خانه عقیل
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | قبرستان و زیارتگاه |
| مکان | مدینه |
| نام‌های دیگر | مقبره بنی‌هاشم |
| وقایع مرتبط | تخریب بقیع |
| مشخصات | |
| وضعیت | تخریب‌شده |
خانه عقیل یا مقبره بنی‌هاشم، از بناهای تاریخی مدینه و محل دفن برخی از بزرگان بنی‌هاشم در قبرستان بقیع بود که وهابیان آن را تخریب کردند.
عقیل بن ابی‌طالب در مدینه خانه وسیعی در قسمت جنوبی بقیع داشت.[۱] این خانه در زمین‌هایی ساخته شد که پیامبر(ص) آنها را بین مهاجرین تقسیم کرده بود.[۲] مطابق گزارشی پیامبر(ص) در گوشه‌ای از این خانه می‌ایستاد و برای اهل بقیع آمرزش می‌طلبید.[۳] در گذر زمان، این خانه مکان دفن بزرگان بنی‌هاشم شده و بعدها به قبرستان بقیع ملحق گشت.[۴]
این خانه به «مقبره بنی‌هاشم» نیز معروف است.[۵] ائمه بقیع (امام حسن(ع)، امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق(ع)، فاطمه بنت اسد مادر امام علی(ع)، عباس بن عبدالمُطَّلِب عموی پیامبر اکرم(ص)،[۶] عقیل[۷] و ابوسفیان بن حارث نوه عبدالمطلب[۸] در این خانه دفن شده‌اند. برخی از عالمان شیعه، احتمال داده‌اند که حضرت فاطمه(س) نیز در خانه عقیل دفن شده باشد.[۹]
مطابق گزارش محمدحسین فراهانی، شاعر و نویسنده دوره قاجار، در سفرنامه خود بین سال‌های ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳ق، در بقعه ائمه بقیع(ع) قبری منسوب به حضرت فاطمه(س) وجود داشته، که شیعه و سنی در آن محل زیارت می‌خواندند.[۱۰]
فاطمه بنت اسد که در سال چهارم هجری[۱۱] یا بعد از سال هشتم[۱۲] از دنیا رفت، اولین است که در این خانه دفن شده است.[۱۳] بر پایه روایتی، امام سجاد(ع) این خانه را در حدود سال ۶۵ق بازسازی کرده است.[۱۴]
بر قبور کسانی که در این خانه دفن شده بودند، بقعه‌ای ساخته شده بود. این بقعه جزو بقعه‌های بقیع بود[۱۵] که در حمله وهابیان به بقیع در سال ۱۳۴۴ق تخریب شد.[۱۶]
پانویس
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۳۱_۳۳؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص ۹۵.
- ↑ نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، ۱۳۸۶ش، ص۶۵.
- ↑ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۸۲.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۳۱_۳۳؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۹۵.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۳۱.
- ↑ ابن‌شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۲۷؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۹۲ و ۹۵.
- ↑ سمهودی، وفاء الوفاء، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۹۱.
- ↑ ابن‌شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج١، ص١٢٧؛ سمهودی، وفاء الوفا، ۱۴۱۹ق، ج٣، ص٩١؛ عباسی، عمدة الاخبار، المکتبة العلمیه، ص۱۵۶.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۷۹، ص۲۷.
- ↑ فراهانی، سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، ۱۳۶۲ش، ص۲۲۹.
- ↑ ابن‌جوزی، تذکرة الخواص، قاهره، ص۶.
- ↑ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.
- ↑ پژوهشکده حج و زیارت، بقیع در آینه تاریخ، ۱۳۹۴ش، ص۲۳۶_۲۳۸.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۴۴-۳۴۵.
- ↑ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۱۰، ص۳۵۲.
- ↑ دوری و مطلبی، أخبار الدولة العباسیة، ۱۹۷۱م، ص۲۴؛ نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، ص۱۷۵.
منابع
- ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبةالله، شرح نهج البلاغة، تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم، بی‌جا، دار إحیاء الکتب العربیة - عیسی البابی الحلبی وشرکائه، ۱۳۷۸ق.
- ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق.
- ابن‌جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص، قاهرة، مکتبه الثقافة الدینیة، بی‌تا.
- ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۰ق.
- ابن‌شبه، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنوره، قم، منشورات دار الفکر، ۱۴۱۰ق.
- پژوهشکده حج و زیارت، بقیع در آینه تاریخ، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۴ش.
- دوری، عبدالعزیز و مطلبی، عبدالجبار، أخبار الدولة العباسیة، بیروت، دارالطلیعة للطباعة و النشر، ۱۹۷۱م.
- سمهودی، علی بن عبدالله، وفاء الوفاء، بیروت، دار الکتب العلمیة، الطبعة الأولی، ۱۴۱۹ق.
- عباسی، احمد بن عبدالحمید، عمدة الأخبار فی مدینة المختار، مدینه منوره، المکتبة العلمیه، بی‌تا.
- فراهانی، محمدحسین، سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، تهران، فردوس، ۱۳۶۲ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر، ۱۴۱۰ق.
- نجمی، محمدصادق، تاریخ حرم ائمه بقیع، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش.