.jpg)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ وَالذَّارِيَاتِ ذَرْوًا «۱» فَالْحَامِلَاتِ وِقْرًا «۲» فَالْجَارِيَاتِ يُسْرًا «۳» فَالْمُقَسِّمَاتِ أَمْرًا «۴» إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٌ «۵» وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ «۶» وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ «۷» إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ «۸» يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ «۹» قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ «۱۰» الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ سَاهُونَ «۱۱» يَسْأَلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ الدِّينِ «۱۲» يَوْمَ هُمْ عَلَى النَّارِ يُفْتَنُونَ «۱۳» ذُوقُوا فِتْنَتَكُمْ هَٰذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ «۱۴» إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ «۱۵» آخِذِينَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَٰلِكَ مُحْسِنِينَ «۱۶» كَانُوا قَلِيلًا مِنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ «۱۷» وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ «۱۸» وَفِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ «۱۹» وَفِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِلْمُوقِنِينَ «۲۰» وَفِي أَنْفُسِكُمْ ۚ أَفَلَا تُبْصِرُونَ «۲۱» وَفِي السَّمَاءِ رِزْقُكُمْ وَمَا تُوعَدُونَ «۲۲» فَوَرَبِّ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ «۲۳» هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْرَاهِيمَ الْمُكْرَمِينَ «۲۴» إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا ۖ قَالَ سَلَامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ «۲۵» فَرَاغَ إِلَىٰ أَهْلِهِ فَجَاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ «۲۶» فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ «۲۷» فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً ۖ قَالُوا لَا تَخَفْ ۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَامٍ عَلِيمٍ «۲۸» فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَهَا وَقَالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ «۲۹» قَالُوا كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ ۖ إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ «۳۰» قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ «۳۱» قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَىٰ قَوْمٍ مُجْرِمِينَ «۳۲» لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِنْ طِينٍ «۳۳» مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ «۳۴» فَأَخْرَجْنَا مَنْ كَانَ فِيهَا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ «۳۵» فَمَا وَجَدْنَا فِيهَا غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ «۳۶» وَتَرَكْنَا فِيهَا آيَةً لِلَّذِينَ يَخَافُونَ الْعَذَابَ الْأَلِيمَ «۳۷» وَفِي مُوسَىٰ إِذْ أَرْسَلْنَاهُ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ «۳۸» فَتَوَلَّىٰ بِرُكْنِهِ وَقَالَ سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ «۳۹» فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٌ «۴۰» وَفِي عَادٍ إِذْ أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الرِّيحَ الْعَقِيمَ «۴۱» مَا تَذَرُ مِنْ شَيْءٍ أَتَتْ عَلَيْهِ إِلَّا جَعَلَتْهُ كَالرَّمِيمِ «۴۲» وَفِي ثَمُودَ إِذْ قِيلَ لَهُمْ تَمَتَّعُوا حَتَّىٰ حِينٍ «۴۳» فَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ وَهُمْ يَنْظُرُونَ «۴۴» فَمَا اسْتَطَاعُوا مِنْ قِيَامٍ وَمَا كَانُوا مُنْتَصِرِينَ «۴۵» وَقَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ «۴۶» وَالسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ «۴۷» وَالْأَرْضَ فَرَشْنَاهَا فَنِعْمَ الْمَاهِدُونَ «۴۸» وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ «۴۹» فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ ۖ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ «۵۰» وَلَا تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ ۖ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ «۵۱» كَذَٰلِكَ مَا أَتَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا قَالُوا سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ «۵۲» أَتَوَاصَوْا بِهِ ۚ بَلْ هُمْ قَوْمٌ طَاغُونَ «۵۳» فَتَوَلَّ عَنْهُمْ فَمَا أَنْتَ بِمَلُومٍ «۵۴» وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَىٰ تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ «۵۵» وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ «۵۶» مَا أُرِيدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَمَا أُرِيدُ أَنْ يُطْعِمُونِ «۵۷» إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ «۵۸» فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذَنُوبًا مِثْلَ ذَنُوبِ أَصْحَابِهِمْ فَلَا يَسْتَعْجِلُونِ «۵۹» فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ يَوْمِهِمُ الَّذِي يُوعَدُونَ «۶۰»
سوره ذاریات
 | |
| شماره سوره | ۵۱ |
|---|---|
| جزء | ۲۶و ۲۷ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۶۷ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۶۰ |
| تعداد کلمات | ۳۶۰ |
| تعداد حروف | ۱۵۴۶ |
سوره ذاریات پنجاه و یکمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء ۲۶ و ۲۷ قرآن جای دارد. ذاریات جمع ذاریه به معنای باد است. موضوع اصلی سوره ذاریات، قیامت است. در این سوره همچنین به توحید و نشانه‌های خدا در آفرینش، مهمانی فرشتگان در خانه ابراهیم(ع) و مأموریتشان برای عذاب قوم لوط، داستان موسی (ع) و سرگذشت قوم عاد، قوم ثمود و قوم نوح پرداخته شده است.
از آیات مشهور این سوره، آیه ۵۶ است که عبادت خداوند را هدف از آفرینش جنیان و انسان معرفی می‌کند. در روایات، فضایلی برای قرائت این سوره بیان شده، از جمله آمده است خداوند زندگی تلاوت‌کننده را اصلاح می‌کند و به او روزی گسترده می‌دهد.
معرفی
- نامگذاری
این سوره، ذاریات نام گرفته است؛ زیرا با کلمه «الذاریات» آغاز شده است. «ذاريات» جمع «ذارية» و به معناى بادهايى است كه اشيا را به پرواز درمىآورد.[۱]
- محل و ترتیب نزول
سوره ذاریات جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، شصت و هفتمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، پنجاه و یکمین سوره است[۲] و در جزء ۲۶ و ۲۷ قرآن جای دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره ذاریات، ۶۰ آيه، ۳۶۰ کلمه و ۱۵۴۶ حرف دارد.[۳] این سوره از نظر حجم، جزو سوره‌های مُفَصَّلات قرآن است و در حدود نیم حزبِ قرآن را در بر می‌گیرد.[۴]
محتوا
به نوشته تفسیر المیزان موضوع اصلی سوره ذاریات، معاد و انکار آن است.[۵] این سوره تحقق معاد را این‌گونه اثبات می‌کند که خداوند به آن وعده داده و وعده او بدون تردید راست است.[۶]نویسنده تفسیر المیزان براین باور است که آيات چهارگانه آغاز سوره تمامى تدابير عالم را در زير پوشش خود مى‌گيرد، و به همه اشاره دارد زیرا از هر یک نمونه‌ای را ذکر کرده است مانند تدبير امور خشكی‌ها (وَ الذَّارِياتِ ذَرْواً) و تدبير امور درياها (فَالْجارِياتِ يُسْراً) و تدبیر مربوط به فضا (فَالْحامِلاتِ وِقْراً) و بالآخره مجموع عالم را در عبارت(فَالْمُقَسِّماتِ أَمْراً) اشاره كرده كه منظور از آن ملائكه‌اند كه واسطه‌هاى تدبير هستند، و اوامر خداى تعالى را تقسيم مى‌كنند.پس اين آيات چهارگانه به اين معنا است كه: سوگند مى‌خورم به تمامى اسبابى كه در تدبير سراسر جهان مؤثرند كه مطلب چنين و چنان است. [۷] فخر رازی جایز دانسته که آیات چهارگانه مربوط به بادها باشند با این توجیه که خاک‌ها را می پراکنند و ابرها را جابجا می‌کنند و در فضا حرکت می‌کنند و ابرها را در زمین تقسیم می‌کنند.[۸] علامه طباطبائی این قول را بعید دانسته است.[۹]زمخشری از مجاهد (ابوالحجاج مجاهد۲۱-۱۰۴یا۱۰۵ق. از مفسران تابعان) نقل کرده که در تفسیر (فَالْمُقَسِّماتِ أَمْراً) گفته تقسیم کار میان فرشتگان چهارگانه این‌گونه است: جبرئیل برای سخت گیری، میکائیل برای رحمت، ملک الموت برای قبض ارواح و اسرافیل برای نفخ صور. [۱۰] تفسیر نمونه، مباحث سوره ذاریات را به پنج محور کلی تقسیم کرده است:
- معاد و مسائل مرتبط با آن؛
- مسئله توحيد و آيات و نشانههاى خدا در نظام آفرينش؛
- داستان میهمانی فرشتگان در خانه حضرت ابراهیم(ع) و مأموریتشان درباره قوم لوط؛
- داستان حضرت موسى و قوم عاد و قوم ثمود و قوم نوح به صورت اشاره؛
- مبارزه اقوام متعصب و لجوج با پیامبران گذشته و دلداری پیامبر(ص) و دعوت او به استقامت در برابر مخالفان.[۱۱]
| حتمی‌بودن تحقق وعده خدا درباره جزای انسان‌ها | |||||||||||||||||||||||
| گفتار سوم؛ آیه ۵۲-۶۰ هشدار به منکران وعده‌های الهی | گفتار دوم؛ آیه ۲۰-۵۱ نشانه‌های تحقق وعده‌های الهی | گفتار اول؛ آیه ۱-۱۹ حتمی‌بودن تحقق وعده‌های الهی | |||||||||||||||||||||
| مطلب اول؛ آیه ۵۲-۵۵ وظیفه پیامبر در برابر منکران وعده‌های الهی | نشانه اول؛ آیه ۲۰-۲۳ رزق‌رسانی خدا به بندگان | مطلب اول؛ آیه ۱-۶ حتمی‌بودن وعده روز جزا | |||||||||||||||||||||
| مطلب دوم؛ آیه ۵۵-۵۸ عبادت خدا هدف آفرینش جن و انس | نشانه دوم؛ آیه ۲۴-۳۰ تحقق وعده خدا به ابراهیم | مطلب دوم؛ آیه۷-۱۱ منکران قیامت هیچ دلیلی ندارند | |||||||||||||||||||||
| مطلب سوم؛ آیه ۵۹-۶۰ عذاب سخت کافران با تحقق وعده الهی | نشانه سوم؛ آیه ۳۱-۳۷ عذاب قوم لوط | مطلب سوم؛ آیه ۱۲-۱۹ توصیف جزای حتمی کافران و مؤمنان | |||||||||||||||||||||
| نشانه چهارم؛ آیه ۳۸-۴۰ هلاکت فرعون و لشکریانش | |||||||||||||||||||||||
| نشانه پنجم؛ آیه ۴۱-۴۲ عذاب قوم عاد | |||||||||||||||||||||||
| نشانه ششم؛ آیه ۴۳-۴۵ عذاب قوم ثمود | |||||||||||||||||||||||
| نشانه هفتم؛ آیه ۴۶ عذاب قوم نوح | |||||||||||||||||||||||
| نشانه هشتم؛ آیه ۴۷-۴۹ قدرت خدا در تدبیر جهان | |||||||||||||||||||||||
| نتیجه؛ آیه ۵۰-۵۱ برای خدا شریک قرار ندهید | |||||||||||||||||||||||
آیات مشهور
نفسِ انسان، مخزن آیات حق
وَفِي أَنْفُسِكُمْ ۚ أَفَلَا تُبْصِرُونَ (آیه۲۱) ودر وجود خود شما (نیز آیاتی است)؛ آیا نمی‌بینید؟! برخی از مفسران این بیت از اشعار منسوب به امیرالمومنین(ع) را تفسیر آیه دانسته‌اند
| وَ تَحْسَبُ اَنَّکَ جِرْمٌ صَغِیرٌ | وَ فِیکَ انْطَوَی الْعَالَمُ الْاَکْبَرُ |
[۱۳] آیا می‌پنداری موجود کوچکی هستی در حالی که جهان بزرگ تر در تو نهفته است. [۱۴] قرائتی در تفسیر نور از آیه، عظمت وجود انسان، خداشناسی از راه خودشناسی، توبیخ کافران به جهت سطحی نگری‌شان، قابل توبیخ بودن نگاه بی بصیرت؛ را استفاده کرده است. [۱۵]
هدف از آفرینش انسان
- وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ (آیه۵۶)
ترجمه: و جن و انس را نيافريدم، جز براى آنكه مرا بپرستند.
بنابر نظر تفسیر المیزان، طبق این آیه، هدف از آفرینش، فقط عبادت خدا است و عبادت هدف اصلی خلقت انسان است که در پرتو آن مشمول رحمت و مغفرت الهی خواهد شد و معرفت و اخلاص نیز از اهداف نهایی عبادت است .[۱۶] یا برخی از آنها هدف میانی و برخی هدف نهایی و نتیجه هستند.[۱۷]در روایتی از امام حسین (ع) در تفسیر آیه است که فرمود:«ای مردم! به درستی كه خداوند خلق خود را نيافريده است، مگر آنكه به او معرفت پيدا كنند.و پس از معرفت او را عبادت کنند و به واسطه عبادت و بندگی او از عبادت و بندگی غير او بی نیاز گردند. در اين حال مردی گفت: ای پسر رسول خدا! معرفت خداوند عزّوجلّ چيست؟
حضرت فرمود: معرفت و شناخت اهل هر زمان، امام خود را كه واجب است از او اطاعت و پيروی نمايند.» [۱۸]
داستان‌ها و روایت‌های تاریخی
- داستان ورود فرشتگان بر ابراهیم: ورود فرشتگان، ناشناس بودن آنان برای ابراهیم، آوردن گوساله‌ای بریان برای آنان، نخوردن فرشتگان از گوساله، ترس ابراهیم از آنان، بشارت فرزند به ابراهیم از سوی فرشتگان، شگفتی همسر ابراهیم از مژده، پرسش ابراهیم از مأموریت فرشتگان، پاسخ آنان مبنی بر عذاب قوم لوط و نجات مؤمنان از میان آنان (آیه‌های ۲۴-۳۶)؛
- فرستادن موسی به سوی فرعون، رویگردانی فرعون و یارانش و اتهام سحر و دیوانگی به موسی، غرق شدن آنان در دریا (آیه‌های ۳۸-۴۰)؛
- عذاب قوم عاد با تند باد مُهلک (باد عقیم و تند باد بی باران)(آیه‌های ۴۱-۴۲)؛
- دعوت ثمود به ایمان و مهلت به آنان و سرپیچی از امر خداوند، نزول عذاب بر آنان (آیه‌های ۴۳-۴۵)
- عذاب قوم نوح (آیه ۴۶)؛
- اتهام سحر و دیوانگی به پیامبران پیشین (آیه ۵۲).
فضیلت و خواص
در تفسیر مجمع البیان از پیامبر(ص) روایت شده است اگر کسی سوره ذاریات را قرائت کند، به ازای هر بادی که می‌وزد، ده پاداش به او داده می‌شود.[۱۹] شیخ صدوق هم به نقل از امام صادق(ع)، نوشته است هر كس سوره ذاريات را در روز يا شب تلاوت كند، خداوند زندگی‌اش را اصلاح می‌کند و به او روزی گسترده می‌دهد و قبر او را با چراغی كه تا روز قيامت مىدرخشد، روشن مىکند.[۲۰]
متن و ترجمه
به نام خداوند رحمتگر مهربان، سوگند به بادهای ذره افشان «۱» و ابرهای گرانبار «۲» و سبک سیران «۳» و تقسیم‌کنندگان کار[ها] «۴» که آنچه وعده داده شده‌اید راست است «۵» و [روز] پاداش واقعیت دارد «۶» سوگند به آسمان مشبک «۷» که شما [درباره قرآن] در سخنی گوناگونید «۸» [بگوی] تا هر که از آن برگشته برگشته باشد «۹» مرگ بر دروغپردازان «۱۰» همانان که در ورطه نادانی بی خبرند «۱۱» پرسند روز پاداش کی است «۱۲» همان روز که آنان بر آتش عقوبت [و آزموده] شوند «۱۳» عذاب [موعود] خود را بچشید این است همان [بلایی] که با شتاب خواستار آن بودید «۱۴» پرهیزگاران در باغها و چشمه سارانند «۱۵» آنچه را پروردگارشان عطا فرموده می‌گیرند زیرا که آنها پیش از این نیکوکار بودند «۱۶» و از شب اندکی را می‌غنودند «۱۷» و در سحرگاهان [از خدا] طلب آمرزش می‌کردند «۱۸» و در اموالشان برای سائل و محروم حقی [معین] بود «۱۹» و روی زمین برای اهل یقین نشانه‌هایی [متقاعدکننده] است «۲۰» و در خود شما پس مگر نمی‌بینید «۲۱» و روزی شما و آنچه وعده داده شده‌اید در آسمان است «۲۲» پس سوگند به پروردگار آسمان و زمین که واقعاً او حق است همان گونه که خود شما سخن می‌گویید «۲۳» آیا خبر مهمانان ارجمند ابراهیم به تو رسید «۲۴» چون بر او درآمدند پس سلام گفتند گفت سلام مردمی ناشناسید «۲۵» پس آهسته به سوی زنش رفت و گوساله ای فربه [و بریان] آورد «۲۶» آن را به نزدیکشان برد [و] گفت مگر نمی‌خورید «۲۷» و [در دلش] از آنان احساس ترسی کرد گفتند مترس و او را به پسری دانا مژده دادند «۲۸» و زنش با فریادی [از شگفتی] سر رسید و بر چهره خود زد و گفت زنی پیر نازا [چگونه بزاید] «۲۹» گفتند پروردگارت چنین فرموده‌است او خود حکیم داناست «۳۰» [ابراهیم] گفت ای فرستادگان مأموریت شما چیست «۳۱» گفتند ما به سوی مردمی پلیدکار فرستاده شده‌ایم «۳۲» تا سنگهایی از گل رس بر [سر] آنان فرو فرستیم «۳۳» [که] نزد پروردگارت برای مسرفان نشان‌گذاری شده‌است «۳۴» پس هر که از مؤمنان در آن [شهرها] بود بیرون بردیم «۳۵» و[لی] در آنجا جز یک خانه از فرمانبران [خدا بیشتر] نیافتیم «۳۶» و در آنجا برای آنها که از عذاب پر درد می‌ترسند عبرتی به جای گذاشتیم «۳۷» و [نیز] در [ماجرای] موسی چون او را با حجتی آشکار به سوی فرعون گسیل داشتیم «۳۸» پس [فرعون] با ارکان [دولت] خود روی برتافت و گفت [این شخص] ساحر یا دیوانه ای است «۳۹» [تا] او و سپاهیانش را گرفتیم و آنان را در دریا افکندیم در حالی که او [در آخرین لحظه] نکوهشگر [خود] بود «۴۰» و در [ماجرای] عاد [نیز] چون بر [سر] آنها آن باد مهلک را فرستادیم «۴۱» به هر چه می‌وزید آن را چون خاکستر استخوان مرده می‌گردانید «۴۲» و در [ماجرای] ثمود [نیز عبرتی بود] آنگاه که به ایشان گفته شد تا چندی برخوردار شوید «۴۳» تا [آنکه] از فرمان پروردگار خود سر برتافتند و در حالی که آنها می‌نگریستند آذرخش آنان را فرو گرفت «۴۴» در نتیجه نه توانستند به پای خیزند و نه طلب یاری کنند «۴۵» و قوم نوح [نیز] پیش از آن [اقوام نامبرده همین گونه هلاک شدند] زیرا آنها مردمی نافرمان بودند «۴۶» و آسمان را به قدرت خود برافراشتیم و بی گمان ما [آسمان]گستریم «۴۷» و زمین را گسترانیده ایم و چه نیکو گسترندگانیم «۴۸» و از هر چیزی دو گونه [یعنی نر و ماده] آفریدیم امید که شما عبرت گیرید «۴۹» پس به سوی خدا بگریزید که من شما را از طرف او بیم دهنده ای آشکارم «۵۰» و با خدا معبودی دیگر قرار مدهید که من از جانب او هشداردهنده ای آشکارم «۵۱» بدین سان بر کسانی که پیش از آنها بودند هیچ پیامبری نیامد جز اینکه گفتند ساحر یا دیوانه ای است «۵۲» آیا همدیگر را به این [سخن] سفارش کرده بودند [نه] بلکه آنان مردمی سرکش بودند «۵۳» پس از آنان روی بگردان که تو در خور نکوهش نیستی «۵۴» و پند ده که مؤمنان را پند سود بخشد «۵۵» و جن و انس را نیافریدم جز برای آنکه مرا بپرستند «۵۶» و جن و انس را نیافریدم جز برای آنکه مرا بپرستند «۵۷» خداست که خود روزی بخش نیرومند استوار است «۵۸» پس برای کسانی که ستم کردند بهره ای است از عذاب همانند بهره عذاب یاران [قبلی]شان پس [بگو] در خواستن عذاب از من شتابزدگی نکنند «۵۹» پس وای بر کسانی که کافر شده‌اند از آن روزی که وعده یافته‌اند «۶۰»
| سوره پیشین: سوره ق |
سوره ذاریات سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی |
سوره پسین: سوره طور |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۳۰۶.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۲.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۲.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۳۶۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۳۶۴.
- ↑ طباطبائی، المیزان، الناشر منشورات اسماعيليان، ج۱۸، ص ۳۶۵؛ ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی،۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۵۴۷.
- ↑ زمخشری، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، ج۴، ص۳۹۵.
- ↑ طباطبایی، المیزان،الناشر منشورات اسماعيليان، ج۱۸، ص۳۶۵.
- ↑ زمخشری، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، ج۴، ص۳۹۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۳۰۳.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ خفاجی، دیوان الامام علی، الناشر دار ابن زيدون، ص۷۱.
- ↑ حسینی شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثنی عشری، ۱۳۶۳ش، ج۱۲، ص۲۶۲.
- ↑ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ش، ج۹، ص۲۵۲.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۱، ص۶۴؛ ج۱۸، ص۳۸۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ج۲۲، ص۳۸۶و۳۸۷.
- ↑ الشيخ الصدوق، علل الشرائع، منشورات المكتبة الحيدرية ومطبعتها في النجف، ج۱، ص۹.
- ↑ طبرسی، مجمع البيان، ۱۴۱۵ق، ج۹، ص۲۵۲.
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الأعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۱۵.
یادداشت
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف رضی، ۱۴۰۶ق.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
- مكارم شيرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۴ش.
پیوند به بیرون
- قرائت سورهٔ ذاریات
- مقاله سوره ذاریات در دائرة المعارف بزرگ اسلامی
- مقاله سوره ذاریات در دانشنامه جهان اسلام