ضحاک بن عبدالله مشرقی: تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
'''ضحاک بن عبدالله مشرقی''' (زنده در 61 ق) از مردان [[قبیله بنی همدان]] و از یاران [[امام حسین (ع)]] بود که در [[واقعه عاشورا]] در [[کربلا]] حضور داشت و جزو بازماندگان از یاران امام حسین (ع) است. او از محدثین و گزارشگران [[واقعه کربلا]] در [[کوفه]] نیز هست. | '''ضحاک بن عبدالله مشرقی''' (زنده در 61 ق) از مردان [[قبیله بنی همدان]] و از یاران [[امام حسین (ع)]] بود که در [[واقعه عاشورا]] در [[کربلا]] حضور داشت و جزو بازماندگان از یاران امام حسین (ع) است. او از محدثین و گزارشگران [[واقعه کربلا]] در [[کوفه]] نیز هست. | ||
== زندگی نامه == | == زندگی نامه == | ||
ضحاک فرزند عبدالله مشرقی از مردان [[قبیله بنی همدان]] بود. از زندگی او همین قدر معلوم است که علاوه بر یاری [[امام حسین (ع)]] در [[کربلا]]، در زمان امامت [[امام سجاد (ع)]] زنده بوده و [[شیخ طوسی]] وی را از اصحاب [[امام سجّاد (ع)|امام سجّاد (ع)]] نام برده است.<ref>شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، قم، جامعه مدرسین، 1415، ص116.</ref> | ضحاک فرزند عبدالله مشرقی از مردان [[قبیله بنی همدان]] بود. از زندگی او همین قدر معلوم است که علاوه بر یاری [[امام حسین (ع)]] در [[کربلا]]، در زمان امامت [[امام سجاد (ع)]] زنده بوده و [[شیخ طوسی]] وی را از اصحاب [[امام سجّاد (ع)|امام سجّاد (ع)]] نام برده است.<ref>شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، قم، جامعه مدرسین، 1415، ص116.</ref> | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۱: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
*البلاذری، احمد بن یحیی؛ انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، 1977. | *البلاذری، احمد بن یحیی؛ انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، 1977. | ||
*شیخ | *شیخ طوسی، رجال الشیخ الطوسی، قم، جامعه مدرسین، 1415. | ||
*شیخ مفید، الارشاد، نشر اسلامیه، 1380. | *شیخ مفید، الارشاد، نشر اسلامیه، 1380. | ||
*محمدبن جریر طبری، تاریخ طبری، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات. | *محمدبن جریر طبری، تاریخ طبری، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات. | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۷: | ||
{{فاجعه کربلا}} | {{فاجعه کربلا}} | ||
{{یاران ائمه}} | |||
[[رده:یاران امام حسین]] | [[رده:یاران امام حسین]] | ||
نسخهٔ ۱۶ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۲۲:۵۰
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام | ضحاک بن عبدالله مشرقی |
| مذهب | شیعه |
| زادروز | ? |
| محل زندگی | کوفه |
ضحاک بن عبدالله مشرقی (زنده در 61 ق) از مردان قبیله بنی همدان و از یاران امام حسین (ع) بود که در واقعه عاشورا در کربلا حضور داشت و جزو بازماندگان از یاران امام حسین (ع) است. او از محدثین و گزارشگران واقعه کربلا در کوفه نیز هست.
زندگی نامه
ضحاک فرزند عبدالله مشرقی از مردان قبیله بنی همدان بود. از زندگی او همین قدر معلوم است که علاوه بر یاری امام حسین (ع) در کربلا، در زمان امامت امام سجاد (ع) زنده بوده و شیخ طوسی وی را از اصحاب امام سجّاد (ع) نام برده است.[۱]
حضور در کربلا
ضحاک بن عبدالله مشرقی از جمله یاران امام حسین (ع) حاضر در کربلا است که با حضور و نیز فرار خود از صحنه نبرد روز عاشورا، انتقاداتی را بعدها بین تحلیلگران و مورخین شیعی -به علت تنها گذاشتن امام (ع) و اهل بیتش- برانگیخته است.
ملاقات با امام حسین(ع)
طبری آورده که ابومخنف از عبدالله بن عاصم الفائشی به نقل از ضحاک بن عبدالله مشرقی نقل کرده که وی به همراه مالک بن نضر ارحبی، در میانه راه کاروان حسینی به سوی کوفه، با امام حسین (ع) ملاقات نمودند. امام حسین (ع) آنها را به یاری خود خواند؛ وقتی آنها عذر خواستند امام(ع) علت عدم همراهیشان را جویا شد. مالک بن نضر گفت من، بدهی و نانخور دارم. اما ضحاک دعوت امام را مشروط قبول کرد و گفت: «من هم فردی عیالوارم و به مردم مقروض هستم؛ اما اگر به من اجازه دهی، هنگامی که هیچ جنگجویی - در کنارت - نیافتم، بازگردم و فقط تا آنجا برایت بجنگم که برایت سودمند باشد و بتوانم از تو دفاع کنم.» امام (ع) پذیرفت.[۲]
نبردهای ضحاک در روز عاشورا
ضحاک در صبح روز عاشورا در حمله اول شرکت کرد و شجاعت‌های بسیاری از خود به نمایش گذاشت و نماز ظهر را همراه امام به جای آورد. او وقتی که دید سپاه بنی امیه به دستور عمر بن سعد اسب های یاران امام (ع) را هدف قرار داده و با پی کردن از پای در می‌آورند، اسب خود را در خیمه‌ای پنهان کرد و خود پیاده به نبرد با دشمن پرداخت.
ضحاک خود نقل کرده که در مقابل امام (ع)، دو نفر از دشمن را که پیاده می‌جنگیدند را به قتل رسانده و دست یکی دیگر را از تنش قطع کرده که حضرت هم در حق او دعا کردند و فرمودند: «سست نگردی، دستت بریده نشود؛ خداوند از اهل بیت رسول (ص)، بهترین پاداش‌ها را به تو ارزانی دارد».[۳]
فرار از صحنه نبرد
ابومخنف از عبدالله بن عاصم الفائشی به نقل از ضحاک بن عبدالله مشرقی آورده است:
- وقتی دیدم یاران امام حسین(ع) کشته شده اند و نوبت به وی و خاندانش رسیده و با وی بجز سوید بن عمرو خثعمی و بشیر بن عمرو حضرمی باقی نمانده اند، خدمت ابا عبدالله آمده و گفتم: یابن رسول الله (ص)! به خاطر دارید که بین من و شما چه شرطی بود؟ حضرت فرمود: آری. من بیعت خود را از تو برداشتم ولی تو چگونه می‌توانی از بین سپاه دشمن فرار کنی؟ ضحاک گفت: من اسب خود را در خیمه‌ای پنهان کرده ام و به همین جهت هم بود که پیاده می جنگیدم.
پس ضحاک سوار بر اسب شد و از صحنه نبرد گریخت. 15 نفر از اصحاب عمر سعد به تعقیبش پرداختند تا اینکه ضحاک به دهکده‌ای نزدیک ساحل فرات رسید و آنجا توقف کرد؛ کثیر بن عبدالله شعبی و ایوب بن مشرح حیوانی و قیس بن عبدالله صایدی از تعقیب کنندگان او را شناختند و با حمایت و کمک تعدادی از بنی تمیم که آنها نیز از تعقیب کنندگان بودند، ضحاک را از کشته شدن رهایی دادند.[۴]
گزارشگری وقایع عاشورا
ضحاک از محدثین و گزارشگران واقعه کربلا در کوفه نیز است. برخی از مورّخان، از جمله طبری، جریان بیعت شب عاشورا توسط امام حسین(ع) و اظهار وفاداری یاران را از قول همین ضحّاک نقل کرده‌اند.[۵]
شیخ مفید نیز در ارشاد در ماجرای واقعه عاشورا از وی روایت کرده است.[۶] بنابراین، نام او و احادیث منقوله از او، در کتب تاریخ و مقاتل بسیار دیده می‌شود.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ شیخ طوسی؛ رجال الشیخ الطوسی، قم، جامعه مدرسین، 1415، ص116.
- ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج4، بیروت: نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، ص317؛ همو تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: نشر بنیاد فرهنگ ایران، 1352، ص3015.
- ↑ الطبری، پیشین، ص3050.
- ↑ البلاذری، احمد بن یحیی؛ انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، 1977، ج3، ص197؛ الطبری، پیشین، ص3050- 3051؛ ابن اثیر، پیشین، ج4، ص73.
- ↑ طبری، تاریخ، ج4، ص339، انساب الاشراف، ج3، ص197.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، نشر اسلامیه، 1380، ص446.
منابع
- البلاذری، احمد بن یحیی؛ انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، 1977.
- شیخ طوسی، رجال الشیخ الطوسی، قم، جامعه مدرسین، 1415.
- شیخ مفید، الارشاد، نشر اسلامیه، 1380.
- محمدبن جریر طبری، تاریخ طبری، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات.
- همو تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، نشر بنیاد فرهنگ ایران، 1352.