حضرت علیاکبر علیهالسلام
![]() | |
نام | علیاکبر |
---|---|
نقش | فرزندامام حسین(ع) |
کنیه | ابوالحسن |
زادروز | ۱۱ شعبان،سال ۳۳ قمری |
زادگاه | مدینه |
درگذشت | ۱۰ محرم سال ۶۱ قمری |
مدفن | کربلا داخل ضریح امام حسین |
محل زندگی | مدینه |
لقب(ها) | اکبر |
پدر | امام حسین(ع) |
مادر | لیلی دختر ابی مرة |
طول عمر | ۲۸ سال |
امامزادگان مشهور | |
سایر امامزادگان |
![]() |
سوگواری محرم |
رویدادها |
---|
واقعه کربلا • اسیران کربلا • روزشمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامههای کوفیان به امام حسین(ع) • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) |
افراد |
علی اکبر • علیاصغر • عباس بن علی • حضرت زینب(س) • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا |
جایها |
حرم امام حسین(ع) • تل زینبیه • حرم حضرت عباس(ع) • گودال قتلگاه • بینالحرمین • نهر علقمه |
مناسبتها |
تاسوعا • عاشورا • دهه محرم • اربعین • دهه صفر |
مراسم |
مرثیهخوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینهزنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشتگذاری • نخلگردانی • قمهزنی • راهپیمایی اربعین • تابوتگردانی • مراسم تابوت |
علی بن حسین بن علی بن ابیطالب (۳۳-۶۱ق) مشهور به علیاکبر فرزند امام حسین(ع) و لیلی بنت ابیمرة و از شهدای کربلا. برخی او را بزرگترین فرزند امام حسین(ع) دانستهاند. امام حسین(ع) او را شبیهترین مردم به پیامبر اسلام معرفی کرده و فرمود که هر وقت مشتاق دیدن پیامبر(ص) میشدیم، به او نگاه میکردیم.
علیاکبر در روز عاشورا نخستین فرد از بنیهاشم بود که به شهادت رسید. پدرش بر بالای جنازه او حاضر شد و قاتلان او را نفرین کرد. علیاکبر در پایین پای پدر دفن است و قبر او داخل ضریح امام حسین(ع) قرار دارد.
برخی شیعیان، ۸ محرم را به علیاکبر اختصاص داده و برای او عزاداری میکنند. در برخی مناطق نیز برای او تعزیه میخوانند.
زندگینامه
علیاکبر فرزند امام حسین(ع) و لیلی بنت ابیمرة است.[۱] او در زمان خلافت عثمان (خلافت: ۲۳ یا ۲۴-۳۵ق) به دنیا آمد.[۲] تاریخ دقیق تولد علیاکبر مشخص نیست؛[۳] با این حال در مقتل مقرم، تاریخ تولد او یازدهم شعبان سال ۳۳ هجری ذکر شده است.[۴] ازاینرو در تقویم جمهوری اسلامی ایران نیز، ۱۱ شعبان به عنوان روز ولادتش، روز جوان نامگذاری شده است.[۵] سن او در هنگام شهادت، ۱۸، ۲۳ و ۲۵ نقل شده است.[۶] برخی محققان سن او را ۲۵[۷] و بعضی ۲۸ سال[۸] دانستهاند. در مقتل مقرم سن علی اکبر ۲۷ سال ذکر شده است.[۹]
کنیهاش ابوالحسن است.[۱۰] بیشتر منابع قدیمی او را علیاکبر نام نهادهاند؛[۱۱] تا از برادرش امام سجاد(ع)، متمایز شود؛[۱۲] اما برخی همچون شیخ مفید[۱۳] و فضل بن حسن طبرسی[۱۴] لقبش را اصغر گفته و اکبر را لقب امام سجاد(ع) دانستهاند. برخی از نسبشناسان و تاریخدانان، علیاکبر را بزرگترین فرزند امام حسین(ع) دانستهاند.[۱۵]
محمد بن یعقوب کلینی حدیثی از امام رضا(ع) نقل کرده که حکایت از ازدواج علیاکبر و داشتن فرزندی به نام حسن دارد؛[۱۶] در مقابل چنانکه گروهی از نسبشناسان گفتهاند از وی فرزندی نمانده[۱۷] و نسل امام حسین(ع) تنها از طریق امام سجاد(ع) ادامه پیدا کرده است.[۱۸] در یکی از زیارتنامهها، چنین به علیاکبر سلام داده شده است: «صَلّى الله عَلَيْکَ وَعَلى عِتْرتِکَ وَأهْلِ بَیْتِکَ وَآبائِکَ وَأبْنائِکَ؛ سلام خدا بر تو و بر عترت و اهل بیت تو و پدران و فرزندانت»[۱۹] که نشان از ازدواج و فرزند داشتن اوست.
مدفن
علیاکبر در ۱۰ محرم(روز عاشورا) به سال ۶۱ قمری در واقعه عاشورا به شهادت رسید و بدنش در پایین پای پدرش به خاک سپرده شد.[۲۰] قبر او داخل ضریح امام حسین واقع شده و شش گوشه بودن ضریح را به همین دلیل دانستهاند.[۲۱] سر او را به همراه سرهای شهدای کربلا به کوفه و شام بردند.[۲۲] درباره اینکه سر علیاکبر به بدنش ملحق شده یا در قبرستان باب الصغیر دفن است، اختلافنظر وجود دارد،[۲۳] سید محسن امین گفته است که در سال ۱۳۲۱ق در قبرستان باب الصغیر بارگاهی را دیده که بر ورودی آن بر سنگی نوشته شده که اینجا مدفن سرهای عباس بن علی، علیاکبر و حبیب بن مظاهر است.[۲۴] به گفته وی پس از بازسازی نام برخی دیگر از شهدای کربلا به آن افزوده شده است.[۲۵] این مکان امروزه به نام مقام رؤوس الشهداء (مدفن سرهای شهدای کربلا) شناخته میشود.[۲۶]
|
حضور در واقعه کربلا
علیاکبر در واقعه کربلا همراه پدرش بود. به گفته عقبة بن سمعان، امام حسین(ع)، در نزدیکی منزلگاه ثعلبیه[۲۷] یا قصر بنی مقاتل[۲۸] بر زین اسب خوابش برد. پس از آنکه بیدار شد، آیه استرجاع را بر زبان جاری کرد و بر اساس خوابی که دیده بود از کشته شدن خود و همراهانش خبر داد و با واکنش علیاکبر مواجه شد که «فَإِنَّنَا إِذاً لَا نُبَالِی أَنْ نَمُوتَ مُحِقِّین؛ هنگامی که بر حق هستیم از مرگ هراسی نداریم».[۲۹]
نسب مادر علیاکبر به بنیامیه میرسید.[۳۰] ازاینرو، در روز عاشورا به علیاکبر پیشنهاد شد که به یزید بن معاویه بپیوندد؛ ولی او این پیشنهاد را رد کرد و گفت: «اِنَّ قَرابَةَ رَسولِ اللهِ اَحَقُّ اَنْ تُرعیٰ (رعایت خویشاوندی رسول خدا(ص) به حقیقت نزدیکتر است.).[۳۱] بنا به گفته منابع تاریخی، عمر بن سعد با دیدن وی در میدان جنگ از او خواست که صحنه جنگ را ترک کند تا در امان باشد. علیاکبر این پیشنهاد را رد کرد و گفت:
|colspan="2"|اَنا عَلِیُّ بْنُ الحُسَیْنِ بْنِ عَلی | نَحْنُ وَ بَیْتِ اللهِ اَولیٰ بِالنَّبِی | |
تَاللهِ لایَحْکمُ فینا ابْنُ الدَّعِی | اَضْرِبُ بِالسَّیْفِ اُحامی عَنْ اَبی | |
ضَرْبَ غُلامٍ هاشِمیٍّ قُرَشی[۳۲] |
ترجمه: من علی فرزند حسین بن علی هستم، به خانه خدا (کعبه) قسم، ما به پیامبر(ص) سزاوارتریم؛ سوگند به خداوند این حرامزاده نمیتواند بر ما حکم راند، من شمشیر میزنم و از پدرم حمایت میکنم؛ آن هم شمشیر زدن نوجوانی از تبار هاشم و قریش.
چگونگی شهادت
یاران امام حسین (ع)، يكى پس از دیگری مىجنگيدند و كُشته مىشدند تا آن كه جز خانوادهاش ، كسى با حسين(ع) نماند. در این هنگام على اكبر(ع) قدم به ميدان نهاد.[۳۳] علیاکبر، روز عاشورا اولین نفر از بنیهاشم بود که به شهادت رسید.[۳۴] او پس از اندکی جنگ با سپاهیان ابن سعد نزد پدرش بازگشت و گفت سنگینی اسلحه مرا آزار میدهد و تشنگی مرا از پای درآورد،[۳۵] امام حسین فرمود: «به زودی جدت را ملاقات میکنی و آن حضرت شما را سیراب خواهد کرد که بعد از آن هرگز تشنگی نباشد.»[۳۶] علیاکبر به میدان بازگشت، و مُرّةُ بن مُنقذ شمشیری بر فرق او زد. سپس دیگران بر او حملهور شدند.[۳۷] علیاکبر در لحظات آخر گفت: «ای پدر! سلام بر تو باد، این جدم رسول خداست، او به جامی لبریز مرا سیراب کرد و میگوید: به سوی ما شتاب کن».[۳۸]
واکنش امام حسین(ع)
امام حسین(ع) پس از شهادت علیاکبر بر بالای جنازه او آمد،[۳۹] و گروهی که او را کشته بودند را نفرین کرد: «قَتَلَ الله قَوْماً قَتَلوک[۴۰] و فرمود: «عَلَی الدُّنیا بَعْدَک الْعَفا؛ پس از تو ای پسرم! افّ بر این دنیا باد.»[۴۱] به گفته برخی منابع، امام حسین(ع) مشتی از خون علی را برگرفت و به طرف آسمان پاشید. قطرهای از آن روی زمین نریخت.[۴۲] سپس از جوانان اهل بیت خواست که جنازه علیاکبر را به کنار خیمهها منتقل کنند.[۴۳]
در زیارت ناحیه مقدسه، مرة بن منقذ عبدی به عنوان قاتل حضرت علیاکبر و دیگر کسانی که در قتل او نقش داشتند، لعن شدهاند.[۴۴]
ویژگیها
السَّلاَمُ عَلَی الْحُسَینِ
وَ عَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ
وَ عَلَی أَصْحَابِ الْحُسَینِ[۴۵]
امام حسین(ع)، علیاکبر را شبیهترین مردم به رسول خدا(ص) از نظر قیافه ظاهری، اخلاق و سخن گفتن معرفی کرده[۴۶] و از او نقل شده هنگامی که ما مشتاق دیدن پیامبر(ص) میشدیم، به چهره علیاکبر نگاه میکردیم.[۴۷] همچنین گفته شده معاویة بن ابیسفیان، علیاکبر را شایستهترین فرد برای حکومت میدانست؛ چرا که جدش، رسول خدا است و شجاعت بنیهاشم، سخاوت بنیامیه و زیبایی ثقیف را هم دارد.[۴۸]
در زیارت عاشورا پس از سلام بر امام حسین(ع) و قبل از سلام به اصحاب آن حضرت، سلام جداگانهای نیز به علی بن حسین داده شده است.[۴۹] برخی احتمال دادهاند که منظور از علی بن حسین در این سلام، علیاکبر است.[۵۰]
علیاکبر، احادیثی از جدش امام علی(ع) و نیز عایشه نقل کرده است.[۵۱]
سوگواری
برخی شیعیان شب ۸ محرم را به علیاکبر اختصاص داده و در این شب سوگواری با محوریت وی برگزار میکنند.[۵۲] از جمله دوبیتیهایی که در مجالس روضه علیاکبر خوانده میشود، عبارت است از:
جوانان بنیهاشم بیایید | علی را بر در خیمه رسانید | |
خدا داند حسین طاقت ندارد | که علی را بر در خیمه رساند.[۵۳] |
همچنین در برخی مناطق ایران در روز هشتم محرم تعزیه حضرت علیاکبر(ع) اجرا میشود.
تکنگاری
- علی الاکبر ابن الشهید ابی عبدالله الحسین بن علی علیه السلام ،سید عبدالرزاق موسوی مقرم. ترجمه ی حسین طارمی، تهران، نشرکلینی ، ۱۳۸۹ش.
- کتاب علیاکبر(ع) (الگوی جوانان) -یازدهمین شماره از مجموعه آشنایی با اسوهها- نوشته جواد محدثی که چاپ چهارم آن در سال ١٣٩٢ش از سوی انتشارات بوستان کتاب قم در ٦٤ص منتشر شده، گزارشی از زندگی علیاکبر(ع) ارائه کرده است.[۵۴]
- پدر، عشق و پسر، نوشته سید مهدی شجاعی.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۵؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۶؛ ابیمخنف، وقعة الطف، ۱۴۲۷ق، ص۲۷۶؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۴۶-۲۴۷.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۸م، ج۴، ص۲۷۷؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۷.
- ↑ علیمیر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ مقرم، مقتل الحسین(ع)، ۱۴۲۶ق، ص۲۶۷.
- ↑ شورای مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تقویم رسمی کشور سال ۱۳۹۸ هجری شمسی، ص۴.
- ↑ علیمیر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ علیمیر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ «آیت الله یوسفی غروی: علیاکبر ۱۸ ساله و مجرد نبوده، بلکه در کربلا حدود ۲۸ سال داشته است»، وبگاه شفقنا.
- ↑ مقرم، مقتل الحسین(ع)، ۱۴۲۶ق، ص۲۶۷.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۶.
- ↑ علیمیر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۸م، ج۴، ص۲۷۷.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۵.
- ↑ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۷۸.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، دار الفکر، ج۵، ص۲۱۱؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۴۴۶.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۷ق، ج۵، ص۳۶۱.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۴۶.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، دار الفکر، ج۵، ص۲۱۱.
- ↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، نشر صدوق، ص۲۵۳.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱۴.
- ↑ محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۴۱۷ق، ص۳۵۲.
- ↑ رنجبر، «پژوهشی درباره فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین علیهالسلام و سرهای دیگر شهدا»، ص۸۸.
- ↑ رنجبر، «پژوهشی درباره فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین علیهالسلام و سرهای دیگر شهدا»، ص۸۹.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۱، ص۶۳۷ به نقل از رنجبر، «پژوهشی درباره فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین علیهالسلام و سرهای دیگر شهدا»، ص۸۹.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۱، ص۶۳۷ به نقل از رنجبر، «پژوهشی درباره فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین علیهالسلام و سرهای دیگر شهدا»، ص۸۹.
- ↑ حسینی جلالی، مزارت اهل البیت و تاریخها، ۱۴۱۵ق، ص۲۲۶.
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۷۰-۷۱.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸۲.
- ↑ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸۲؛ ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۷۰-۷۱.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۶.
- ↑ ابی مخنف، وقعة الطف، ۱۴۲۷ق، ص۲۷۶.
- ↑ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۶.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۶.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۷.
- ↑ سید ابن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۳.
- ↑ خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۵.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۱۱۵؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۶.
- ↑ سید ابن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۳.
- ↑ سید ابن طاوس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۴.
- ↑ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۶؛ ابی مخنف، وقعة الطف، ۱۴۲۷ق، ۲۷۸.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۶؛ سید ابن طاوس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۴.
- ↑ ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۳۴۰.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۳۶.
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۴.
- ↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۱۷۸.
- ↑ سید بن طاوس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۳؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۴.
- ↑ خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۵: سید بن طاوس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۳.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۶.
- ↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۱۷۸.
- ↑ «علی بن الحسین در «اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ و ...»، کیست؟»، اسلام کوئست.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۷.
- ↑ «نامگذاری شبهای دهه اول محرم»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ صالحی راد، مجالس تعزیه، ۱۳۸۹ش، ص۴۳۳.
- ↑ آشنایی با اسوه ها ١١: علیاکبر علیه السلام (الگوی جوانان) پاتوق کتاب فردا
منابع
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، کتاب الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، تحقیق: عبدالقادر عطا و مصطفی عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۹۹۲م/۱۴۱۲ق.
- ابن سعد، محمد بن منیع البصری، الطبقات الکبری، بیروت، دار الفکر، بی تا.
- ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تصحیح و تعلیق عبدالحسین امینی، نجف، المطبعة المرتضویه، ۱۳۵۶ق.
- ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نشر صدوق، بیتا.
- ابوالفرج اصفهانی، علی بن الحسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق احمد صقر، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، الطبعه الثانیه، ۱۴۰۸ق.
- ابیمخنف، لوط بن یحیی، وقعة الطف، تحقیق محمد هادی الیوسفی الغروی، قم، المجمع العالمی لاهل البیت، الطبعه الثانیه، ۱۴۲۷ق.
- حسینی جلالی، محمدحسین، مزارات اهل البیت و تاریخها، مؤسسه اعلمی، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- خوارزمی، ابی الموید، مقتل الحسین، تحقیق محمد السماوی، قم، انوار الهدی، ۱۴۱۸ق.
- زرکلی، خیرالدین، الاعلام قاموس تراجم الاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۸۸م.
- سید ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، تحقیق جواد فیومی اصفهانی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۱۶ق.
- سید ابن طاووس، علی بن موسی، اللهوف فی قتلی الطفوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش.
- شورای مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تقویم رسمی کشور سال ۱۳۹۸ هجری شمسی.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- صالحیراد، حسن، مجالس تعزیه، تهران، سروش، چاپ سوم، ۱۳۸۹ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دار الکتب العلمیه، الثانیه، ۱۴۰۸ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علیاکبر غفاری، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۷ق.
- محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، معروف، ۱۴۱۷ق.
- مقرم، عبدالرزاق، مقتل الحسین(ع)، بیروت، مؤسسه الخرسان للمطبوعات، ۱۴۲۶ق.
- «نامگذاری شبهای دهه اول محرم»، وبگاه باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۱ مهر ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۶ شهریور ۱۳۹۹ش.
- یعقوبی، احمد بن یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا.
- یوسفی غروی، محمدهادی، یوسفی غروی، «علیاکبر ۱۸ ساله و مجرد نبوده بلکه در کربلا حدود ۲۸ سال داشته است»، وبگاه شفقنا، تاریخ بازدید ۲۷ فروردین ۱۳۹۸ش.