حَرمَلَة بن کاهِل اَسدی، از چهره‌های منفور واقعه کربلا نزد شیعیان و از تیراندازان سپاه عمر بن سعد در روز عاشورا و قاتل عبدالله بن حسین و عبدالله بن حسن بود و در شهادت عباس بن علی(ع) نیز نقش داشت. حرمله پس از قیام مختار، به دستور مختار کشته شد.
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| محل زندگی | کوفه |
| نسب/قبیله | بنی اسد |
| درگذشت | در قیام مختار • کوفه |
| نحوه درگذشت | دست و پایش قطع کردند. سپس او را در آتش سوزاندند. |
| نقش در واقعه کربلا | |
| اقدامات | قاتل عبدالله بن حسین و عبدالله بن حسن • همکاری در شهادت عباس بن علی(ع) • حامل سر حضرت عباس به کوفه |
| نقش‌های برجسته | از تیراندازان سپاه عمر بن سعد |
زندگی
حرمله از قبیله بنی‌اسد بود.[۱] منابع تاریخی درباره تولد و زندگی او پیش از واقعه عاشورا چیزی بیان نکرده‌اند. در برخی منابع نام او حرملة بن کاهن ثبت شده است.[۲] او در قیام مختار کشته شد.[۳]
روز عاشورا
حرمله، روز عاشورا از تیراندازان سپاه عمر بن سعد بود. او با تیری عبدالله بن حسین، طفل شیرخوار امام حسین(ع) را در دامان پدرش به شهادت رساند.[۴] همچنین قاتل عبدالله بن حسن نیز معرفی شده[۵] و در شهادت عباس بن علی(ع) نیز نقش داشت[۶] و حامل سر ایشان به کوفه بود.[۷] ابن اثیر از وی به عنوان قاتل ابوبکر بن حسن نیز یاد کرده است.[۸] بَلاذُری در اَنْساب الاَشراف نقل کرده است حرمله با گروهی، هر کدام به عباس ضربه‌ای زدند و او را کشتند.[۹]
در الامالی شیخ طوسی، حرمله حامل سر امام حسین(ع) معرفی شده است.[۱۰]
لعن و نفرین حرمله از سوی اهل‌بیت
حرمله در زیارت ناحیه تیرانداز به علی‌اصغر و قاتل او معرفی و لعن شده است.[۱۱] به گفته منهال بن عمرو در سفری که به حج داشت و در مدینه با امام سجاد(ع) دیدار کرد. آن حضرت ضمن پرسش از وقایع قیام مختار و کشتن قاتلان کربلا از وضع حرمله نیز پرسید، هنگامی که از زنده بودن حرمله باخبر شد، او را نفرین کرد و سه مرتبه فرمود: «خداوندا، حرارتِ آهن را به او بچشان![۱۲]
بِشر بن غالب اسدی نیز در دیداری که با امام سجاد(ع) داشته است. از نفرین آن حضرت درباره حرمله یاد کرده است.[۱۳]
چگونگی مرگ
حرمله در قیام مختار، دستگیر شد. به فرمان مختار بن ابوعبید ثقفی، دست و پای او را قطع کردند. سپس او را در آتش سوزاندند. منهال بن عمرو هنگامی که از سفر حج به کوفه برگشت و صحنه مرگ حرمله را از نزدیک مشاهده کرد، ماجرای ملاقاتش با امام سجاد (ع) و نفرین آن حضرت در حق حرمله را برای مختار تعریف کرد. مختار، از این که دعای امام سجاد (ع) به دست او تحقق یافته است، سجده شکر به جای آورد.[۱۴]
در اشعار
در اشعار نیز بارها نام حرمله به عنوان قاتل عبدالله بن حسین و عبدالله بن حسن آمده است:
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۹، ص۲۲۹.
- ↑ طبری، تاریخ، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۸؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۹۲.
- ↑ ابن نما حلی، ذوب النضار، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۱.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۲۰۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۵، ص۶۵، ج۹۸، ص۲۶۹.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۹۳؛ طبری، تاریخ، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۸.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۲۰۱.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۲۵۶.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۹۲.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۲۰۱ و ج۱۳، ص۲۵۶.
- ↑ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۳۹.
- ↑ ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۵، ص۶۵.
- ↑ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۱۱۲؛ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۳۸-۲۳۹؛ ابن نما حلی، ذوب النضار، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۱.
- ↑ شجری، امالی، ج۱، ص۱۸۸ به نقل از: محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۹، ص۲۳۳؛ ابن‌نما حلی، ذوب النضار، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۱.
- ↑ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۱۱۲؛ شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۳۸-۲۳۹.
- ↑ همایی، دیوان سنا، ص۸۲ و ۸۳ به نقل از: محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۳۹۴.
منابع
- ابن‌اثیر، علی بن ابی کرم، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن‌مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- ابن‌نما حلی، جعفر بن محمد، ذوب النضار فی شرح الثار، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق.
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة، تبریز، مکتبة بنی هاشمی، ۱۳۸۱ق.
- اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق: سیداحمد صقر، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم، انتشارات دارالثقافة، ۱۴۱۴ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.
- محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ترجمه جمعی از مترجمان، قم، دارالحدیث، ۱۴۳۰ق/۱۳۸۸ش.