مرتضی مقتدایی
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| زادروز | ۱۳۱۴ش |
| شهر تولد | اصفهان |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| اطلاعات سیاسی | |
| مناصب | عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو مجلس خبرگان رهبری، مدیریت حوزههای علمیه، ریاست دیوان عالی کشور، عضویت در شورای عالی حوزههای علمیه. |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید | امام خمینی، آیتالله بروجردی و علامه طباطبایی |
| تألیفات | تقریرات درس خارج فقه امر به معروف و نهی از منکر، مفتاح الهدایه فی شرح تحریر الوسیله، اخلاق و سبک زندگی دینی، قرآنین گوزللندیرمخ قاعدهلری، حد المحارب، و احزاب سیاسی و انتخابات در ایران. |
مرتضی مقتدایی (زادهٔ ۱۳۱۴ش، اصفهان) از فقها و اساتید حوزه علمیه قم که فعالیتهای علمی، قضایی و مدیریتی داشته است. او تحصیلات خود را در حوزه علمیه اصفهان شروع کرد و پس از آن در قم نزد امام خمینی، آیتالله بروجردی و علامه طباطبایی ادامه تحصیل داد. مقتدایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولیتهایی از جمله ریاست دیوان عالی کشور، دادستانی کل کشور و عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را بر عهده داشت و در تأسیس نهادهای علمی و خیریه نقشآفرینی کرده است.
زندگینامه علمی
مرتضی مقتدایی مسئولیتهایی از جمله نمایندگی مجلس خبرگان رهبری، مدیریت حوزههای علمیه، عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضویت در شورای عالی حوزههای علمیه را بر عهده داشته است.[۱] مقتدایی در سال ۱۳۱۴ش در اصفهان به دنیا آمد.[۲] او دورس مقدماتی حوزه را در اصفهان نزد پدرش و محمدحسن عالم نجفآبادی از شاگردان آخوند خراسانی، و همچنین نزد احمد فیاض و سید ابوالحسن شمسآبادی فراگرفت.[۳]
مقتدایی در سال ۱۳۳۸ش، به حوزه علمیه قم مسافرت کرد و در درس خارج فقه و اصول آیتالله بروجردی و امام خمینی،[۴] محقق داماد، گلپایگانی و اراکی شرکت کرد. و درس اسفار را نزد علامه طباطبایی فراگرفت.[۵]
مرتضی مقتدایی تدریس را در حوزه علمیه اصفهان شروع کرد.[۶] او همچنین چندین سال در مدرسه مروی تهران به تدریس درس خارج فقه مشغول بود و پس از آن، به تدریس در حوزه علمیه قم مشغول شد.[۷] مقتدایی تقریرات درسهای اساتیدی چون آیتالله بروجردی، امام خمینی، آیتالله محقق داماد و آیتالله گلپایگانی را نیز نگاشته است.[۸]
مقتدایی پس از درگذشت پدرش و با دعوت مردم خُوراسْگان (از شهرهای استان اصفهان)، و با صلاحدید امام خمینی در ایام تعطیلی به آن منطقه میرفت.[۹] ازجمله کارهای او در خُوراسْگان، تأسیس مدرسه علمیه امام صادق(ع) و حوزه علمیه خواهران بوده است.[۱۰]
آثار
از مرتضی مقتدایی آثار گوناگونی منتشر شده است که برخی از آنها عبارتند از: تقریرات درس خارج فقه امر به معروف و نهی از منکر، مفتاح الهدایه فی شرح تحریر الوسیله، اخلاق و سبک زندگی دینی، یادنامه شهیدان (ویژه شهدای شهر خوراسگان)، قرآنین گوزللندیرمخ قاعدهلری، احزاب سیاسی و انتخابات در ایران و حد المحارب.[۱۱]
فعالیت سیاسی
مرتضی مقتدایی در انتشار اعلامیهها و رساله عملیه امام خمینی نقش داشت.[۱۲] او به دستور امام خمینی پیام کتبی او را درباره تحریم رفراندوم شاه به علمای اصفهان، ازجمله آیتالله خادمی اصفهانی و آقا رحیم ارباب، رساند که در پی آن، بازار اصفهان تعطیل شد.[۱۳] در فروردین ۱۳۵۸ش، امام خمینی او را برای امر قضا به شهرهای خرمشهر، آبادان، ملایر و زنجان اعزام کرد.[۱۴] مقتدایی همچنین مدتی در دادگاههای تهران و قم مشغول به کار بود.[۱۵]
مسئولیتها پس از انقلاب اسلامی
مرتضی مقتدایی بعد از انقلاب اسلامی مسئولیتهایی متعددی را بر عهده گرفت؛ ازجمله:
- نمایندگی مجلس خبرگان رهبری در دورههای دوم تا ششم از اصفهان؛
- مدیریت حوزههای علمیه؛
- عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
- عضویت در شورای عالی حوزههای علمیه؛
- ریاست دیوان عالی کشور؛
- قاضی دادگاههای انقلاب اسلامی؛
- عضو و سخنگوی شورای عالی قضایی؛
- ریاست دادسرای دیوان عالی و دادستانی کل کشور؛
- عضویت در شورای پیشبرد و ارتقاء حوزه؛[۱۶]
دیدگاهها
مرتضی مقتدایی، از مجتهدان شیعه، در موضوعات مختلف دیدگاههایی دارد که برخی از آنها عبارتاند از:
- نقد در حکومت معصومین: او معتقد است که گرچه نقد شخص معصوم(ع) جایز نیست، اما در حکومت معصومین(ع)، حتی در دوران امام زمان(عج)، امکان انتقاد به فرمانداران و استانداران وجود دارد. در حکومت اسلامی امروز نیز نقد سازنده لازم است تا مشکلات برطرف شوند، زیرا هر کسی بهجز معصوم(ع) قابل نقد است.[۱۷]
- حمایت از سخنان حسن روحانی رئیسجمهور وقت ایران در سازمان ملل متحد: مقتدایی از سخنان حسن روحانی رئیسجمهور وقت ایران در سازمان ملل متحد در شهریور ۱۳۹۶ش حمایت کرده و آن را باعث افتخار نظام و روحانیت دانسته است. همچنین مقتدایی گفت که هیئت اعزامی به صورت منطقی و با احترام متقابل نسبت به مقامات کشورهای خارجی، عمل کردند.[۱۸]
- تفسیر مفهوم محاربه: مرتضی مقتدایی معتقد است که هر محاربی لزوماً مستحق اعدام نیست. بهعنوان مثال، اگر فردی فقط تهدید کند و بترساند و کسی را نکشد، حکم اعدام برای او صادر نمیشود، هرچند که عنوان محارب بر او صدق بکند.[۱۹]
- مسئله حجاب: آیتالله مقتدایی معتقد است که در بحث حجاب نیازی به برخوردهای تند نیست؛ زیرا اینگونه برخوردها لجاجتها را بیشتر کند.[۲۰]
- مرتضی مقتدایی معتقد است که قاضی، علاوه بر تخصص علمی، باید فردی عادل و بیطرف باشد و این ویژگی، انتخاب افراد صالح را برای این منصب دشوار میکند.[۲۱]
پانویس
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۳۴-۴۳۵؛ «مرتضی مقتدایی»، وبگاه اندیشوران؛ «آیت الله مرتضی مقتدایی»، وبگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛ «حضرت آیت الله مرتضی مقتدایی»، وبگاه شورای عالی حوزههای علمیه؛ «مقتدایی، مرتضی»، وبگاه دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۲۶.
- ↑ «آیت الله مرتضی مقتدایی»، وبگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۲۸-۴۲۹.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۲۹.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، وبگاه اندیشوران.
- ↑ «حضرت آیت الله مرتضی مقتدایی»، وبگاه شورای عالی حوزههای علمیه.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، وبگاه اندیشوران.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۳۲.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۳۲-۴۳۳.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، وبگاه مهدرو؛ «کتاب تقریرات درس خارج فقه امر به معروف و نهی از منکر آیتالله مرتضی مقتدایی اثر علی تقوییگانه»، وبگاه زیادت.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۳۳.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۳۳.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۳۳-۴۳۴.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۳۴.
- ↑ «مرتضی مقتدایی»، ۱۳۷۹ش، ص۴۳۴-۴۳۵؛ «مرتضی مقتدایی»، وبگاه اندیشوران؛ «آیت الله مرتضی مقتدایی»، وبگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛ «حضرت آیت الله مرتضی مقتدایی»، وبگاه شورای عالی حوزههای علمیه؛ «مقتدایی، مرتضی»، وبگاه دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
- ↑ «آیت الله مقتدایی: در حکومت امام زمان(عج) هم امکان انتقاد وجود دارد/نقد معصومین با نقد حکومت معصوم متفاوت است»، وبگاه عصر ایران.
- ↑ «آیتالله مقتدایی: مواضع هوشمندانه رئیس جمهور در نیویورک موجب افتخار روحانیت شد»، وبگاه خبرگزاری مهر.
- ↑ «آیتالله مقتدایی، رئیس پیشین دیوان عالی: درگیری یک نفر با یک نفر حکم محارب ندارد/ همه افرادی که حکم محارب دارند، حکم اعدام ندارند»، وبگاه خبرآنلاین.
- ↑ «آیتالله مقتدایی: در بحث حجاب نیازی به برخوردهای چکشی و پلمپ کردنها نیست/ برخوردهای خشن و جریمه لجاجتها را بیشتر میکند»، وبگاه آرمان ملی.
- ↑ «طبق درستور اسلام قاضی و بازجو باید عادل باشد»، وبگاه ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران.
منابع
- «آیت الله مرتضی مقتدایی»، وبگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، تاریخ درج مطلب: بیتا، تارخ بازدید: ۶ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «آیتالله مقتدایی: در بحث حجاب نیازی به برخوردهای چکشی و پلمپ کردنها نیست/ برخوردهای خشن و جریمه لجاجتها را بیشتر میکند»، وبگاه آرمان ملی، تاریخ درج مطلب: ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ش، تارخ بازدید: ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «آیت الله مقتدایی: در حکومت امام زمان(عج) هم امکان انتقاد وجود دارد/نقد معصومین با نقد حکومت معصوم متفاوت است»، وبگاه عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۳۰ دی ۱۳۹۶ش، تارخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «آیتالله مقتدایی، رئیس پیشین دیوان عالی: درگیری یک نفر با یک نفر حکم محارب ندارد/ همه افرادی که حکم محارب دارند، حکم اعدام ندارند»، وبگاه خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آذر ۱۴۰۱ش، تارخ بازدید: ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «آیتالله مقتدایی: مواضع هوشمندانه رئیس جمهور در نیویورک موجب افتخار روحانیت شد»، وبگاه خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۸ مهر ۱۳۹۲ش، تارخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «حضرت آیت الله مرتضی مقتدایی»، وبگاه شورای عالی حوزههای علمیه، تاریخ درج مطلب: بیتا، تارخ بازدید: ۶ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «طبق درستور اسلام قاضی و بازجو باید عادل باشد»، وبگاه ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کتاب تقریرات درس خارج فقه امر به معروف و نهی از منکر آیتالله مرتضی مقتدایی اثر علی تقوییگانه»، وبگاه زیادت، تاریخ درج مطلب: بیتا، تارخ بازدید: ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «مرتضی مقتدایی»، در خبرگان ملت: شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری دفتر دوم، به کوشش دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، قم، چاپخانه اعتماد، ۱۳۷۹ش.
- «مرتضی مقتدایی»، وبگاه اندیشوران، تاریخ درج مطلب: بیتا، تارخ بازدید: ۶ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «مقتدایی، مرتضی»، وبگاه دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، تاریخ درج مطلب: بیتا، تارخ بازدید: ۶ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «مرتضی مقتدایی»، وبگاه مهدرو، تاریخ درج مطلب: بیتا، تارخ بازدید: ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ش.
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره دوم)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره سوم)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره چهارم)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره پنجم)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره ششم)
- اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- اعضای شورای عالی حوزههای علمیه ایران
- روحانیان شیعه اهل اصفهان