید عبدالهادی شیرازی و سید محسن طباطبائی حکیم شرکت کرد. او همچنین در درس فقه و اصول سید ابوالقاسم خویی حاضر می‌شد.[۳] شبیری در درس خارج فقه و خارج اصول نزد سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد و کتاب الغصب، کتاب الاجاره، و کتاب الصلوة را از وی آموخت. سید موسی شبیری زنجانی همچنین ۲۱ سال در درس خارج فقه سید محمد محقق داماد به همراه امام موسی صدر و سیدمحمد بهشتی شرکت کرد و یک دوره کامل درس خارج اصول را نیز از وی فراگرفت.[۴] او، امام موسی صدر را به عنوان اولین هم‌مباحث و یکی از عوامل علاقه‌مندی‌اش به دروس حوزی معرفی کرده است.[۵].
آغاز تدریس درس خارج
سیدموسی شبیری زنجانی در دهه ۱۳۴۰ شمسی، از استادان مدرسه حقانی در قم بود.[۶] او تدریس خارج فقه در موضوع کتاب الحج را پیش از سال ۱۳۸۸ق ( حدوداً بعد از ۴۰ سالگی) و در زمان حیات استاد خود سید محمد محقق داماد آغاز کرد و این درس ۱۵ سال طول کشید. درس خارج اصول نیز سال‌ها از درس‌های اصلی وی بود، اما ادامه نیافته و نکات لازم اصولی را، در ضمن درس خارج فقه بیان می کرد[۷]
شاگردان مشهور
مرجعیت
شبیری زنجانی، یکی از هفت فقیهی است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پس از درگذشت محمدعلی اراکی در سال ۱۳۷۳ش، آنها را جایزالتقلید خواند.[۱۱]
نظرات خاص
شبیری زنجانی، خبر واحد را حجت نمی‌داند. او به آرای سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویی توجه ویژه داشته، اعتقاد به انسداد باب علم و عدم اعتقاد به اختیارات گسترده حکومتی برای فقها، از دیگر دیدگاه‌های فقهی شبیری زنجانی است.[۱۲]
آثار
- تحقیق رجال نجاشی. این کتاب در سال ۱۴۱۶ق (۱۳۷۴ش) توسط انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به چاپ رسید.[۱۳] تحقیق این اثر، با استفاده از ۱۴ نسخه رجال نجاشی صورت گرفته است.[۱۴]
- تعلیقه بر کتاب «آشنای حق»: آشنای حق، شامل آثار و احوال عرفانی آقامحمد بیدآبادی (سده ۱۲ق) است. این کتاب در سال ۱۳۹۱ش از سوی انتشارات خویی چاپ شد.[۱۵] کتاب اصلی در سال ۱۳۷۹ش از سوی نشر نهاوندی انتشار یافته است.[۱۶]
- جرعه‌ای از دریا: کتابی چهار جلدی، حاوی مقالات، تعلیقات و بیانات شفاهی شبیری زنجانی است. هر جلد این کتاب دارای سه فصل عربی، فارسی و طریقیات است. فصل «طریقیات» پاره‌ای از گفته‌های وی در مسیر خانه تا حرم حضرت معصومه(س) است. فصل اول این کتاب، حاوی ۱۴ اثر فارسی، شامل مقالات، مصاحبه‌ها و تعلیقه‌های وی بر آثار فارسی است. فصل دوم، هشت اثر عربی است که بیشتر آنها تعلیقات است و فصل پایانی کتاب، طریقیات است که نکاتی علمی، تاریخی و اخلاقی را بازگو می‌کند و اشاراتی به شرح حال و ویژگی‌های عالمان دین دارد.[۱۷] این کتاب در چهار جلد از سوی مؤسسه کتابشناسی شیعه در سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۸ش در قم و به زبان فارسی چاپ شد.[۱۸]
فعالیت‌ها
- تأسیس مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع). این مدرسه در ۱۳۸۰ش تأسیس شد و هدف از راه‌اندازی آن، مطالعات فقهی و پرورش فقیهان قوی‌بنیه اعلام شده است.[۱۹] دوره آموزشی این مدرسه، از پایه هفتم حوزه آغاز می‌شود و مجموعا ۱۲ سال ادامه می‌یابد.[۲۰]
- مرکز فقهی امام محمد باقر(ع). با هدف احیای آثار سید احمد شبیری زنجانی و نشر آثار سید موسی شبیری زنجانی، در اردیبهشت ۱۳۹۱ش تأسیس شد و در حوزه علوم فقه، اصول فقه، رجال، و فقه الحدیث فعالیت می‌کند. پاسخگویی به سوالات شرعی، تدوین و تنظیم دروس خارج شبیری زنجانی، و تدوین متون درسی و کمک‌درسی حوزه، بخشی از اقدامات این مرکز است.[۲۱]
- شبیری زنجانی برخی از اعلامیه‌های علیه نظام پهلوی را در دوران مبارزه امضاء کرده است.[۲۲]
- او نماز جماعت را در حرم حضرت معصومه(س) پس از درگذشت پدرش، سید احمد شبیری زنجانی[۲۳] و مدتی نیز در مدرسه فیضیه اقامه می‌کرد.
پانویس
- ↑ زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
- ↑ زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
- ↑ زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
- ↑ زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی؛ فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
- ↑ شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۷۰۶.
- ↑ فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
- ↑ زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۴۰.
- ↑ «شب‌زنده‌دار کیست؟»، خبرگزاری فارس.
- ↑ زندگینامه علامه سید جعفر مرتضی عاملی، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «۱۳۷۳: سال معرفی مراجع تقلید شیعیان»، سایت تاریخ ایرانی.
- ↑ فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان». ص۵.
- ↑ رجوع کنید به: «رجال نجاشی».
- ↑ جاودان، «رجال نجاشی؛ سیر رجال‌نویسی متقدمان»، ص۱۶.
- ↑ «آشنای حق: درباره آقا محمد بیدآبادی».
- ↑ رجوع کنید به: «آشنای حق».
- ↑ «جرعه‌ای از دریا».
- ↑ «جرعه‌ای از دریا»، بنیاد محقق طباطبایی.
- ↑ «صفحه معرفی مختصر مدرسه»، سایت مدرسه فقهی امام باقر(ع).
- ↑ «نظام آموزشی مدرسه»، سایت مدرسه فقهی امام باقر(ع).
- ↑ «درباره ما»، مرکز فقهی امام محمدباقر(ع).
- ↑ فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
- ↑ فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
منابع
- «درباره ما»، سایت مرکز فقهی امام محمد باقر(ع)، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «جرعه‌ای از دریا»، سایت بنیاد محقق طباطبایی، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۶ش.
- «آشنای حق: اندیشه و رفتارهای سلوکی آقا محمد بیدآبادی»، سایت دار آخرت، تاریخ درج مطلب: ۱۴ مرداد ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «آشنای حق: شرح احوال و افکار آقامحمد بیدآبادی»، سایت خانه کتاب، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «معرفی مختصر مدرسه»، سایت مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع)، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «نظام آموزشی مدرسه»، سایت مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع)، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «۱۳۷۳: سال معرفی مراجع تقلید شیعیان»، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب: ۱۱ فروردین ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «ولادت»، سایت اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «آغاز دروس معظم له»، سایت اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «اساتید اصلی معظم له در دروس خارج»، سایت اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «سفر معظم له به نجف اشرف»، سایت اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- افشار، صبا، «جرعه‌ای از دریا»، سایت موسسه کتابشناسی شیعه، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
- شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، قم، مؤسسه کتابشناسی، ۱۳۸۹ش.
- جاودان، محمد، «رجال نجاشی؛ سیر رجال‌نویسی متقدمان»، در مجله کیهان فرهنگی، ش۳۷، ص۱۶.
- صالح، سید محسن، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، از آغاز تا اکنون، تهران، مرکز اسناد اسلامی، ۱۳۸۵ش.
- فتحی، علی اشرف، «از نجف‌آباد تا زنجان»، در نشریه بهار زنجان، ش۳۰۸، ۱۲ دی ۱۳۸۸ش، ص۵.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، [۱۴۰۷ق].
- مراجع تقلید ساکن قم
- مراجع تقلید قرن ۱۴ (شمسی)
- مراجع تقلید قرن ۱۵ (قمری)
- شاگردان آیت‌الله بروجردی
- شاگردان سید ابوالقاسم خویی
- امامان جماعت حرم حضرت معصومه
- اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- فقیهان شیعه قرن ۱۵ (قمری)
- شاگردان سید محمد محقق داماد
- رجالیان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- رجالیان شیعه قرن ۱۵ (قمری)
- شاگردان سید صدرالدین صدر
- مدرسان حوزه علمیه قم قرن ۱۴ (شمسی)
- دانشآموختگان حوزه علمیه قم (پس از سال ۱۳۰۰ شمسی)