عبدالله بن موسی بن جعفر معروف به عبدالله عَوکَلانی فرزند امام کاظم(ع). پس از شهادت امام رضا(ع)، گروهی از شیعیان با توجه به سن کم امام جواد(ع)، عبدالله را امام بعدی پنداشتند ولی با پرسیدن سؤالاتی فقهی دریافتند که او امام نیست. آرامگاهی در ساوه و آرامگاهی در بافق یزد به او منسوب است.
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| شهرت | عبدالله عَوکَلانی |
| نسب | فرزند امام کاظم(ع) |
| محل دفن | روستای اوجان ساوه یا بافق یزد |
| اطلاعات دیگر | |
| زمینه فعالیت | نقل حدیث |
| منصب | اصحاب امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) |
معرفی
عبدالله از فرزندان امام کاظم(ع) است. مادر او ام ولد بوده است.[۱] شیخ طوسی او را در زمره اصحاب امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) شمرده است.[۲] عبدالله از امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) حدیث نقل کرده است.[۳]
جانشینی امام رضا
در برخی منابع همچون مناقب ابن شهرآشوب و دلائل الامامة و الاختصاص آمده است که پس از شهادت امام رضا(ع) شیعیان با توجه به سن پایین امام جواد(ع)، در شک و حیرت قرار گرفتند. گروهی از فقها و اصحاب به مدینه رفتند و در مجلسی که ترتیب یافته بود از عبدالله بن جعفر سؤالاتی فقهی پرسیدند ولی او پاسخ نادرست داد. بنابر نقل شیخ مفید امام جواد(ع) که در همان جلسه حاضر بود خطاب به عموی خود (عبدالله) فرمود: ای عمو! از خدا بترس! برای تو سخت گران خواهد بود که در روز قیامت در پیشگاه خدا بایستی و به تو بگوید: چرا برای مردم به چیزی که علم نداری، فتوا دادی؟ عبدالله در پاسخ امام استغفار کرد.
سپس امام پاسخ درست را بیان کرد و به دنبال آن شیعیان مسائل بسیاری مطرح کردند و امام به همه آنها پاسخ گفت.[۴]
آرامگاه
در نزدیکی روستای اوجان در ۱۸ کیلومتری ساوه بقعه‌ای به نام شاهزاده عبدالله اوجان وجود دارد که منسوب به عبدالله بن موسی بن جعفر است. گنبد امامزاده از بناهای تاریخی دوره سلجوقیان است که وزیر سید مجد الدین ابوالفتح ساکن ری آن رادر قرن ششم بنا کرده است.[۵]
در بافق یزد نیز بارگاهی وجود دارد که به اعتقاد اهالی منطقه شخصیت مدفون در آن، عبدالله فرزند بلافصل امام کاظم(ع) است.[۶]
به گفته سید محمد جزائری در کتاب مراقد المعارف (ج۲، ص۴۶) قبری را در غمّاس نزدیک دیوانیّه عراق، به عبد اللّه بن کاظم نسبت داده که مقصود امام هفتم نیست بلکه یکی از اعقاب او است که نسبش مجهول است و کاظم نام داشته است.[۷]
نسل عبدالله
منابع انساب و رجال، از پنج پسر و سه دختر برای عبدالله نام برده‌اند.[۸] نسل او به «عَوکَلانی» معروفند[۹] و در کشورهای مختلف از جمله مصر، عراق، ایران و هند پراکنده‌اند. گروهی از سادات غرب ایران بویژه استان لرستان از نسل او هستند که به سادات موسوی عوکلانی (عوکانی) معروف‌اند و کتابی با عنوان «شجره مبارکه سادات موسوی عوکانی معروف به آهو قلندری» در معرفی آنها نوشته شده است.[۱۰] آیت الله سید محمدتقی غضنفری نیز از نسل اوست.
بقعه‌ای در حاجی آباد هرمزگان به نام امامزاده سید محمد[۱۱] و بقعه‌ای در اطراف شهر کرمان به نام امامزاده عبدالله[۱۲] به نوادگان عبدالله بن موسی منسوب است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، ص۳۱۰
- ↑ رجال طوسی، ص۳۳۹ و ۳۵۹.
- ↑ کلینی، الکافی، ج۲، ص۴۲۹؛ صالحی دمشقی، سبل الهدی و الرشاد، ج۱۲، ص۳۰.
- ↑ مفید، الاختصاص، ص۱۰۲؛ مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۳۸۲-۳۸۳؛ طبری، دلائل الامامه، ص۳۸۹-۳۹۰.
- ↑ امامزاده عبدالله اوجان، صدا و سیمای استان مرکزی.
- ↑ معرفی آستان مقدس امامزاده عبدالله(ع)، پایگاه جامع امامزادگان.
- ↑ جزائری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص ۳۴۵.
- ↑ ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، ص۳۱۰.
- ↑ ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، ص۳۱۰.
- ↑ شجره مبارکه سادات موسوی عوکانی معروف به آهو قلندری، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.
- ↑ اوقاف هرمزگان
- ↑ [۱]
منابع
- ابن‌شهر آشوب، المناقب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.
- ابن‌صوفی نسابه، المجدی فی أنساب الطالبیین، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق.
- جزائری، سید محمد، نابغه فقه و حدیث سید نعمت‌الله جزائری، قم، مجمع الفکر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۸ق.
- شیخ طوسی، رجال الطوسی، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۳ق
- شیخ مفید، الإختصاص، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- صالحی دمشقی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، اول، بیروت،دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۴ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، اسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۲ش.