عمار بن حسان طائی
| شهید کربلا | |
 آرامگاه شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع) | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عَمّار بن حَسّان بن شُریح طائی |
| نسب/قبیله | بنی‌طی |
| خویشاوندان | حسان بن شُریح طائی |
| شهادت | ۱۰ محرم سال ۶۱ق، کربلا |
| نحوه شهادت | توسط لشکریان عمر بن سعد |
| مدفن | حرم امام حسین |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام حسین(ع) |
عَمّار بن حَسّان طایی از یاران امام حسین(ع) و از شهیدان کربلا است. در زیارت الشهدا (زیارت ناحیه مقدسه غیرمشهور) از او نام برده شده است. طبق منابع تاریخی در سال ۶۱ق عمار بن حسان، به همراه امام حسین از مکه به کربلا آمد و طی واقعه کربلا در روز عاشورا به شهادت رسید.
نام و نسب
عَمّار بن حَسّان از قبیله طی بود.[۱] او را از شیعیان قرن اول هجری و از یاران امام‌حسین(ع) می‌دانند.[۲] در بعضی از منابع، نام او به شکل «عامِر بن حسان» آمده است. برخی پژوهشگران احتمال داده‌اند که این اتفاق به دلیل شباهت نام او به عامر بن مسلم (از شهدای واقعۀ عاشورا و احتمالاً برادرزادۀ عمار) رخ داده؛ یا اینکه این دو نام، دو ضبط از نام واحدی هستند که به دلیل شباهت با یکدیگر خلط شده‌اند.[۳] محمدتقی شوشتری نیز در کتاب قاموس الرجال احتمال داده که «عمار بن حسان» و «عمار بن ابی‌سلامه» (از شهدای واقعه عاشورا)، فرد واحدی باشند.[۴]
پدر عمار، «حسان بن شریح» را نیز از اصحاب امام علی(ع) می‌دانند که در جنگ جمل و جنگ صفین در سپاه امام علی(ع) بود و در جنگ صفین به شهادت رسید.[۵] عبدالله بن احمد از راویان شیعه و نویسنده کتاب «قضایا امیرالمؤمنین» را نوۀ عمّار می‌دانند.[۶]
شهادت در کربلا
نجاشی، عمار بن حسان را در زمرۀ افرادی می‌داند که در روز عاشورای سال ۶۱ق در کربلا به شهادت رسید.[۷] به عقیدۀ پژوهشگران، عمّار به‌هنگامِ حرکت امام حسین(ع) از مکه با او همراه شد.[۸] طبق منابع تاریخی، در واقعه کربلا، امام حسین(ع) به این امید که سپاهیان عمر سعد از جنگ دست بردارند، طی خطابه‌ای آنها را موعظه کرد؛ اما آنها نصیحت امام را نپذیرفتند. پس از این خطابه، شمر با گروهی از لشکریانش، از جناح راست و چپ به خیمه‌گاه اصحاب امام حسین(ع) حمله و آن را تیرباران کردند. این یورش در کتاب‌های تاریخی به «حملۀ نخست» مشهور شده است.[۹] عمّار بن حسان را یکی از شهدای این یورش می‌دانند.[۱۰] البته برخی از منابع نیز نحوۀ شهادت عمّار را در میدان نبرد و در برابر دیدگان امام حسین(ع) گزارش کرده‌اند.[۱۱]
در زیارت الشهدا با عبارت «اَلسّلامُ عَلَی عَمّار بنِ حَسّان» به او سلام داده شده است.[۱۲]
پانویس
- ↑ نگاه کنید به الصمیانی، موسوعة فی ظلال شهداءالطف، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۲۱۴.
- ↑ جمع نویسندگان، ذخیرة الدارین، ۱۳۷۹ش، ص۴۱۶.
- ↑ الصمیانی، موسوعة فی ظلال شهداء الطف، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۲۲۷.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۷.
- ↑ الصمیانی، موسوعة فی ظلال شهداء الطف، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۲۱۷.
- ↑ سماوی، ابصارالعین، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۱۹۷؛ نجاشی، رجال نجاشی، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۱، ص۲۲۹.
- ↑ نجاشی، رجال نجاشی، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۱، ص۲۲۹.
- ↑ جمع نویسندگان، ذخیرة الدارین، ۱۳۷۹ش، ص۴۱۶.
- ↑ الصمیانی، موسوعة فی ظلال شهداء الطف، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۲۳۵.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، المکتبة الحیدریة، ج۳، ص۲۵۹.
- ↑ جمع نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۷.
- ↑ نگاه کنید به مجلسی، بحارلانوار، ۱۳۶۸ش، ج۹۸، ص۲۷۳.
منابع
- ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل أبی‌طالب، نجف، المکتبة الحیدریة، بی‌تا.
- الصمیانی، حیدر، موسوعة فی ظلال شهداء الطف، کربلا، العتبة الحسینیة المقدسة، ۱۴۳۴ق.
- جمع نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، قم، یاقوت، ۱۳۸۱ش.
- جمع نویسندگان، ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین(ع)، قم، تحسین، ۱۳۷۹ش.
- سماوی، محمد بن طاهر، إبصار العین فی أنصار الحسین، مرکز الدراسات الإسلامیة لحرس الثورة، ۱۴۱۹ق.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس‌الرجال، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارلانوار، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، ۱۳۶۸ش.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، بی‌تا.