ابراهیم بن محمد همدانی
ابراهیم بن محمد هَمِدانی از اصحاب امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادی(ع) امام عسکری(ع) و نماینده و وکیل آنان در همدان بود.
ابراهیم بن محمد هَمدانی در شهر همدان به دنیا آمد.[۱] از وی با کنیه ابوالحسن یاد شده است.[۲] درباره نام جد وی اختلاف‌نظر وجود دارد؛ نام جد وی عِمران، [۳] مالک[۴] و احمد[۵] ذکر شده است. شیخ طوسی، او را از اصحاب امام رضا(ع)، [۶] امام جواد(ع)[۷] و امام هادی(ع)[۸] معرفی کرده است. به گفته محمدرضا جباری (متولد ۱۳۴۴ش) از روایات استفاد می‌شود که ابراهیم وکیل امام جواد(ع)، امام هادی(ع) و امام عسکری(ع) در همدان بوده است؛ اما دلیلی بر وکالت وی برای امام رضا(ع) وجود ندارد؛[۹] با این حال برخی، وی را وکیل امام رضا(ع) نیز دانسته‌اند.[۱۰]
براساس گزارشی که محمد بن عُمر کَشّی رجال‌شناس قرن چهارم قمری نقل کرده است، امام جواد(ع) مقداری وجه نقد و پارچه برای ابراهیم فرستاد و دعا کرد خداوند این اموال و تمام نعمت‌هایش را بر وی مبارک گرداند و به حاکم آن منطقه، دستور داد که مزاحم او نشود و بر خلاف وی کاری نکند. همچنین امام جواد(ع) به شیعیانش در همدان دستور داد که از ابراهیم اطاعت کنند؛ چراکه وکیلی جز وی ندارد.[۱۱] شریف قرشی (متولد ۱۳۴۴ق) تاریخ‌پژوه معتقد است؛ این روایت دلیل بر وثاقت و عظمت مقام و منزلت وی در نزد امام جواد(ع) است.[۱۲] علامه حلی از وثاقت وی در نزد امام زمان(ع) نیز سخن گفته است.[۱۳] ابراهیم چهل مرتبه به حج رفت.[۱۴]
بنا بر روایتی که در بحارالانوار نقل شده است، ابراهیم از مزاحمت سمیع، حاکم منطقه نزد امام جواد(ع) شکایت کرد. امام(ع) در حق وی دعا نمود که خداوند او را یاری نموده و وی را در رفع این مشکل کمک نماید. سپس بشارت نصرت الهی و پاداش اخروی را به وی داد.[۱۵]
روایاتی با واسطه ابراهیم در مسائل فقهی[۱۶] و اعتقادی[۱۷] همچون درباره توحید[۱۸] نقل شده است. بنابر گزارش سید ابن طاووس، ابراهیم از امام هادی(ع) درخواست کرد مکان دفن حضرت فاطمه(س) را به وی نشان دهد. امام در پاسخ او نوشت: فاطمه(س) در کنار رسول خدا(ص) دفن شده است.[۱۹]
ابراهیم چند فرزند داشت که وکلای ائمه(ع) در همدان بودند؛[۲۰] علی بن ابراهیم، [۲۱] محمد بن علی بن ابراهیم[۲۲] و قاسم بن محمد بن علی بن ابراهیم[۲۳] از وکلای ائمه بودند.
پانویس
- ↑ امین عاملی، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۴.
- ↑ سید ابن طاووس، الاقبال بالاعمال الحسنة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۶۱.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۷۵.
- ↑ شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۴۷۱.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق. ج۸، ص۳۱۵.
- ↑ شیخ طوسی، رجال، ۱۴۲۷ق، ص۳۵۲.
- ↑ شیخ طوسی، رجال، ۱۴۲۷ق، ص۳۷۳.
- ↑ شیخ طوسی، رجال، ۱۴۲۷ق، ص۳۸۳.
- ↑ جباری، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمة(ع)، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۵۲۶.
- ↑ صالحی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا(ع)، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۵۸ و ص۲۵۵.
- ↑ کشی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۶۱۱-۶۱۲.
- ↑ شریف قرشی، تحلیلی از زندگانی امام هادی علیه السلام، ۱۳۷۱ش، ص۲۵۵.
- ↑ علامه حلی، رجال، ۱۴۱۱ق، ص۲۷۵.
- ↑ علامه حلی، رجال العلامة الحلی، ۱۴۱۱ق، ص۶.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۰ق، ج۵۰، ص۱۰۸.
- ↑ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۶۸.
- ↑ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۳۵.
- ↑ شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۱۰۰.
- ↑ سید ابن طاووس، الاقبال بالاعمال الحسنة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۶۱.
- ↑ جباری، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمة(ع)، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۵۲۹.
- ↑ امین عاملی، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۴.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۳۱۲.
- ↑ جاسم، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۱۵۴.
یادداشت
منابع
- آقابزرگ تهرانی، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
- امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
- باقرشریف قرشی، تحلیلی از زندگانی امام هادی علیه السلام، مترجم محمدرضا عطائی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۱ش.
- جاسم محمد حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجّل الله تعالی فرجه الشریف، مترجم سید محمدتقی آیت‌اللهی، تهران، امیر کبیر، چاپ: سوم، ۱۳۸۵ش.
- جباری، محمدرضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمة علیهم السلام، قم، مؤسسه آموزش پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
- سید ابن طاووس، رضی‌الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- شیخ صدوق، الخصال، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۲ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، التوحید، تحقیق هاشم حسینی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۸ق.
- شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، تحقیق حسن موسوی خرسان، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، رجال، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، ۱۴۲۷ق.
- صالحی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا علیه السلام، تهران، اسلامیة، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، نجف اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، ۱۴۱۱ق.
- کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، تحقیق شیخ طوسی، حسن مصطفوی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
| پدر و مادر |  | |
|---|---|---|
| القاب | ||
| همسران | ||
| فرزندان | ||
| خویشان سرشناس | ||
| اصحاب و راویان | ||
| کتابشناسی | ||
| مرتبط | ||