ابوبکر بن حسن بن علی بن ابی‌طالب(شهادت: عاشورا سال ۶۱ قمری)، از فرزندان امام حسن مجتبی(ع) که روز عاشورا پس از برادرش، قاسم بن حسن به دست عبدالله بن عقبه غنوی به شهادت رسید.

ابوبکر بن حسن بن علی
آرامگاه شهدای کربلا
آرامگاه شهدای کربلا
نامابوبکر بن حسن
درگذشت۱۰ محرم سال ۶۱ قمری
مدفنکربلا
محل زندگیمدینه
پدرامام حسن(ع)
مادررمله
امامزادگان مشهور
عباس بن علیزینب کبریفاطمه معصومهسید محمدشاهچراغسیده نفیسه
سایر امامزادگان

نام و نسب

ابوبکر بن حسن، فرزند امام حسن(ع) و مادرش اُم وَلَد است.[۱] به اعتقاد برخی وی و قاسم بن حسن از یک مادر بودند[۲] که گفته شده نامش رمله بوده است.[۳] او روز عاشورا به همراه برادرانش عبدالله و قاسم به شهادت رسید.[۴] در برخی منابع ابوبکر فرزند حسین بن علی معرفی شده است.[۵]

واقعه کربلا

روز عاشورا پس از برادرش، قاسم بن حسن[۶] عبدالله بن عقبه غنوی با تیری او را به شهادت رساند.[۷] نام وی در زیارت الشهدا (زیارت ناحیه غیرمشهور) و رجبیه امام حسین آمده است و در زیارت ناحیه قاتلش لعن شده است.[۸] اشعار سلیمان بن قَتَّه در مرثیه شهدای کربلا، به شهادت یکی از یاران امام حسین(ع) به دست فردی از طایفه غنوی اشاره دارد که به دست عبدالله بن عقبه به شهادت رسیده است:

و عند غنيٍّ قطرة من دمائنا
سنجزیهم یوما بها حیث حلت[۹]

ترجمه: ترجمه: در طایفه غنی، قطره‌ای از خون ما وجود دارد و روزی مناسب از آنان انتقام می‌گیریم

البته در برخی منابع، حرملة بن کاهل اسدی قاتل وی معرفی شده است.[۱۰]

پانویس

  1. طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۸؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل‌الطالبیین، دار المعرفة، ص۹۲.
  2. ابوالفرج اصفهانی، مقاتل‌الطالبیین، دار المعرفة، ص۹۲.
  3. سماوی، إبصارالعین، ۱۴۱۹ق، ص۷۲.
  4. مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۱-۶۲؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۸.
  5. ابوالفرج اصفهانی، مقاتل‌الطالبیین، دار المعرفة، ص۹۲؛ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۷۵؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۴ق، خامسه۱، ص۴۷۶، ۴۷۰؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۴۸.
  6. دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۷؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل‌الطالبیین، دار المعرفة، ص۹۲.
  7. دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۷؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۰۱.
  8. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۵، ص۶۵؛ ج۹۸، ص۲۶۹؛ سید بن طاووس، اقبال‌الأعمال، ۱۳۶۷ق، ص۵۷۴.
  9. بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۲۰؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۴ق، خامسه۱، ج۱، ص۵۱۱.
  10. ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۹۲.

منابع

  • ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
  • ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری(خامسه۱)، تحقیق محمد بن صامل السلمی، الطائف، مکتبة الصدیق، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م.
  • ابوالفرج اصفهانی، علی بن الحسین، مقاتل‌الطالبیین، تحقیق سید احمد صقر، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
  • بلاذری، احمد بن یحیی، انساب‌الأشراف(ج۳)، تحقیق محمدباقر المحمودی، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۹۷۷م.
  • دینوری، احمد بن داود، الأخبارالطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال‌الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش.
  • سماوی، محمد بن طاهر، إبصار العین فی أنصارالحسین علیه‌السلام، قم، دانشگاه شهید محلاتی، ۱۴۱۹ق.
  • سید ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال‌الأعمال، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۶۷ق.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
  • مسعودی، علی بن حسین، مروج‌الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.