شریح بن هانی حارثی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابوالمقدام شریح بن هانی حارثی مذحجی کوفی |
| خویشاوندان | هانی بن یزید حارثی |
| وفات | ۷۸ق ، سیستان |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام علی(ع) |
| فعالیت‌ها | از فرماندهان امام علی(ع) در جنگ جمل، صفین و نهروان |
شُرَیْح بْن هانی حارثی مَذْحَجی کوفی (درگذشت ۷۸ق)، از فرماندهان حضرت علی(ع) در جنگ‌های جَمَل، صِفَّین و نهروان بود.[۱] نامه‌ای از امام علی(ع) خطاب به او آمده است.[۲] در این نامه، امام او را به تقوای الهی توصیه می‌کند و نسبت به فریب‌کاری دنیا و هوای نفس هشدار می‌دهد.[۳] مکارم شیرازی در شرح نهج البلاغه علت این توصیه‌ها را شیطنت‌های معاویه در مکر و حیله و فریفتن بزرگان لشکر امام علی و یا به دلیل اختلاف شریح با یکی دیگر از فرماندهان لشکر به نام زیاد بن نضر می‌داند.[۴]
شریح پس از ماجرای حَکَمیت، با عَمرو بن عاص به دلیل اینکه ابوموسی اَشْعری را فریب داده بود درگیر شد و او را تازیانه زد.[۵] نام او در شمار شاهدان علیه حُجر بن عَدی آمده است اما به گزارش تاریخ طبری، شریح شهادت علیه حُجر را انکار کرد و در نامه‌ای به معاویه، آن را ساخته زیاد بن اَبیه دانست.[۶]
شریح، از پدرش، حضرت علی(ع)، عایشه، سعد بن ابی‌وَقاص، عُمر بن خَطّاب[۷] و دیگران[۸] روایت کرده است. راویانی از جمله فرزندانش مقدام و محمد از او روایت کرده‌اند.[۹] به گفته ابن‌حجر، نسایی و ابن‌معین او را ثِقه دانسته‌اند و ابن‌حِبان او را در شمار ثِقات آورده است.[۱۰]
پدر شریح، هانی بن یزید حارثی از صحابه پیامبر(ص) بود که پیامبر(ص) به اعتبار نام فرزندش او را ابوالشریح خواند و برای شریح دعا کرد.[۱۱] شرح‌حال شریح در برخی از منابع صحابه‌نگاری آمده است[۱۲] از او نقل شده که زمان پیامبر را درک کرده اما به دیدار آن حضرت نرسیده است.[۱۳] با این حال ابن‌سعد او را در شمار تابعین کوفه ذکر کرده است[۱۴] او در سال ۷۸ق در نبرد سیستان کشته شد.[۱۵] به گزارش ابن‌حجر او ۱۱۰ سال عمر کرد.[۱۶]
در هر صبح و شام تقواى الهى را پيشه كن. از دنياى فريبنده بر خويشتن خائف باش و در هيچ حال از آن ايمن مشو. بدان كه اگر خويشتن را از بسيارى از امورى كه آن را دوست مى‌دارى به علت ترس از ناراحتى‌هاى ناشى از آن باز ندارى، هواوهوس‌ها تو را به سوى زيان‌هاى فراوانى خواهد كشاند، بنابراين در مقابل نفس سركش، مانع و رادع و به هنگام خشم و غضب بر نفس خويش مسلّط و غالب باش و ريشه‌هاى هواوهوس را قطع كن.
مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۱، ص۱۸۳.
پانویس
- ↑ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۴، ص۵۶۵.
- ↑ نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، نامه۵۶، ص۴۴۷.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۱، ص۱۸۲.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۱، ص۱۸۲.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۹۹.
- ↑ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۷۰.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۶، ص۱۸۰.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۰۸.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۶۲۸.
- ↑ ابن‌حجر، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۴، ص۳۳۰.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۰۸.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۶۲۸؛ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۰۷-۳۰۸.
- ↑ نگاه کنید به ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۰۸.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۶، ص۱۸۰.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۶۲۸.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۰۸.
منابع
- نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح، قم، مؤسسة دارالهجره، ۱۴۱۴ق.
- ابن‌اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، تحقیق علی محمد معوض، عادل احمد عبدالموجود، درالکتب العلمیه، الطبعة الاولی، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۴م.
- ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، بیروت، دار صادر، ۱۳۲۵ق.
- ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، قم، دارالهجره، ۱۴۰۹ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین(ع)، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش.