امحبیبه
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۵ آبان ۱۴۰۴ توسط کاربر:Roohish برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
 مرقد منسوب به امحبیبه در باب الصغیر سوریه | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | رَمَله بنت ابیسفیان |
| کنیه | امحبیبه |
| زادروز | ۱۷ سال پیش از بعثت |
| زادگاه | مکه |
| محل زندگی | مکه • حبشه • مدینه |
| مهاجر/انصار | مهاجر |
| نسب/قبیله | قریش |
| خویشاوندان | ابوسفیان (پدر) • پیامبر اسلام(ص) (همسر)، معاویه (برادر) |
| درگذشت | سال ۴۴ق، مدینه یا دمشق |
| مشخصات دینی | |
| هجرت به | هجرت به حبشه • هجرت به مدینه |
| نقشهای برجسته | فرستادن پیراهن خونآلود عثمان برای معاویه • ابراز خوشحالی برای مرگ محمد بن ابیبکر • نقل حدیث از پیامبر(ص) |
اُمّحَبیبه (درگذشته ۴۴ق) دختر ابوسفیان و همسر پیامبر اسلام(ص)، از زنان صدر اسلام بود که در هجرت به حبشه شرکت داشت و پس از وفات همسرش، به عقد پیامبر درآمد. او راوی احادیث نبوی و از زنان فعال در عرصههای اجتماعی و سیاسی بود. ولادتش به سال ۵۹۳م (۱۷ سال پیش از بعثت) بازمیگردد و در سال ۴۴ق درگذشت. محل دفن او را مدینه و قبرستان بقیع دانستهاند.
معرفی کلی
امحبیبه دختر ابوسفیان بود[۱] و مادرش صفیه بنت ابیالعاص نام داشت. او در آغاز، همسر عبیدالله بن جحش اسدی بود.[۲] از این ازدواج، دختری به دنیا آمد که «حبیبه» نام گرفت و کنیه «امحبیبه» نیز از همین نام برگرفته شده است.[۳] او از جمله نخستین زنانی بود که در جریان هجرت مسلمانان به حبشه، همراه با همسرش به آن سرزمین مهاجرت کرد. عبیدالله در حبشه مرتد شد و به آیین مسیحیت درگذشت اما امحبیبه بر اسلام باقی ماند.[۴]
ام حبیبه، احادیثی از پیامبر(ص) نقل کرده است.[۵] برادرانش، معاویه و عنبسه و نیز کسانی چون انس بن مالک، ابوبکر بن سعید ثقفی، ابوجراح قرشی و دیگران از او روایت کردهاند.[۶]
ولادت
ولادت امحبیبه را ۱۷ سال پیش از بعثت، برابر با سال ۵۹۳م ثبت کردهاند.[۷] این تاریخ با گزارشهایی که سن او را در ۷ق حدود سیوچند ساله دانستهاند، همخوانی دارد.[۸]
وفات
امحبیبه در سال ۴۴ق و در سن ۷۴ سالگی درگذشت.[۹] نماز جنازهاش را مروان بن حکم اقامه کرد.[۱۰]
برخی منابع از سفر او به دمشق یاد کرده[۱۱] و حتی وفاتش را در همانجا دانستهاند؛ مزاری نیز در گورستان باب الصغیر به وی منسوب است.[۱۲] با این حال، روایات معتبرتر محل وفات و دفن او را مدینه و قبرستان بقیع ذکر کردهاند.[۱۳]
 | |
| خدیجه دختر خویلد | (ازدواج: ۲۵ عامالفیل) |
| سوده دختر زمعه | (ازدواج: قبل از هجرت) |
| عایشه دختر ابوبکر | (ازدواج: ۲ق) |
| حفصه دختر عمر بن خطاب | (ازدواج: ۳ق) |
| زینب دختر خزیمه | (ازدواج: ۳ق) |
| ام سلمه دختر ابوامیه | (ازدواج: ۴ق) |
| زینب دختر جحش | (ازدواج: ۵هجری) |
| جویریه دختر حارث | (ازدواج: ۵ یا ۶ق) |
| امحبیبه دختر ابوسفیان | (ازدواج: ۶ یا ۷ق) |
| ماریه دختر شمعون | (ازدواج: ۷ق) |
| صفیه دختر حیی | (ازدواج: ۷ق) |
| میمونه دختر حارث | (ازدواج: ۷ق) |
ازدواج با پیامبر(ص)
پس از درگذشت عبیدالله بن جحش اسدی در حبشه، پیامبر(ص) در سال ۶ یا ۷ق، عمرو بن امیه ضمری را نزد نجاشی فرستاد و به او وکالت داد تا امحبیبه را به عقد رسول خدا(ص) درآورد و همراه دیگر مسلمانان به مدینه بازگرداند.[۱۴] نجاشی نیز امحبیبه را همراه با دیگر مهاجران یا اندکی زودتر از آنان، با هدایایی به سوی مدینه روانه کرد.[۱۵]
از آنجا که ابوسفیان از دشمنان سرسخت اسلام بود، ابنعباس نزول آیه «عَسَی الله أَن یجْعَل بَینَکم وَ بَین الَّذین عادَیتُم مِنْهُم مَوَدَّةً وَاللَّهُ قَدِیرٌ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ»[۱۶] را با ازدواج پیامبر(ص) و امحبیبه دختر ابوسفیان مرتبط دانسته است؛ آیهای که نوید برقراری دوستی میان مسلمانان و دشمنان پیشین را میدهد.[۱۷]
پس از فتح مکه، ابوسفیان برای تجدید صلح حدیبیه به مدینه آمد. اما زمانی که به دیدار دخترش امحبیبه رفت، او پدرش را مشرک و ناپاک خواند و اجازه نداد بر جایگاه رسول خدا(ص) بنشیند.[۱۸]
کنشهای سیاسی
امحبیبه پس از کشتهشدن عثمان، پیراهن خونآلود او را به همراه نعمان بن بشیر نزد برادرش معاویه به دمشق فرستاد.[۱۹] همچنین پس از شهادت محمد بن ابیبکر، از شدت خوشحالی گوسفندی کباب کرد و برای عایشه، خواهر محمد، فرستاد. گفته شده عایشه از این رفتار ناراحت شد و امحبیبه را نفرین کرد.[۲۰]
پانویس
- ↑ ابنهشام، السیرة النبویة، قاهره، ۱۳۵۵ق، ج۱، ص۲۳۸.
- ↑ ابنهشام، السیرة النبویة، قاهره، ۱۳۵۵ق، ج۱، ص۲۳۸.
- ↑ ابناسحاق، السیر و المغازی، ۱۳۹۸ق، ص۲۵۹؛ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۳۲۱ق، ج۸، ص۶۸.
- ↑ طبری، تاریخ الامم والملوک، بیروت، ج۳، ص۱۶۵.
- ↑ ابنحنبل، مسند ابنحنبل، دارصادر، ج۶، ص۳۲۸-۳۲۵؛ ۴۲۸-۴۲۵.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۴۴۱؛ ابنعساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۷۰، ۷۶.
- ↑ ابنحجر عسقلانی، الاصابة، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۳۰۵.
- ↑ طبری، المنتخب من کتاب الذیل المذیل، ج۱۱، ص۶۰۷.
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۳۲۱ق، ج۸، ص۷۱؛ فسوی، المعرفة و التاریخ، ۱۳۹۶ق، ج۳، ص۳۱۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۴۴۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۴۴۰.
- ↑ ابنعساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۷۰، ۷۶.
- ↑ ابنبطوطه، رحلة، ۱۳۸۴ق، ص۵۹.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۳۴۳.
- ↑ ابناسحاق، السیر و المغازی، ۱۳۹۸ق، ص۲۵۹؛ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۳۲۱ق، ج۸، ص۷۰؛ ابنحبیب، المحبر، ۱۳۶۱ق، ص۷۶.
- ↑ ابنعساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۷۶، ۷۹، ۸۰.
- ↑ ممتحنه/۷.
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۳۲۱ق، ج۸، ص۷۰؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۹۸۵م، ج۳، ص۴۵۹.
- ↑ ابنهشام، السیرة النبویة، ۱۳۵۵ق، ج۳، ص۳۰۶؛ ج۴، ص۳۸.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۵۳.
- ↑ ابنجوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۱۰۲.
منابع
- قرآن کریم.
- ابناسحاق، محمد، السیر و المغازی، به کوشش سهیل زکار، بیروت، ۱۳۹۸ق.
- ابنبطوطه، محمد بن عبدالله، الرحلة، بیروت، ۱۳۸۴ق.
- ابنجوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکره الخواص، منشورات شریف رضی، قم، ۱۴۱۸ق.
- ابنحبیب، محمد، المحبر، به کوشش ایلزه لیشتن اشتتر، حیدرآباد دکن، ۱۳۶۱ق.
- ابنحجر عسقلانی، احمد، الاصابة، قاهره، ۱۳۲۸ق.
- ابنسعد، محمد، الطبقات الکبیر، به کوشش بروکلمان، لیدن، ۱۳۲۱ق.
- ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق.
- ابنعساکر، علی، تاریخ مدینة دمشق، تراجم النساء، به کوشش سکینه شهابی،ج۱، دمشق، ۱۴۰۲ق.
- ابنقدامه، عبدالله، التبیین فی انساب القرشیین، به کوشش محمد نایف دلیمی، بیروت، ۱۴۰۸ق.
- ابنهشام، عبدالملک، السیرة النبویة، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق.
- احمد بن حنبل، مسند، بیروت، دارصادر.
- فسوی، یعقوب، المعرفة و التاریخ، به کوشش اکرم ضیاء عمری، بغداد، ۱۳۹۶ق.
- بلاذری، احمد، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، ۱۹۵۹م.
- بیهقی، احمد، دلائل النبوة، به کوشش عبدالمعطی قلعجی، بیروت، ۱۹۸۵م.
- طبری، المنتخب من کتاب الذیل المذیل، همراه ج ۱۱ تاریخ.
- مسعودی، علی، مروج الذهب، به کوشش یوسف اسعد داغر، بیروت، ۱۳۸۵ق.
