آیه ۴۹ سوره آل‌عمران
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | آل عمران |
| شماره آیه | ۴۹ |
| جزء | ۳ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مدنی |
| موضوع | رسالت حضرت عیسی(ع) و معجزات او |
| آیات مرتبط | آیه ۲۱۳ سوره بقره |
آیه ۴۹ سوره آل عمران آیه‌ای مربوط به رسالت حضرت عیسی(ع) و معجزات اوست. از مفاد این آیه برای اثبات علم غیب و ولایت تکوینی ائمه و انبیاء استفاده شده. برخی نیز با استناد به ظاهر این آیه، جهان شمول بودن رسالت حضرت عیسی(ع) را انکار کرده‌اند.
متن و ترجمه
در این آیه حضرت عیسی(ع) فرستاده خدا به سوی بنی‌اسرائیل معرفی و ۵ مورد از معجزات این پیامبر اولوالعزم نقل شده است که عبارتند از: خلقت پرنده‌ای از گل، شفای کور مادرزاد، شفای بیماری پیسی، زنده کردن مردگان، و خبر دادن از امور غیبی.[۱]
﴿وَرَسُولًا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ٤٩﴾ [آل عمران:49]
﴿و [او را به عنوان] پیامبری به سوی بنی اسرائیل [می‌فرستد که او به آنان می‌گوید] در حقیقت من از جانب پروردگارتان برایتان معجزه ای آورده‌ام من از گل برای شما [چیزی] به شکل پرنده می‌سازم آنگاه در آن می‌دمم پس به اذن خدا پرنده ای می‌شود و به اذن خدا نابینای مادرزاد و پیس را بهبود می‌بخشم و مردگان را زنده می‌گردانم و شما را از آنچه می‌خورید و در خانه‌هایتان ذخیره می‌کنید خبر می‌دهم مسلماً در این [معجزات] برای شما اگر مؤمن باشید عبرت است ٤٩﴾
کاربست‌ها و نکات اعتقادی
ولایت تکوینی
ولایت تکوینی انبیاء که عبارت است از قدرت یافتن از سوی خدا برای تصرف در کائنات[۲] مورد اتفاق علمای شیعه است.[۳] آیه ۴۹ سوره آل عمران که کارهایی چون زنده کردن مردگان و شفای بیماران را به حضرت عیسی(ع) نسبت می‌دهد از جمله ادله‌ای است که به منظور اثبات ولایت تکوینی انبیاء و اولیاء مورد استناد قرار گرفته است.[۴] بر اساس این آیه روح انسان می‌تواند به اذن الهی به قدرتی دست یابد که کارهای خارق العاده انجام دهد.[۵]
تکرار عبارت «باذن الله» در آیه مذکور تاکیدی بر این تلقی شده که ولایت تکوینی انبیاء و اولیا، استقلالی نیست و منوط به اذن و قدرت الهی است و بنابراین اعتقاد به چنین قدرتی برای بندگان مستلزم تشبیه آن‌ها به خدا و شرک نخواهد بود.[۶]
علم غیب
در بخشی از این آیه از زبان حضرت عیسی(ع) گفته شده که از آنچه می‌خورید و در خانه‌ها ذخیره می‌کنید به شما خبر می‌دهم. این فراز آیه به عنوان دلیلی بر امکان علم غیب بندگان صالح مورد استدلال قرار گرفته است.[۷]
محدوده رسالت حضرت عیسی
آیه ۴۹ سوره آل عمران، حضرت عیسی(ع) را فرستاده‌ای به سوی بنی‌اسرائیل معرفی می‌کند. به همین جهت برخی این آیه را دلیلی بر محدود بودن شریعت حضرت عیسی(ع) به قوم بنی‌اسرائیل دانسته‌اند.[۸] علامه طباطبایی در تفسیر آیه مذکور ضمن بیان اینکه معنای ظاهری آن محدود بودن دعوت حضرت عیسی(ع)به بنی‌اسرائیل است با استناد به آیه ۲۱۳ سوره بقره شریعت حضرت عیسی(ع) را جهان‌شمول می‌داند.[۹]
پانویس‌ها
- ↑ شاه‌عبدالعظیمی، تفسير اثنى عشرى، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۸.
- ↑ باذلی، و دیگران، «بررسی انتقادی شبهات القفاری در مواجهه با ولایت تکوینی ائمه اطهارعلیهم السلام»، ص۹.
- ↑ حمود، الفوائد البهیه فی شرح عقائد الإمامیه، ۱۴۲۱ق. ج۲، ص۱۱۷.
- ↑ مکارم شیرازی، و دیگران، تفسیر نمونه، ۱۳۸۶ش، ج۲، ۶۴۸.
- ↑ سبحانی تبریزی، وهابیت، ۱۳۸۸ش، ص۳۱۹.
- ↑ مکارم شیرازی، و دیگران، تفسیر نمونه، ۱۳۸۶ش، ج۲، ۶۴۹-۶۵۰.
- ↑ شریعتی، «علم امامان به غیب از منظر قرآن با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی (بررسی آیات 143 بقره و 105 توبه)»، ص۲۹.
- ↑ «نظریهاى درباره محدود بودن شریعت حضرت موسى و حضرت مسیح به بنى اسرائیل (1)»، پرتال جامع علوم انسانی.
- ↑ موسوی، ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۳۱۰.
منابع
- سبحانی، جعفر، و محمد محمد رضایی، «پژوهشی در باب ولایت تکوینی انسان از دیدگاه قرآن»، انسان پژوهی دینی، سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش، شماره ۲۴.
- شاه‌عبدالعظیمی، حسین، تفسير اثنى عشرى، تهران، ميقات، ۱۳۶۳ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، و دیگران، تفسیر نمونه. تهران، دار الکتب الإسلامیه، ۱۳۸۶ش.
- باذلی، رضا، و دیگران، «بررسی انتقادی شبهات القفاری در مواجهه با ولایت تکوینی ائمه اطهارعلیهم السلام»، در مجله تحقیقات کلامی، سال هفتم، شماره۲۷، اسفند ۱۳۹۸ش.
- حمود، محمد جمیل، الفوائد البهیه فی شرح عقائد الإمامیه، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۲۱ق.
- شریعتی، غلام محمد، «علم امامان به غیب از منظر قرآن با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی (بررسی آیات 143 بقره و 105 توبه)»، در مجله قرآن شناخت، سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۴ش، ش۱۵.
- موسوی، ترجمه تفسیر المیزان، بی‌جا، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۷ش.
- «نظریهاى درباره محدود بودن شریعت حضرت موسى و حضرت مسیح به بنى اسرائیل (1)»، پرتال جامع علوم انسانی، تاریخ بازدید: ۱۵ بهمن ۱۴۰۲ش.