عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب: تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
او نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]] در [[حبشه]] بود که در کودکی با پیامبر(ص) [[بیعت]] نمود. در حمایت از [[علی(ع)]] در جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفّین]] شرکت کرد. | او نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]] در [[حبشه]] بود که در کودکی با پیامبر(ص) [[بیعت]] نمود. در حمایت از [[علی(ع)]] در جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفّین]] شرکت کرد. | ||
وی تا زمان [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع) با معاویه]]، با آن حضرت همراه بود. او در دوره حکومت [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید]] عطایای آنها را می‌پذیرفت و در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت؛ اما دو تن از فرزندانش به نامهای [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر| | وی تا زمان [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع) با معاویه]]، با آن حضرت همراه بود. او در دوره حکومت [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید]] عطایای آنها را می‌پذیرفت و در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت؛ اما دو تن از فرزندانش به نامهای [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]] در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیدند و برخی دیگر از فرزندانش نیز در [[واقعه حره|حره]] کشته شدند. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
===واقعه کربلا=== | ===واقعه کربلا=== | ||
در | در حرکت امام حسین(ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]]، عبدالله نامهای به او نوشت و او را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت. وی همچنین از [[عمرو بن سعید]] والی مکه، نیز برای امام حسین(ع) امان‌نامه گرفت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۳۸۷ـ۳۸۸.</ref> | ||
عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو | عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیدند.<ref> نگاه کنید به طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۶.</ref> | ||
درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش می‌کند و به‌همین‌جهت حتی وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمی‌داند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 رجبی دوانی، «چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در مقابل، احتمال‌هایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریت‌داشتن وی در [[مدینه]] از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است<ref>عرب ابوزیدآبادی، [http://tarikh.nashriyat.ir/node/564 «عبدالله‌بن جعفر و قيام كربلا»]، ۱۳۸۸ش.</ref> البته گفته شده که این احتمال‌ها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمی‌کند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/46442 عبدالله بن جعفر و قیام کربلا] پرتال جامع علوم انسانی</ref> | درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی (زاده ۱۳۳۹ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش می‌کند و به‌همین‌جهت حتی وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمی‌داند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 رجبی دوانی، «چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در مقابل، احتمال‌هایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریت‌داشتن وی در [[مدینه]] از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است<ref>عرب ابوزیدآبادی، [http://tarikh.nashriyat.ir/node/564 «عبدالله‌بن جعفر و قيام كربلا»]، ۱۳۸۸ش.</ref> البته گفته شده که این احتمال‌ها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمی‌کند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/46442 عبدالله بن جعفر و قیام کربلا] پرتال جامع علوم انسانی</ref> | ||
در [[واقعه حره]] ([[سال ۶۳ هجری قمری|۶۳ق]] )، عبدالله بن جعفر دربارۀ مردم [[مدینه]] با [[یزید]] مذاکره کرد و کوشید یزید را از خشونت با مردم مدینه بازدارد. یزید خواست وی را، در صورت اطاعت اهالی مدینه، پذیرفت. عبدالله برای عده‌ای از سران مدینه نامه نوشت و از آنان خواست که متعرض سپاه یزید نشوند.<ref> ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۷، ص۱۴۵.</ref> | در [[واقعه حره]] ([[سال ۶۳ هجری قمری|۶۳ق]] )، عبدالله بن جعفر دربارۀ مردم [[مدینه]] با [[یزید]] مذاکره کرد و کوشید یزید را از خشونت با مردم مدینه بازدارد. یزید خواست وی را، در صورت اطاعت اهالی مدینه، پذیرفت. عبدالله برای عده‌ای از سران مدینه نامه نوشت و از آنان خواست که متعرض سپاه یزید نشوند.<ref> ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۷، ص۱۴۵.</ref> | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
==خصوصیات فردی== | ==خصوصیات فردی== | ||
گفته شده است عبدالله دوستدار موسیقی بود و گوش دادن آن را ناروا نمی‌دانست. و از مغنیانی چون بُدَیح، سائب خاثر و نشیط، حمایت می‌کرد.<ref>نک: طبری، ج۵، ص۳۳۶ـ۳۳۷؛ | گفته شده است عبدالله دوستدار موسیقی بود و گوش دادن آن را ناروا نمی‌دانست. و از مغنیانی چون بُدَیح، سائب خاثر و نشیط، حمایت می‌کرد.<ref>نک: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۳۶ـ۳۳۷؛ ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱</ref> عبدالله را به صفاتی چون زیرکی، نکته‌سنجی، خوش‌خلقی، پاک‌دامنی و بخشندگی ستوده‌اند. همچنین وی ملقب به بحرالجود بوده است<ref>ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱.</ref> و نام او را در زمره چهار بخشنده [[بنی‌هاشم|هاشمی]] ذکر کرده‌اند.<ref>ابن‌عنبه، ص۳۶؛ قس ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱ـ۸۸۲</ref> به گزارش [[یعقوبی]] وی یک‌بار جامه‌های تن خود را به فردی مستحق داد.<ref>یعقوبی ج۲، ص۲۷۷</ref> | ||
عبدالله را به صفاتی چون زیرکی، نکته‌سنجی، خوش‌خلقی، پاک‌دامنی و بخشندگی ستوده‌اند. همچنین وی ملقب به بحرالجود بوده است<ref>ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱.</ref> و نام او را در زمره چهار بخشنده [[بنی‌هاشم|هاشمی]] ذکر کرده‌اند.<ref>ابن‌عنبه، ص۳۶؛ قس ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱ـ۸۸۲</ref> به گزارش [[یعقوبی]] وی یک‌بار جامه‌های تن خود را به فردی مستحق داد.<ref>یعقوبی ج۲، ص۲۷۷</ref> | |||
[[عبیدالله بن قیس]] درباره جود و بخشش وی اشعاری سروده<ref>نک: ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۷۱ـ۲۷۲</ref> و حکایاتی نیز دربارۀ جود و سخاوت او نقل شده است.<ref>نک:ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۶، ص۴۶۶؛ ابن‌حبیب، ص۳۷۴ـ۳۷۹؛ ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۲</ref> | [[عبیدالله بن قیس]] درباره جود و بخشش وی اشعاری سروده<ref>نک: ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۷۱ـ۲۷۲</ref> و حکایاتی نیز دربارۀ جود و سخاوت او نقل شده است.<ref>نک:ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۶، ص۴۶۶؛ ابن‌حبیب، ص۳۷۴ـ۳۷۹؛ ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۲</ref> | ||
نسخهٔ ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۱۴
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب |
| کنیه | ابوهاشم |
| لقب | بحرالجود |
| زادروز | ۲ یا ۳ق |
| زادگاه | حبشه |
| مهاجر/انصار | مهاجر |
| نسب/قبیله | بنی‌هاشم |
| خویشاوندان | جعفر طیار (پدر) • اسماء دختر عمیس (مادر)• زینب(س) (همسر) |
| درگذشت | بین ۸۰ق تا ۹۰ق. |
| مدفن | مدینه -بقیع |
| مشخصات دینی | |
| حضور در جنگ‌ها | جمل • صفین |
| هجرت به | مدینه |
| دیگر فعالیت‌ها | یاران امام علی(ع)• یاران امام حسن بیعت با عبدالله بن زبیر |
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب همسر حضرت زینب(س).
او نخستین مولود مسلمانان در حبشه بود که در کودکی با پیامبر(ص) بیعت نمود. در حمایت از علی(ع) در جنگ‌های جمل و صفّین شرکت کرد.
وی تا زمان صلح امام حسن(ع) با معاویه، با آن حضرت همراه بود. او در دوره حکومت معاویه و یزید عطایای آنها را می‌پذیرفت و در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو تن از فرزندانش به نامهای عون و محمد در روز عاشورا به شهادت رسیدند و برخی دیگر از فرزندانش نیز در حره کشته شدند.
نسب
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب بن عبدالمطلب، از صحابه پیامبر(ص)، یاران امام علی(ع) و امام حسن مجتبی(ع) بود. پدرش جعفر، برادر علی(ع) و مادرش اسماء بنت عمیس بود.
ولادت و کودکی
جعفر بن ابی‌طالب در هجرت به حبشه، همسرش اسماء را با خود برد.[۱] و عبدالله، به عنوان نخستین مولود مسلمانان، در آنجا متولد شد.[۲] عبدالله در سال هفتم هجرت، پس از غزوه خیبر، به همراه خانواده‌اش به مدینه رفت.[۳]
بنابر برخی روایات، هنگامی که جعفر در جنگ موته به شهادت رسید، پیامبر(ص) فرزندان او از جمله عبدالله را مورد نوازش قرار داد.[۴] پس از این جنگ، عبدالله را، باتوجه به حدیثی از پیامبر دربارۀ جعفر، ابن ذی‌الجناحین (صاحب دو بال) خواندند.[۵]
در دوران خلفا
بنابر کتاب فتوح الشام، عبداللّه در فتوحات شام که در زمان خلافت عمر بن خطاب رخ داد، مشارکت نمود و ابوعبیده جراح او را امیر ۵۰۰ سواره‌نظام کرد.[۶]
در دورۀ خلافت عثمان، هنگام تبعید ابوذر به ربذه، عبدالله به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.[۷]
به گفتۀ ابن‌ابی‌الحدید هنگامی که ولید بن عقبه والی عثمان در کوفه شراب‌خواری کرد، عبداللّه به دستور علی(ع) بر ولید حد جاری کرد. همچنین در سال ۳۵ قمری هنگامی که مخالفان عثمان را محاصره کردند، عبدالله جزو کسانی بوده که از طرف علی(ع) برای حفظ جان عثمان از تعرض مخالفان کوشیده است.[۸]
در عصر امام علی(ع)
عبدالله در بیشتر حوداث دوران خلافت علی(ع) حضور داشت و با او بیعت کرد.[۹] او به طرفداری از علی(ع) در جنگ جمل شرکت کرد[۱۰] و شاید پس از این جنگ بود که همراه حضرت علی در کوفه اقامت گزید.[۱۱]
او در جنگ صفین نیز در کنار امام بود و بر قبایل قریش، اَسَد و کنانه ریاست داشت[۱۲] و پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی کرد.[۱۳] و به همراه عده‌ای از قریش و انصار به عمرو بن عاص حمله کرد.[۱۴]
بنا به نقلی علی(ع) علت پذیرش حَکَمیت را زنده ماندن افرادی از جمله عبدالله بن جعفر دانست.[۱۵] عبدالله از کسانی بود که به پایبندی عراقیان بر عهدنامه حکمیت گواهی داد.[۱۶]
علی(ع) به پیشنهاد او محمد بن ابی‌بکر (برادر مادری عبدالله) را به جای قیس بن سعد به ولایت مصر منصوب کرد.[۱۷]
به گفتۀ ابن ابی‌الحدید هنگامی که علی(ع) می‌خواست عبدالله را به سبب اسراف و تبذیر، از تصرف در اموالش منع کند، او با زبیر شریک شد و امام دیگر او را محجور نکرد.[۱۸]
پس از شهادت امام علی(ع)
به گزارش |ابن سعد و مسعودی عبدالله، پس از شهادت امام علی(ع)، ابن ملجم را قصاص کرد.[۱۹] البته این گفته خلاف مشهور است و با عبارت دیگری از مسعودی که می‌گوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا»[۲۰] سازگار نیست. طبق نظر مشهور امام حسن مجتبی(ع) ابن‌ملجم را قصاص کرده است.[۲۱]
عبدالله تا صلح امام حسن با معاویه با امام حسن(ع) همراه بود.[۲۲]
در عصر حکومت معاویه
پس از به خلافت رسیدن معاویه، عبدالله با دربار او در دمشق ارتباط برقرار کرد[۲۳] او با جمعی از قریش نزد معاویه رفت. معاویه نیز ۱.۰۰۰.۰۰۰ درهم مقرری سالیانه برای وی تعیین کرد[۲۴] یزید این مقرری را به ۲.۰۰۰.۰۰۰ درهم افزایش داد؛ اما بذل و بخشش وی چنان بود که قبل از پایان سال نه تنها همه را بخشیده بود بلکه بدهکار نیز می‌شد.[۲۵]
معاویه وی را سید بنی‌هاشم لقب داد، اما عبدالله چنین لقبی را مختص به حسنین(ع) می‌دانست.[۲۶] برخی احترام معاویه به عبدالله بن جعفر را برخاسته از تلاش وی برای جذب بزرگان و سران قبایل، و شاید برای کاستن از مقام فرزندان امام علی دانسته‌اند.[۲۷]
در مجالس معاویه بین عمرو بن عاص و یزید با عبدالله بن جعفر مفاخراتی صورت گرفته است[۲۸] در یکی از این مجالس، که حسنین نیز حضور داشتند، بین معاویه و عبدالله مشاجره‌ای رخ داد و عبدالله به بیان فضیلت علی(ع) و خاندانش پرداخته است.[۲۹]
به گفته ابن‌ابی‌الحدید، هنگامی که امام حسن(ع) به شهادت رسید، مروان از دفن وی در کنار مرقد پیامبر(ص) جلوگیری کرد. عبدالله، امام حسین(ع) را سوگند داد تا از مشاجره با مروان بپرهیزد.[۳۰]
واقعه کربلا
در حرکت امام حسین(ع) از مکه به سوی کوفه، عبدالله نامهای به او نوشت و او را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت. وی همچنین از عمرو بن سعید والی مکه، نیز برای امام حسین(ع) امان‌نامه گرفت.[۳۱]
عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش در روز عاشورا به شهادت رسیدند.[۳۲]
درباره علت غیبت عبدالله در واقعه کربلا اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی (زاده ۱۳۳۹ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش می‌کند و به‌همین‌جهت حتی وی را شایسته همسری حضرت زینب نمی‌داند.[۳۳] در مقابل، احتمال‌هایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریت‌داشتن وی در مدینه از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است[۳۴] البته گفته شده که این احتمال‌ها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمی‌کند.[۳۵]
در واقعه حره (۶۳ق )، عبدالله بن جعفر دربارۀ مردم مدینه با یزید مذاکره کرد و کوشید یزید را از خشونت با مردم مدینه بازدارد. یزید خواست وی را، در صورت اطاعت اهالی مدینه، پذیرفت. عبدالله برای عده‌ای از سران مدینه نامه نوشت و از آنان خواست که متعرض سپاه یزید نشوند.[۳۶]
در واقعۀ حرّه، سپاه یزید دو پسر عبدالله، ابوبکر و عون اصغر، را کشتند.[۳۷]
بیعت با عبدالله بن زبیر
به گزارش بلاذری بعد از مرگ یزید، عبدالله بن جعفر با عبدالله بن زبیر بیعت کرد.[۳۸] وی به دربار عبدالملک بن مروان در دمشق نیز آمدوشد داشت[۳۹]، اما مورد بی‌مهری او قرار گرفت و در اواخر عمر به تنگدستی گرفتار شد.[۴۰]
عبدالله بن جعفر چند سال از عمر خود را در بصره، کوفه و شام به سر برد و سرانجام در مدینه اقامت گزید.[۴۱]
خصوصیات فردی
گفته شده است عبدالله دوستدار موسیقی بود و گوش دادن آن را ناروا نمی‌دانست. و از مغنیانی چون بُدَیح، سائب خاثر و نشیط، حمایت می‌کرد.[۴۲] عبدالله را به صفاتی چون زیرکی، نکته‌سنجی، خوش‌خلقی، پاک‌دامنی و بخشندگی ستوده‌اند. همچنین وی ملقب به بحرالجود بوده است[۴۳] و نام او را در زمره چهار بخشنده هاشمی ذکر کرده‌اند.[۴۴] به گزارش یعقوبی وی یک‌بار جامه‌های تن خود را به فردی مستحق داد.[۴۵]
عبیدالله بن قیس درباره جود و بخشش وی اشعاری سروده[۴۶] و حکایاتی نیز دربارۀ جود و سخاوت او نقل شده است.[۴۷]
راویان
عبدالله از پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ع)، و مادر خود اسماء بنت عمیس روایت کرده است.[۴۸] عده‌ای نیز از او روایت کرده‌اند.[۴۹]
او حدیثی دربارۀ نزول آیه تطهیر و درخواست حضرت زینب(س) برای ورود به اهل بیت و ردّ آن توسط پیامبر روایت کرده است.[۵۰]
همسران و فرزندان
عبدالله بن جعفر با زینب دختر علی بن ابی‌طالب ازدواج کرد.[۵۱] ثمره این ازدواج چهار فرزند پسر (علی، عباس، عون، محمد) و یک دختر به نام ام کلثوم بود.[۵۲]
عبدالله در زمان حیات زینب، با لیلا دختر مسعود نیز ازدواج کرد[۵۳]، و پس از درگذشت زینب، خواهر وی، ام‌کلثوم را به همسری گرفت.[۵۴]
درگذشت
دربارۀ زمان و مکان درگذشت عبدالله اختلاف وجود دارد. به روایت مشهورتر وی در سال ۸۰ هجری[۵۵] و به روایات دیگر[۵۶] در سال ۸۲ یا ۸۴ یا ۸۵ یا ۸۶ در مدینه درگذشت. اَبان بن عثمان، که در آن زمان امیر مدینه بود، بر وی نماز خواند و او را در بقیع به خاک سپردند.[۵۷] مقامی در قبرستان باب الصغیر دمشق نیز به او منسوب است.[۵۸]
پانویس
منابع
- نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸ق.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۹۶۵م/۱۳۸۵ق.
- ابن‌اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، چاپ محمدابراهیم بنا، محمد احمدعاشور و محمود عبدالوهاب فاید، بیروت ۱۹۸۹م/۱۴۰۹ق.
- ابن‌اعثم کوفی، کتاب‌الفتوح، چاپ علی‌شیری، بیروت ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- ابن‌حبیب، المنمق فی اخبار قریش، چاپ خورشید احمد فارق، بیروت ۱۹۸۵م.
- ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، چاپ علی‌محمد عمر، قاهره ۱۴۲۱ق/۲۰۰۱م.
- ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، چاپ درالفکر- یا دارصادر، بیروت، قم ۱۴۰۵ق.
- ابن عساکر، اعلام النسا،تحقیق محمد عبدالرحیم، بیروت، دار الفکر،۱۴۲۴/۲۰۰۴ق.
- ابن‌عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، چاپ علی محمد بجاوی، بیروت ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی‌شیری، بیروت ۱۴۱۵ق.
- ابن‌عنبه، عمدةالطالب فی انساب آل ابی‌طالب، چاپ محمدحسن آل طالقانی، نجف ۱۳۸۰م/۱۹۶۱ق.
- ابن‌قتیبه، المعارف چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۹۶۰م.
- ابن‌هشام، السیرةالنبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری و عبدالحفیظ شلبی، قاهره ۱۹۳۶م.
- ابوالفرج اصفهانی، کتاب الاغانی، قاهره ۱۳۸۳ق.
- ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، چاپ سیداحمد صقر، قاهره ۱۳۶۸ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوس عظم، دمشق ۱۹۹۷ـ۲۰۰۰م.
- تستری، محمدتقی، قاموس‌الرجال، قم ۱۴۱۵ق.
- خلیفةبن خیاط، الطبقات، چاپ سهیل زکار، بیروت ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م.
- دینوری، الاخبارالطوال، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره ۱۹۶۰م.
- رجبی دوانی، حسین، «چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: ۲۵ بهمن ۱۳۹۴ش، تاریخ مشاهده: ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- عرب زیدآبادی، عبدالرضا، «عبدالله بن جعفر و قيام كربلا»، مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره ۲۱، سال ششم، بهار ۱۳۸۸ش.
- طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، چاپ عباداللّه طهرانی و علی احمد ناصح، قم ۱۴۱۱ق.
- کوفی، محمد بن سلیمان، مناقب الامام امیرالمؤمنین، چاپ محمدباقر محمودی، قم ۱۴۱۲ق.
- مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، منشورات دارالهجره، قم، ۱۴۰۴ق.
- محبوب مهدویان، «عبدالله بن جعفربن ابی‌طالب»، تاریخ اسلام، سال ۲، ش ۲، قم، تابستان ۱۳۸۰ق.
- منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قاهره ۱۳۸۲ق.
- نعمانی، محمد بن ابراهیم نعمانی، کتاب الغیبة، چاپ فارس حسون کریم، قم ۱۴۲۲ق.
- واقدی، محمد بن عمر، فتوح‌الشام، بیروت، دارالجیل، بی‌تا.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، چاپ مارسدن جونس، قاهره ۱۹۶۶م،
- یعقوبی، تاریخ الیعقوبی.
- مفید، محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق.
- مفید، محمد بن محمد، الجمل، چاپ علی میرشریفی، قم، ۱۳۷۴م.
- فهری، سید اجمد، مراقد اهل البیت فی الشام، مکتب الامام الخامنئی، سوریه، ۱۴۲۸ق.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله:دانشنامه جهان اسلام
- ↑ ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۸۸۰ـ۸۸۱.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۴۲.
- ↑ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۶۶ـ۷۶۷.
- ↑ نگاه کنید به ابن حجر، الاصابه، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۵۹۴.
- ↑ واقدی، فتوح‌الشام، ج۱، ص۱۰۰ـ۱۰۸.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۷۲.
- ↑ ابن‌ابی‌الحدید ج۱۷، ص۲۳۲، ۲۳۴؛ نک: مفید، الجمل، ص۴۳۵ـ۴۳۶.
- ↑ مفید، الجمل، ص۱۰۷
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، بیروت، ج۳، ص۱۰۵
- ↑ نک: به خلیفةبن خیاط، ص۲۱۳
- ↑ ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۷۲.
- ↑ ابن‌اعثم کوفی، ج۳، ص۲۴
- ↑ دینوری، ص۱۸۴.
- ↑ نصر بن مزاحم، ص۵۳۰
- ↑ نصربن مزاحم، ص۵۰۷.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۵۵۴ـ۵۵۵.
- ↑ ابن‌ابی‌الحدید ج۱، ص۵۳؛ نک: دینوری، ص۲۱۵.
- ↑ ابن سعد، الطبقات‌الکبری، دارالفکر، ج۳، ص۳۹-۴۰؛ مسعودی، مروج‌الذهب، قم،ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.
- ↑ مسعودی، مروج‌الذهب، قم، ج۲، ص۴۲۶
- ↑ مفید، الارشاد، ج۱، ص۲۲.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۱۶۵.
- ↑ نک: ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۶، ص۴۶۷
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۴، ص۱۰۱، ۳۲۰
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ۱۳۹۴ق، ص۴۵.
- ↑ ابن‌ابی‌الحدید، ج۶، ص۲۹۷
- ↑ مهدویان، ص۳۶.
- ↑ ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۶۵ـ۲۶۶، ۲۶۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، ج۶، ص۲۹۵ـ۲۹۷، ج۱۵، ص۲۲۹
- ↑ نعمانی، ص۹۶ـ۹۷؛ طوسی، ص۱۳۷ـ۱۳۸
- ↑ ابن‌ابی‌الحدید، ج۱۶، ص۵۰
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۳۸۷ـ۳۸۸.
- ↑ نگاه کنید به طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۶.
- ↑ [https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 رجبی دوانی، «چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ عرب ابوزیدآبادی، «عبدالله‌بن جعفر و قيام كربلا»، ۱۳۸۸ش.
- ↑ عبدالله بن جعفر و قیام کربلا پرتال جامع علوم انسانی
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۷، ص۱۴۵.
- ↑ تستری، ج۶، ص۲۸۷
- ↑ بلاذری ج۴، ص۳۹۱
- ↑ ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۴۸
- ↑ ابن‌ابی‌الحدید، ج۱۱، ص۲۵۵
- ↑ خلیفةبن خیاط، ص۲۹، ۳۱
- ↑ نک: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۳۶ـ۳۳۷؛ ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱
- ↑ ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱.
- ↑ ابن‌عنبه، ص۳۶؛ قس ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱ـ۸۸۲
- ↑ یعقوبی ج۲، ص۲۷۷
- ↑ نک: ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۷۱ـ۲۷۲
- ↑ نک:ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۶، ص۴۶۶؛ ابن‌حبیب، ص۳۷۴ـ۳۷۹؛ ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۲
- ↑ ابن‌اثیر، ج۳، ص۱۹۸؛ نک:ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۶، ص۴۶۴ـ۴۶۵
- ↑ نک:ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۴۸
- ↑ کوفی، ج۲، ص۱۳۸
- ↑ ابن‌سعد،الطبقات‌الکبیر، ج۶، ص۴۶۱؛ برای فرزندان عبداللّه از زینب و دیگر اولاد عبداللّه نک:ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج۶، ص۴۶۱ـ۴۶۲
- ↑ ابن عساکر،اعلام النسا،ص۱۹۰؛ ریاحین الشریعه، ج۳، ص۴۱و ترجمه زینب کبری، ص۸۹
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، دار صادر، بی‌تا، ص۴۶۵.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، دار صادر، بی‌تا، ص۴۶۳.
- ↑ یعقوبی، ج۲، ص۲۷۷؛ ابن‌اثیر، ج۳، ص۲۰۰
- ↑ نک: خلیفةبن خیاط، ص۳۱؛ ابن‌اثیر، ج۳، ص۲۰۰؛ ابن‌عساکر، ج۲۷، ص۲۹۶
- ↑ ابن‌عبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱؛ ابن‌اثیر، ج۳، ص۲۰۰
- ↑ فهری، مراقد اهل البیت فی الشام، ص۳۷.