جعفر بن علی بن ابی‌طالب

جعفر بن علی بن ابی طالب

آرامگاه شهدای کربلا
مشخصات فردی
خویشاوندان	امام علی(ع) ؛ امام حسن(ع) ؛ امام حسین(ع) ؛ حضرت عباس(ع)
ولادت	حدود ۳۹ یا ۴۱ق
وفات	۶۱ق ، کربلا؛
علت وفات	شهادت در رکاب امام حسین (ع)
مشخصات دینی
از یاران	امام حسین (ع)

جعفر بن علی بن ابی طالب پسر امیرالمومنین و ام البنین که در واقعه کربلا حضور داشت و به همراه برادرانش عباس, عبدالله و عثمان در روز عاشورا به شهادت رسید.

تولد و نسب

جعفر، فرزند امام علی(ع) و فاطمه بنت حزام بن خالد معروف به «ام البنین» است. امام علی(ع) به خاطر علاقه فراوانی که به برادرش جعفر بن ابی طالب داشت، نام او را جعفر نهاد.

برخی معتقدند او هنگام شهادت ۱۹ سال داشته که بنابراین پس از شهادت پدر به دنیا آمده است. و اثبات این قول نیازمند دلیلی معتبر است. برخی نیز معتقدند هنگام شهادت ۲۱ ساله بوده که بر این اساس دو سال از عمر خود را در زمان حیات امام علی سپری کرده است.

شهادت

جعفر از همان ابتدای حرکت امام حسین (ع) از مدینه، با ایشان همراه شد. بنابر نقل مورخان، عصر روز عاشورا، حضرت عباس برادران خود (عبدالله، جعفر و عثمان) را ترغیب کرد تا قبل از او به میدان بروند و گفت: به پیش بروید تا من، اخلاص و خیرخواهی شما در راه خدا و رسولش را ببینم، چراکه شما فرزند ندارید. پس جعفر به میدان رفت در حالی که چنین رجز می‌خواند:

إِنِّی أَنَا جَعْفَرٌ ذُو الْمَعَالِی

ابْنُ عَلِیِّ الْخَیرِ ذُو النَّوَالِ‏

ذَاكَ الْوَصِیُّ ذُو السَّنَا وَ الْوالِی

حَسْبِی بِعَمِّی جَعْفَرٍ وَ الْخَالِ

أَحْمِی حُسَیناً ذَا النَّدَى الْمِفْضَال‏

ترجمه: منم جعفر دارای افتخارها و شرف‌ها، فرزند علی نیکوکار و بخشنده.
آن علی که وصی پیامبر و فردی بلند مرتبه و ولیّ است. افتخار به عمویم جعفر و دایی‌ام مرا بس است.
من از حسین صاحب کرم و بزرگواری حمایت می‌کنم.

سرانجام خولی بن یزید اصبحی تیری به سوی او انداخت که به شقیقه یا چشم او اصابت کرد مقاتل الطالبیین خولی را قاتل جعفر دانسته است. و به نقلی هانی بن ثبیت حضرمی او را به شهادت رساند.

نام او در زیارت الشهدا

در زیارت الشهدا از جعفر بن علی تجلیل شده است:

«السَّلَامُ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ الصَّابِرِ(نَفسَه) بِنَفْسِهِ مُحْتَسِباً وَ النَّائِی عَنِ الْأَوْطَانِ مُغْتَرِباً الْمُسْتَسْلِمِ لِلْقِتَالِ الْمُسْتَقْدِمِ لِلنِّزَالِ الْمَکثُورِ بِالرِّجَالِ»

سلام بر جعفر بن امیر المؤمنین، هم او که در راه خشنودی خدا با جان شکیبایی نمود و در بلاد غربت خود را آمادۀ جنگ نمود و برای نبرد پیش رفت مردان جنگی زیادی بر او حمله‌ور شدند [و او را کشتند].

جستارهای وابسته

• عمر بن علی بن ابی‌طالب
• محمد بن علی بن ابی‌طالب
• ابوبکر بن علی بن ابی‌طالب

منابع

• اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، مؤسسة دار الكتاب للطباعة والنشر قم، چاپ دوم، ۱۹۶۵م، ۱۳۸۵ق.
• ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، قم، نشر علامه، ۱۳۷۹ق.
• امین،‌ سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق.
• طبری،‌ محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.
• سماوی، محمد، ابصار العین فی انصار الحسین، قم، دانشگاه شهید محلاتی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
• شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد ، قم، چاپ کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
• مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تحقيق: السيد إبراهيم الميانجي ، محمد الباقر البهبودي، ۱۴۰۳ق، ۱۸۹۳م، بی جا.