عَمرو بن قَرَظَة بن کعب خزرجی انصاری کوفی از شهدای کربلا. پدر او از اصحاب پیامبر(ص) و امام علی(ع) بود. برادر عمرو، در روز عاشورا در سپاه عمر سعد بود.
 آرامگاه شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع) | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عَمرو بن قَرَظَة بن کعب خزرجی انصاری کوفی |
| خویشاوندان | قرظة بن کعب (پدر) |
| شهادت | سال ۶۱ق، کربلا |
| مدفن | حرم امام حسین(ع) |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام حسین(ع) |
| فعالیت‌ها | شهادت در رکاب امام حسین (ع) |
نسب
پدر او قرظة بن کعب از اصحاب پیامبر(ص) و از راویان حدیث بود که در جنگ احد و جنگ‌های پس از آن شرکت داشت.[۱] در زمان خلافت امام علی(ع) به امارت کوفه گماشته شد و در جنگ‌های آن حضرت نیز شرکت داشت.[۲]
در کربلا
رجز عمرو بن قرظه هنگام جنگ
تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۳۴قد علمت کتیبة الانصارأنی سأحمی حوزة الذمارضرب غلام غیر نکس شاریدون حسین مهجتی و داریترجمه: جنگاوران انصار می‌دانند، که من از قلمرو پیمانم دفاع می‌کنم. با ضربت جوانی که بدون سستی، جان و مالش[یادداشت ۱] را فدای حسین می‌کند.
چند روز قبل از عاشورا، امام حسین(ع) توسط عمرو بن قرظه به عمر سعد پیغام داد تا شبانه با یکدیگر دیدار کنند.[۳] در کتاب لهوف آمده است که عمرو در روز عاشورا از امام حسین(ع) اجازه جنگ گرفت و به میدان رفت. نیز نقل شده است که هر تیری به سوی امام پرتاب می‌شد او خود را سپر قرار می‌داد تا به امام گزندی نرسد. او پیش از جان دادن، به امام گفت: آیا به عهد خود وفا کردم؟ امام فرمود: آری، تو در بهشت پیش روی من هستی. سلام مرا به رسول خدا برسان.[۴][یادداشت ۲]
در زیارت الشهداء (زیارت ناحیه مقدسه غیرمشهور) نام او آمده است: «َالسَّلَامُ عَلَی عَمْرِو بْنِ قَرَظَةَ الْأَنْصَارِی»
برادر عمرو
عمرو برادری به نام علی (یا زبیر)[۵] داشت که در سپاه عمر سعد بود. وقتی عمرو به شهادت رسید، او خطاب به امام حسین(ع) گفت:ای دروغگو! برادرم را گمراه کردی و فریب دادی تا او را کشتی! امام پاسخ داد: خدا برادرت را گمراه نساخت؛ بلکه او را هدایت، و تو را گمراه کرد. او گفت: خدا مرا بکشد اگر تو را نکشم! پس به سوی امام حمله کرد ولی نافع بن هلال با نیزه ضربه‌ای بر او زد و او زخمی بر زمین افتاد و اطرافیانش او را از میدان بیرون بردند.[۶]
جستارهای وابسته
پانویس
یادداشت
- ↑ شعرانی در دمع السجوم ترجمه نفس المهموم مصرع آخر را اینگونه ترجمه کرده است: جان من وسرای من فدای حسین(ع). و در ادامه از قول مولف نفس المهموم( شیخ عباس قمی) نقل کرده که عمرو با این رجز خواسته تعریض و کنایه به عمربن‌سعد داشته باشد که وقتی حضرت به او پیشنهاد صلح داد عمربن سعدگفت: خانه‌ام را ویران می‌کنند.
- ↑ تعبیر انت اَمامی فی الجنّة را در واقعه کربلا امام (ع) برای سعید بن عبدالله حنفی هم به کاربرده است ومترجمان مختلف معنی کرده‌اند مانند:۱-تو پیشاپیش من به بهشت خواهی رفت. ۲-تو قبل از من وارد بهشت می شوی.ترجمه لهوف، مهدی صباغی، نشر بوستان دانش ،ص ۸۵. ۳-تو دربهشت پیشاپیش من هستی. رسم وفا، رفیعه رضا داد، ص۱۴۶ -۴ تو زودتر از من به بهشت روی. شعرانی، دمع السجوم، ص۱۳۵. ۵- تو در بهشت پیش روی من هستی. دانشنامه امام حسین (ع) ص ۵۵۹. ۶- تو در بهشت پیش روی من هستی.
منابع
- الإصابة فی تمییز الصحابة، ابن حجر عسقلانی، دار الكتب العلمیة، بیروت، اول، ۱۴۱۵ق.
- تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، شمس الدین ذهبی، دار الكتاب العربی، بیروت، دوم، ۱۴۰۹ق.
- تاریخ الأمم و الملوك، محمد بن جریر طبری، دار التراث، بیروت، دوم، ۱۳۸۷ ق.
- أنساب الأشراف، احمد بن یحیی بلاذری،دار الفکر، اول، بیروت،۱۴۱۷ق.
- وقعة الطف، ابومخنف كوفی، جامعه مدرسین، قم، سوم، ۱۴۱۷ق.