خالد بن جریر بجلی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | خالدبْن جَریربْن یزیدبْن جَریربْن عَبْداللّه بَجَلی |
| محل زندگی | کوفه |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام صادق(ع) |
| مشایخ | اسحاق بن جریر و ابوالربیع شامی |
| شاگردان | حسن بن محبوب |
خالد بن جَریر بَجَلی؛ محدّث شیعی در قرن دوّم قمری و از اصحاب امام صادق(ع). برخی از اصحاب اجماع همچون حسن بن محبوب از او روایت کرده‌اند.
نام و نسب
نام کامل وی، خالد بْن جَریر بْن یزید بْن جَریربْن عَبْداللّه بَجَلی است.[۱] کشی یک بار نام وی را خالدبن جَریر بَجلی[۲] و بار دیگر بدون ذکر نام پدرش، خالد بَجَلی[۳] آورده که سبب این گمان شده که وی دو تن را معرفی کرده است، اما به نوشته محمد تقی شوشتری[۴] هر دو عنوان بر یک تن دلالت دارد و این‌گونه ذکر عنوان، روش معمول کشی است.
شیخ طوسی[۵] با تصریح بر این مطلب که خالدبن جریر، برادر اسحاق بن جریربن یزیدبن جریربن عبداللّه بجلی است،[۶] رجال‌شناسان را در فهم صحیح نسب وی یاری داده است.[۷]
او همچنین از شخصی با عنوان خالد بن یزید بن جریر بَجَلی کوفی نیز در میان اصحاب امام صادق(ع) یاد کرده است،[۸] که برخی از رجال‌شناسان، وی را همان خالدبن جریر دانسته‌اند و یادآور شده‌اند که در سلسله نسب، نام پدرش افتاده است.[۹]
البته خویی[۱۰] به دلیل اینکه مقتضای تعدد عنوان، تعدد شخص می‌باشد، وی را غیر از این خالدبن جریر و احتمالا عموی وی معرفی کرده است.
ولادت و وفات
درباره تاریخ دقیق ولادت و وفات وی اطلاع چندانی در دست نیست، ولی مسلم است که در قرن دوم می‌زیسته است. پدر وی، جریر، کسی بود که ابومسلم خراسانی را با نیرنگ و فریب از بازگشت به وطنش منصرف ساخت و به سوی منصور خلیفه عباسی فرستاد، زیرا منصور آهنگ قتل او کرده بود.[۱۱]
از اصحاب و روات
خالدبن جریر از امام صادق(ع)، برادرش اسحاق بن جریر و ابوالربیع شامی روایت کرده است.[۱۲] حسن بن محبوب از اصحاب اجماع،[۱۳] مهمترین راوی اوست و علاوه بر آنکه کتاب بجلی به روایت وی در میان امامیه باقی مانده، کتاب ابوالربیع شامی نیز که بجلی راوی آن است، از طریق حسن بن محبوب روایت شده است.[۱۴]
وثاقت خالد
علی بن حسن بن فضّال از وی با صفت صالح یاد کرده است.[۱۵] نظر به اعتبار قول وی در توثیق اشخاص، خالدبن جریر را در شمار راویان قابل اعتماد قرار داده‌اند.[۱۶]
از دیگر مواردی که رجال شناسان وثاقت خالدبن جریر را از آن دریافت کرده‌اند، روایت حسن بن محبوب از وی است، با این فرض که اصحاب اجماع (از جمله حسن بن محبوب) از افراد ثقه روایت می‌کرده‌اند.[۱۷]
برخی از رجال‌شناسان روایت کردن جعفر بن بشیر از وی را دلیل بر وثاقت او دانسته‌اند؛ چرا که جعفر فقط از ثقات نقل می‌کند.[۱۸] ولی خویی[۱۹] بر این امر اشکال وارد کرده و مراد از آنچه را که درباره جعفر بن بشیر گفته‌اند، توضیح داده است.[۲۰]
خالد بن جریر بَجَلی دین و اعتقادات و امامان خود را بر امام صادق(ع) عرضه کرده است و ایشان آن را تصدیق فرمودند.[۲۱]
مامقانی[۲۲] و مازندرانی حائری[۲۳] مُفاد این روایت را دلیلی بر ممدوح بودن وی دانسته‌اند.
پانویس
- ↑ نجاشی، ص۷۱، ۱۴۹و۱۵۰؛ شوشتری، ج ۴، ص۱۰۷
- ↑ ص ۳۴۶
- ↑ ص ۴۲۲
- ↑ ج ۴، ص۱۰۶
- ↑ ص ۲۰۱
- ↑ نجاشی، ص۷۱
- ↑ مقامانی، ج ۲۵، ص۶۶؛ شوشتری، ج ۴، ص۱۰۷
- ↑ ص ۱۹۷
- ↑ مامقانی، ج ۲۵، ص۲۱۳؛ شوشتری، ج ۴، ص۱۰۸
- ↑ ج ۸، ص۴۱
- ↑ طبری، ج ۷، ص۴۸۳
- ↑ نجاشی، ص۱۴۹و۱۵۰، ۴۵۵
- ↑ کشی، ص۵۵۶
- ↑ نجاشی، ص۱۵۰، ۴۵۵؛ مدرسی طباطبائی، ج ۱، ص۳۱۱
- ↑ کشی، ص۳۴۶؛ مامقانی، ج ۲۵، ص۶۶
- ↑ مامقانی، ج ۲۵، ص۶۸و۶۹؛ خویی، ج ۷، ص۱۶
- ↑ مامقانی، ج ۲۵، ص۶۹؛ خویی، ج ۷، ص۱۷
- ↑ خویی، ج ۷، ص۱۶؛ موحدی ابطحی، ج ۵، ص۳۷۵
- ↑ ج ۷، ص۱۷
- ↑ خویی، ج ۱، ص۷۱و۷۲
- ↑ کشی، ص۴۲۲۴۲۳؛ خویی، ج ۷، ص۱۵۱۶
- ↑ ج ۲۵، ص۶۹
- ↑ ج ۳، ص۱۵۸
منابع
- خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، جامعه مدرسین، قم.
- شیخ طوسی، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۲۰ق.
- طبری، تاریخ طبری، روائع التراث العربسی.
- کشی، محمدبن عمر، اختیار معرفةالرجال، (تلخیص) محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
- مازندرانی حائری، محمدبن اسماعیل، منتهی المقال فی احوال الرجال، قم، ۱۴۱۶ق.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ محیی الدین مامقانی، قم، ۱۴۲۳ق.
- مدرسی طباطبائی، تربت پاکان آثار و بناهای قدیم محدوده کنونی دارالمؤمنین قم، قم، ۱۳۵۵ش.
- موحدی ابطحی، محمدعلی، تهذیب المقال فی تنقیح کتاب الرجال للشیخ الجلیل ابی العباس احمدبن علی النجاشی، قم، ۱۴۱۷ق.
- نجاشی، احمد، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام