سمیه دختر خباط
 قبرستان ابوطالب محل دفن یاسر و سمیه | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سمیه دختر خباط |
| خویشاوندان | مادر عمار یاسر؛ همسر یاسر |
| نحوه شهادت | بر اثر شکنجههای مشرکان |
| مشخصات دینی | |
| زمان اسلام آوردن | جزء نخستین گروندگان به اسلام |
سُمَیّه بنت خَبّاط از اصحاب اسلام(ص)، مادر عمار یاسر و از پیشگامان ایمان در آغاز اسلام بود. او در برابر شکنجههای سخت قریش ایستادگی کرد و سرانجام بهدست ابوجهل به شهادت رسید. سمیه، نخستین زن شهید در تاریخ اسلام شناخته میشود.
زندگی سمیه پیش از اسلام
سمیه، دختر خباط، کنیز ابوحذیفة بن مغیره بزرگ قبیله بنیمخزوم در مکه بود.[۱] همسرش یاسر بن عامر از اعراب قحطانی یمن بود که به مکه مهاجرت کرده بود و و تحت پیمان ابوحذیفه درآمده بود.[۲] ابوحذیفه، سمیه را به ازدواج یاسر درآورد سپس او را آزاد کرد.[۳]
مسلمان شدن سمیه
پس از بعثت پیامبر اکرم(ص)، سمیه، همسرش یاسر و پسرشان عمار، از نخستین کسانی بودند که به اسلام گرویدند. با مسلمان شدن این خانواده، مشرکان قریش به سرکردگی ابوجهل، آنان را شکنجه میکردند.[۴] آنها را در گرمای سوزان صحرای مکه بر روی شنهای داغ قرار میدادند، سنگهای سنگین بر سینههایشان میگذاشتند و زرههای آهنین بر تنشان میکردند.[۵]
ابوجهل برای رهایی آنان از شکنجه سه پیشنهاد میداد: ناسزا گفتن به پیامبر(ص)، اعلام بیزاری از او، یا بازگشت به بتپرستی. اما پاسخ سمیه و خانوادهاش ذکر «الله اکبر» و «لا اله الا الله» و ابراز احترام به پیامبر(ص) بود.[۶] این خانواده به نماد پایداری و فداکاری در روزهای آغازین اسلام تبدیل شدند.
پیامبر(ص) در طول این دوران برای دلداری و تشویق آنان به سراغشان میرفت و به آنان مژده بهشت میداد.[۷]
سمیه به عنوان نخستین زن شهید در اسلام شناخته میشود.
شهادت سمیه
سمیه پس از شهادت همسرش یاسر تحت شکنجه، با وجود کهولت سن، همچنان استقامت کرد. ابوجهل که از پایداری او به خشم آمده بود، دستور داد پاهای او را به دو شتر ببندند و شتران را در جهت مخالف حرکت دهند[۸] سپس به او حمله کرد و سمیه را به شهادت رساند.[۹]جوانان قریش، عمار را نجات دادند تا جنازه پدر و مادرش را به خاک بسپارد.[۱۰]
آثار
کتاب داستان زندگی یاسر و سمیه نوشته مصطفی صمدیان به چگونگی اسلام آوردن و شهادت خانواده یاسر میپردازد.[۱۱] همچنین نمایشنامه «یاسر، سمیه، عمار: خانوادهای که به شهادت رسید برای نوجوانان» از دیگر آثاری است که درباره این خانواده تولیده شده است.[۱۲]
پانویس
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۴۱.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ص۱۶۰–۱۶۱.
- ↑ ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۱۵۲.
- ↑ عمار یاسر، پیشاهنگ اسلام و پرچمدار علی(ع)، ص۷۱.
- ↑ ابن هشام، سیره ابن هشام، دارالمعرفة، ج۱، ص۲۲۰؛ قمی، منتهی الآمال، ج۱، ص۳۰۵.
- ↑ عمار یاسر، پیشاهنگ اسلام و پرچمدار علی(ع)، ص۷۱.
- ↑ ابن هشام، سیره ابن هشام، دارالمعرفة، ج۱، ص۲۲۰؛ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۰۵.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۴۰۵؛ امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف، ج۸، ص۳۷۲.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۴۰۵؛ امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف، ج۸، ص۳۷۲.
- ↑ سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۱ش، ص۱۱۷.
- ↑ داستان زندگی یاسر و سمیه، کتاب گیسوم.
- ↑ یاسر، سمیه، عمار: خانوادهای که به شهادت رسید، کتاب گیسوم.
منابع
- ابناثیر، عزالدین؛ الکامل، ترجمه محمد حسین روحانی، تهران، اساطیر، ۱۳۷۰ش، چاپ اول.
- ابناثیر، عزالدین، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۸ق.
- ابن هشام، عبدالملک بن هشام، سیره ابن هشام، بیروت، دارالمعرفة .
- امین، سید محسن؛ اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف.
- شرفالدین صدرالدین، عمار یاسر، پیشاهنگ اسلام و پرچمدار علی(ع)، ترجمه سیدغلامرضا سعیدی، تهران، آیین جعفری، بیتا.
- سبحانی، جعفر، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، معاونت آموزش و تحقیقات، ۱۳۷۱ش.
- قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، قم، نشر دلیل، ۱۳۷۹ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، محقق محمدباقر محمودی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.
