خالد بن ماد قلانسی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | خالد بن ماد قلانسی |
| لقب | قلانسی • بیاع القلانس |
| محل زندگی | کوفه |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) |
| مشایخ | ابوحمزه ثمالی • محمد بن خالد طیالسی |
| شاگردان | نضر بن شعیب • علی بن حکم • محمد بن سنان |
| آثار | کتابی از وی نقل شده است. |
خالد بن مادّ قَلانِسی راوی، محدّث امامی و از اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع). خالد از امام صادق(ع) و نیز راویانی چون ابوحمزه ثمالی، جابر جعفی، محمد بن فضل و محمد بن خالد طیالسی روایت کرده است. نجاشی او را ثقه دانسته است. روایات منقول از وی در موضوعات فقهی مانند حج، وصیت و میراث، جنائز و مطالبی در باب فضائل اهل بیت(ع) است.
نسب و لقب
در سلسله سند بیشتر روایات، نام پدر وی ماد ذکر شده است.[۱] اما در برخی کتاب‌های رجالی، به‌شکل حماد،[۲] زیاد،[۳] باد[۴] و مازن[۵] آمده است.[۶] در برخی کتاب‌های رجالی، خالد به دلیل همین تعدد در نام پدرش،[۷] چند فرد متفاوت محسوب شده است.[۸]
لقب خالد، علاوه بر قلانسی، به صورت بیاع القلانس هم آمده است[۹] که از شغل وی، کلاه دوزی یا کلاه فروشی، حکایت دارد.
وثاقت
خالد از موالی کوفه بود.[۱۰] نام وی در کتاب‌های رجالی در شمار اصحاب امام صادق و امام کاظم علیهماالسلام یاد شده است.[۱۱] نجاشی[۱۲] او را ثقه دانسته است.[۱۳]
روایات و مشایخ
خالد از امام صادق(ع)[۱۴] و نیز راویانی چون ابو حمزه ثمالی،[۱۵] جابر بن یزید جعفی،[۱۶] محمد بن فضل[۱۷] و محمد بن خالد طیالسی[۱۸] روایت کرده است. روایات منقول از وی در برخی از موضوعات فقهی مانند حج،[۱۹] وصیت و میراث،[۲۰] جنائز[۲۱] و مطالبی در باب فضائل اهل بیت[۲۲] است.[۲۳]
راویان
علی بن حَکم، علی بن عبداللّه بجلی، علی بن معمر، ظریف بن ناصح و محمد بن سنان[۲۴] از او روایت کرده‌اند، اما راوی اصلی وی نضر بن شعیب است که بیشتر احادیث منقول از خالد را روایت کرده است.[۲۵]
ابن بابویه نیز در مشیخه کتاب مَن لا یحضُرُه الفقیه یادآور شده که هر روایتی که از خالد نقل کرده از طریق نضر بن شعیب بوده است.[۲۶]
آثار
خالد کتابی داشته است که نضر بن شعیب و ابوهریره عبداللّه بن سلام آن را روایت کرده‌اند.[۲۷] نجاشی در ارزیابی این کتاب عبارتی به کار برده که از تردید در برخی مطالب آن حکایت دارد.[۲۸][یادداشت ۱]
پانویس
- ↑ برای نمونه نک: بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹، ۴۱۴، ۴۳۶؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶، ج۲، ص۶۱۲.
- ↑ ابن داوود حلّی، الرجال، ص۸۷.
- ↑ برقی، الرجال، ص۳۱؛ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۰۱.
- ↑ علامه حلّی، ص۱۳۷۱۳۸.
- ↑ طوسی، رجال، ص۱۹۷.
- ↑ نک: تفرشی، نقدالرجال، ج۲، ص۱۸۲، ۱۸۴، ۱۸۸؛ مجلسی، الوجیزة فی الرجال، ج۱۴، ص۳۶۱
- ↑ نک: طوسی، رجال الطوسی، ص۱۹۷، ۲۰۱؛ ابن داوود حلی، الرجال، ص۸۷؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج ۲۵، ص۱۰۵، ۱۷۷۱۷۸
- ↑ نک: صدر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، ج ۳،ص۳۰۸، که چنین اشتباهی درباره خالد باعث ابهام در توثیق خالد شده است.
- ↑ نک: ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج۲، ص۳۶۳؛ اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۲۸۹.
- ↑ برقی، الرجال، ص۸۷؛ نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹؛ طوسی، رجال الطوسی، ص۱۹۷.
- ↑ رجال النجاشی، ص۱۴۹ رجال الطوسی، ص۲۰۱؛ قس: طوسی، تهذیب الاحکام، ج۳، ص۳۲۹، که روایتی از خالد به نقل از امام باقر(ع) آورده است.
- ↑ رجال النجاشی، ص۱۴۹.
- ↑ نک: خلاصة الاقوال، ص۱۳۷۱۳۸؛ الوجیزة فی الرجال، ص۷۳
- ↑ نک: برقی، المحاسن، ج۱، ص۶۸، ۷۰۷۱؛ کلینی، الکافی، ج۲، ص۶۵۰، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن قولویه، ص۷۳، ۷۸؛ ابن بابویه، ص۷۳، ۷۸؛ الامالی، ص۹۱، ۳۷۰؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۵، ص۴۶۸، ج۶، ص۳۱، ۳۳، ج ۷، ص۵۸.
- ↑ نک: بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰؛ الکافی، ج۲، ص۶۱۲.
- ↑ صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۳۰۹؛ ابن بابویه، الخصال، ج۲، ص۶۵۰.
- ↑ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۷.
- ↑ مفید، الاختصاص، ص۲۷۴.
- ↑ نک: الکافی، ج ۲، ص۶۱۲؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸، ج۲، ص۳۶۳؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۵، ص۴۶۸
- ↑ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۴،ص۲۱۳
- ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۳، ص۲۰۰، ۳۲۹.
- ↑ نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶۴۱۷؛ ابن بابویه، الامالی، ص۳۷۰.
- ↑ برای فهرستی از روایاتی که وی نقل کرده است. نک: خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۷،ص۲۲، ۴۴.
- ↑ نک: کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۷، ج۲، ص۶۵۰، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن بابویه، الامالی، ص۹۱، ۳۷۰؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۵، ص۴۶۸، ج ۶، ص۳۱، ۳۳، ج ۷، ص۵۸؛ مفید، الاختصاص، ص۲۷۴.
- ↑ برای نمونه نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹؛ الامالی، ص۳۴۱، ۳۷۰؛ قس طوسی، تهذیب الاحکام، ج۳، ص:۳۲۹ نضر بن سوید
- ↑ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹؛ طوسی، الفهرست، ص۱۲۲.
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹.
یادداشت
- ↑ با توجه به اینکه یکی از راویان کتاب او نضر بن شعیب بوده، احتمالا بتوان از طریق بررسی اسناد احادیث، محتوای این کتاب را بازیابی کرد.نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۴۳۶.
منابع
- ابن بابویه، الامالی، قم، ۱۴۱۷ق.
- ابن بابویه، الخصال، چاپ علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش.
- ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، چاپ علی اکبر غفاری، قم، ۱۴۰۴ق.
- ابن داوود حلّی، الرجال، چاپ محمدصادق آل بحر العلوم، نجف، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م، چاپ افست قم، بی‌تا.
- ابن قولویه، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۷.
- مفید، محمدبن محمد، الاختصاص، چاپ علی اکبر غفاری، بیروت، مؤسسةالاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م.
- اردبیلی، محمدبن علی، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد، قم، مکتبة المحمدی، بی‌تا.
- برقی، احمد بن محمد، الرجال، در ابن داوود حلّی، کتاب الرجال، تهران، ۱۳۸۳ش.
- برقی، احمدبن محمد، کتاب المحاسن، چاپ جلالالدین محدث ارموی، تهران، ۱۳۳۰ش.
- مصطفی بن حسین تفرشی، نقدالرجال، قم، ۱۴۱۸ق.
- خویی، ابوالقاسم، معجم رجال‌الحدیث، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳، چاپ افست قم [بی‌تا.].
- صدر، محمدباقر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، نجف، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م.
- صفار قمی، محمدبن حسن، بصائرالدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم، ۱۴۰۴ق.
- طوسی، محمدبن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران، ۱۳۹۰ق.
- طوسی، محمدبن حسن، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۵ق.
- طوسی، محمدبن حسن طوسی، الفهرست، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۷ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۷ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، مصحح: غفاری علی اکبر و آخوندی، محمد، دارالکتب الإسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ق.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ محیی الدین مامقانی، قم، ۱۴۲۳ق.
- مجلسی، محمدباقر، الوجیزة فی الرجال، چاپ محمدکاظم رحمان ستایش، تهران، ۱۳۷۸ش.
- نجاشی، احمدبن علی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام