بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «۱» لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ «۲» هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ ۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ «۳» هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ ۚ يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا ۖ وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ «۴» لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ «۵» يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ ۚ وَهُوَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ «۶» آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسْتَخْلَفِينَ فِيهِ ۖ فَالَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَأَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ «۷» وَمَا لَكُمْ لَا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ۙ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ وَقَدْ أَخَذَ مِيثَاقَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ «۸» هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلَىٰ عَبْدِهِ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۚ وَإِنَّ اللَّهَ بِكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ «۹» وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ لَا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ ۚ أُولَٰئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا ۚ وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ «۱۰» مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ «۱۱» يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَىٰ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ بُشْرَاكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ «۱۲» يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَرَاءَكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَيْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَظَاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذَابُ «۱۳» يُنَادُونَهُمْ أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ ۖ قَالُوا بَلَىٰ وَلَٰكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ حَتَّىٰ جَاءَ أَمْرُ اللَّهِ وَغَرَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ «۱۴» فَالْيَوْمَ لَا يُؤْخَذُ مِنْكُمْ فِدْيَةٌ وَلَا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ مَأْوَاكُمُ النَّارُ ۖ هِيَ مَوْلَاكُمْ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ «۱۵» أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ ۖ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ «۱۶» اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ۚ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ «۱۷» إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ «۱۸» وَالَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ أُولَٰئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ ۖ وَالشُّهَدَاءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَنُورُهُمْ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ «۱۹» اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ ۖ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا ۖ وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ ۚ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ «۲۰» سَابِقُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا كَعَرْضِ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ ۚ ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ «۲۱» مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَهَا ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ «۲۲» لِكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَىٰ مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ «۲۳» الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَيَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ ۗ وَمَنْ يَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ «۲۴» لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ۖ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ «۲۵» وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا وَإِبْرَاهِيمَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ ۖ فَمِنْهُمْ مُهْتَدٍ ۖ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ «۲۶» ثُمَّ قَفَّيْنَا عَلَىٰ آثَارِهِمْ بِرُسُلِنَا وَقَفَّيْنَا بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَآتَيْنَاهُ الْإِنْجِيلَ وَجَعَلْنَا فِي قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَاهَا عَلَيْهِمْ إِلَّا ابْتِغَاءَ رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَايَتِهَا ۖ فَآتَيْنَا الَّذِينَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ ۖ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ «۲۷» يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ يُؤْتِكُمْ كِفْلَيْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَيَجْعَلْ لَكُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ «۲۸» لِئَلَّا يَعْلَمَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَلَّا يَقْدِرُونَ عَلَىٰ شَيْءٍ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ ۙ وَأَنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ «۲۹»
سوره حدید
 | |
| شماره سوره | ۵۷ |
|---|---|
| جزء | ۲۷ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۹۴ |
| مکی/مدنی | مدنی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۲۹ |
| تعداد کلمات | ۵۷۶ |
| تعداد حروف | ۲۵۴۵ |
سوره حَدید پنجاه و هفتمین سوره و از سوره‌های مدنی است که در جزء ۲۷ قرآن جای دارد. نامگذاری این سوره به مناسبت یادکرد حدید (آهن) در آیه ۲۵ است. در این سوره به موضوعاتی مانند توحید، صفات الهی، عظمت قرآن و وضع مؤمنان و منافقان در قیامت پرداخته شده و به گفته علامه طباطبایی هدف اصلی این سوره تشویق مسلمانان به انفاق در راه خدا است.
در سوره حدید به داستان برخی از پیامبران چون نوح، ابراهیم و عیسی پرداخته شده است. آیه چهارم درباره خلقت هستی در شش روز و آیه ۱۱ درباره نیکو بودن قرض‌الحسنه از آیات مشهور این سوره است.
در روایات، رهایی از عذاب جهنم و برخورداری از نعمت‌های بهشتی و دیدار با امام زمان در زمان ظهور، از خواص و فضیلت‌های تلاوت این سوره شمرده شده است.
معرفی
- نامگذاری
این سوره را حدید نامیده‌اند؛ چراکه این واژه در آیه بیست و پنجم آن آمده است.[۱] حدید در این آیه به معنای آهن است.[۲] از امام علی(ع) نقل شده است که منظور از نزول آهن، خلقت آن است. همچنین آن حضرت در روایت دیگری منظور از آهن را سلاح دانسته است.[۳]علامه طباطبایی انزال حدید(خلقت آهن) را(افزون بر منافعی که برای مردم دارد) برای امتحان مردم دانسته که چگونه از جامعه صالح دفاع نموده وکلمه حق را گسترش می دهند. [۴]
- محل و ترتیب نزول
سوره حدید جزو سوره‌های مدنی و در ترتیب نزول، نود و چهارمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، پنجاه و هفتمین سوره است[۵] و در جزء ۲۷ قرآن جای دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
این سوره جزو سوره‌های هفتگانه مُسَبِّحات است که با تسبیح خداوند آغاز می‌شود.[۶] سوره حدید ۲۹ آیه، ۵۷۶ کلمه و ۲۵۴۵ حرف دارد و جزو سوره‌های مُفَصَّلات (دارای آیات کوتاه) قرآن است.[۷]
محتوا
به گفته علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، غرض اصلی این سوره، تشویق به انفاق در راه خداست که در چند جای سوره به آن اشاره شده است و از آن به منشأ ایمان به رسول خدا یاد می‌شود.[۸]
بنابر تفسیر نمونه محتوای سوره را می‌توان به هفت بخش تقسیم کرد:[۹]
- توحید و ذکر بیست صفت الهی؛
- عظمت قرآن؛
- وضع مؤمنان و منافقان در قیامت؛
- دعوت به ایمان و سرگذشت اقوام گذشته کافر؛
- تشویق به انفاق به‌ویژه برای جهاد در راه خدا و بی‌ارزش بودن اموال دنیا؛
- عدالت اجتماعی؛
- رد رهبانیت و انزوای اجتماعی.
| عوامل نهادینه‌شدن فرهنگ انفاق در باور انسان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| خاتمه؛ آیه ۲۸-۲۹ اهمیت پیروی از فرمان خدا و پیامبر درباره انفاق | عامل ششم؛ آیه ۲۵-۲۷ توجه به تأثیر انفاق در ایجاد قسط در جامعه | عامل پنجم؛ آیه ۲۲-۲۴ توجه به آگاهی خدا از همه امور قبل از وقوع | عامل چهارم؛ آیه ۲۰-۲۱ آگاهی از بی‌ارزشی زندگی دنیا در برابر آخرت | عامل سوم؛ آیه ۱۶-۱۹ آگاهی از تأثیر انفاق در حیات قلب | عامل دوم؛ آیه ۱۰-۱۵ توجه به پاداش‌های انفاق‌کنندگان | عامل اول؛ آیه ۱-۹ اعتقاد به فرمانروایی خدا بر جهان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مطلب اول؛ آیه ۲۵ برپایی قسط، هدف از بعثت پیامبران | مطلب اول؛ آیه ۲۲ معلوم‌بودن همه رویدادها در علم خدا | مطلب اول؛ آیه ۲۰ ویژگی‌های پنجگانه زندگی دنیا | مطلب اول؛ آیه ۱۶ اهمیت خشوع قلب برای خدا | پاداش اول؛ آیه ۱۰ کسب درجات معنوی در دنیا | مطلب اول؛ آیه ۱-۳ صفات فرمانروای جهان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مطلب دوم؛ آیه ۲۶-۲۷ رهبانیت و عدم توجه به گسترش عدالت، عامل خروج از دین خدا | مطلب دوم؛ آیه ۲۳-۲۴ نادرستی بخل با توجه به علم خدا به حوادث | مطلب دوم؛ آیه ۲۱ گستردگی بهشت و نعمت‌های آن | مطلب دوم؛ آیه ۱۷ قدرت خدا در احیای قلوب | پاداش دوم؛ آیه ۱۱-۱۵ برخورداری از پاداش کامل در دنیا و آخرت | مطلب دوم؛ آیه ۴-۶ نشانه‌های فرمانروایی خدا بر جهان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مطلب سوم؛ آیه ۱۸-۱۹ پاداش مضاعف انفاق‌کنندگان | مطلب سوم؛ آیه ۷-۹ انفاق نشانه ایمان به خدا و رسول است | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
داستان‌ها و روایت‌های تاریخی
- دعوت پیامبران: دعوت نوح، ابراهیم و پیامبران به سوی توحید، فرستادن پیامبران دیگر، نبوت عیسی بن مریم و نزول انجیل بر وی (آیه‌های ۲۶-۲۷).
آیات مشهور
آیه چهارم درباره خلقت هستی در شش روز و آیه ۱۱ درباره قرض‌الحسنه از آیات مشهور این سوره است.
خلقت هستی در شش دوره
- هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ... (آیه ۴)
ترجمه: اوست آن كس كه آسمانها و زمين را در شش هنگام آفريد.
مسئله خلقت در شش روز، هفت مرتبه در قرآن ذكر شده است كه نخستین بار در آیه ۵۴ سوره اعراف و آخرین بار در همین آیه آمده است. منظور از«روز» در این آیات، روز معمولی نیست؛ بلكه منظور از آن «دوران» است؛ خواه این دوران كوتاه باشد یا طولانی هرچند میلیون‌ها سال طول بکشد.[۱۱]
آیه قرض‌الحسنه
- مَن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّـهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ (آیه ۱۱)
ترجمه: كيست آن كس كه به خدا وامى نيكو دهد تا [نتيجه‌اش را] براى وى دوچندان گرداند و او را پاداشى خوش باشد؟
در این آیه، برای تشویق به انفاق، از تعبیر «وام دادن به خداوند» استفاده شده است. منظور از «قرض دادن به پروردگار» هرگونه انفاق در راه اوست كه یكی از مصادیق مهم آن كمک‌كردن به پیامبر(ص) و امام است تا در مصارف لازم برای ادارۀ حكومت اسلامی به كار گیرد.[۱۲] در سخن امام علی(ع) آمده است خداوند، از روی ذلّت و خواری، از شما یاری نخواسته یا برای جبران كمبود خود، از شما قرض نخواسته است.[۱۳]درروایتی از امام صادق(ع) است که بر در بهشت نوشته شده پاداش قرض هجده برابر و پاداش صدقه ده برابر است زیرا قرض به نیازمند واقعی می رسد ولی صدقه ممکن است به دست کسی برسد که نیازمند واقعی نیست. [۱۴] محتوای این آیه در اشعار فارسی نیز بازتاب داده شده است. مولوی می‌سراید:
اقرضوا الله قرض ده زین برگ تن
تا بروید در عوض در دل چمن[۱۵]
بگیر کیسه پر زر باقرضوا الله آی
قراضه قرض دهی، صد هزار کان گیری[۱۶]
آیه مراحل پنجگانه عمر
- اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ(آیه ۲۰)
ترجمه:بدانید زندگی دنیا تنها بازی و سرگرمی و تجمّل پرستی و فخرفروشی در میان شما و افزون طلبی در اموال و فرزندان است.
و از شیخ بهائی (رحمه الله ) نقل شده که این پنج خصلتى که در آیه شریفه ذکر شده ، از نظر سنین عمر آدمى و مراحل حیاتش مترتب بر یکدیگرند، چون تا کودک و هنوز به بلوغ نرسیده است حریص در لعب( بازى) است ، و همین که به حد بلوغ مى رسد و استخوان بندیش محکم مى شود علاقه مند به لهو و سرگرمى ها مى شود، و پس از آنکه بلوغش به حد نهایت رسید، به آرایش خود و زندگی اش مى پردازد و همواره به فکر این است که لباس فاخرى تهیه کند، مرکب زیبا و باشکوه سوار شود، منزل زیبایى بسازد، و همواره به زیبایى و آرایش خود بپردازد، و بعد از این سنین به حد کهولت مى رسد آن وقت است که (دیگر به اینگونه امور توجهى نمى کند، و برایش قانع کننده نیست ، بلکه ) بیشتر به فکر تفاخر به حسب و نسب مى افتد، و چون سالخورده شد همه کوشش و تلاشش در بیشتر کردن مال و اولاد صرف مى شود. [۱۷]
فضیلت و خواص
از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره حدید را بخواند، بر خداوند است که او را از عذاب جهنم حفظ کند و به او در بهشت نعمت دهد و کسی که بر قرائت این سوره مداومت داشته باشد، اگر زندانی باشد، رهایی یابد؛ هرچند که جنایات بسیاری علیه او باشد.[۱۸] همچنین از پیامبر(ص) روایت شده است هر کس سوره حدید را بخواند جزو کسانی محسوب خواهد شد که به خدا و پیامبرش ایمان آورده‌اند.[۱۹] از امام باقر(ع) نقل شده است، كسی كه «مُسَبِّحات» را پیش از خواب بخواند از دنیا نمی‌رود تا حضرت مهدی(ع) را درک كند و اگر از دنیا برود در همسایگی رسول خدا خواهد بود.[۲۰]
متن و ترجمه
به نام خداوند رحمتگر مهربان، آنچه در آسمانها و زمین است خدا را به پاکی می ستایند و اوست ارجمند حکیم «۱» فرمانروایی آسمانها و زمین از آن اوست زنده می‌کند و می می‌راند و او بر هر چیزی تواناست «۲» اوست اول و آخر و ظاهر و باطن و او به هر چیزی داناست «۳» اوست آن کس که آسمانها و زمین را در شش هنگام آفرید آنگاه بر عرش استیلا یافت آنچه در زمین درآید و آنچه از آن برآید و آنچه در آن بالارود [همه را] می‌داند و هر کجا باشید او با شماست و خدا به هر چه می‌کنید بیناست «۴» فرمانروایی [مطلق] آسمانها و زمین از آن اوست و [جمله] کارها به سوی خدا بازگردانیده می‌شود «۵» شب را در روز درمی‌آورد و روز را [نیز] در شب درمی‌آورد و او به راز دلها داناست «۶» به خدا و پیامبر او ایمان آورید و از آنچه شما را در [استفاده از] آن جانشین [دیگران] کرده انفاق کنید پس کسانی از شما که ایمان آورده و انفاق کرده باشند پاداش بزرگی خواهند داشت «۷» و شما را چه شده که به خدا ایمان نمی‌آورید و [حال آنکه] پیامبر [خدا] شما را دعوت می‌کند تا به پروردگارتان ایمان آورید و اگر مؤمن باشید بی‌شک [خدا] از شما پیمان گرفته‌است «۸» او همان کسی است که بر بنده خود آیات روشنی فرو می‌فرستد تا شما را از تاریکیها به سوی نور بیرون کشاند و در حقیقت خدا [نسبت] به شما سخت رئوف و مهربان است «۹» و شما را چه شده که در راه خدا انفاق نمی‌کنید و [حال آنکه] میراث آسمانها و زمین به خدا تعلق دارد کسانی از شما که پیش از فتح [مکه] انفاق و جهاد کرده‌اند [با دیگران] یکسان نیستند آنان از [حیث] درجه بزرگتر از کسانی اند که بعداً به انفاق و جهاد پرداخته‌اند و خداوند به هر کدام وعده نیکو داده‌است و خدا به آنچه می‌کنید آگاه است «۱۰» کیست آن کس که به خدا وامی نیکو دهد تا [نتیجه اش را] برای وی دوچندان گرداند و او را پاداشی خوش باشد «۱۱» آن روز که مردان و زنان مؤمن را می‌بینی که نورشان پیشاپیششان و به جانب راستشان دوان است [به آنان گویند] امروز شما را مژده باد به باغهایی که از زیر [درختان] آن نهرها روان است در آنها جاودانید این است همان کامیابی بزرگ «۱۲» آن روز مردان و زنان منافق به کسانی که ایمان آورده‌اند می‌گویند ما را مهلت دهید تا از نورتان [اندکی] برگیریم گفته می‌شود بازپس برگردید و نوری درخواست کنید آنگاه میان آنها دیواری زده می‌شود که آن را دروازه ای است باطنش رحمت است و ظاهرش روی به عذاب دارد «۱۳» [دو رویان] آنان را ندا درمی دهند آیا ما با شما نبودیم می‌گویند چرا ولی شما خودتان را در بلا افکندید و امروز و فردا کردید و تردید آوردید و آرزوها شما را غره کرد تا فرمان خدا آمد و [شیطان] مغرورکننده شما را دربارهٔ خدا بفریفت «۱۴» پس امروز نه از شما و نه از کسانی که کافر شده‌اند عوضی پذیرفته نمی‌شود جایگاهتان آتش است آن سزاوار شماست و چه بد سرانجامی است «۱۵» آیا برای کسانی که ایمان آورده‌اند هنگام آن نرسیده که دلهایشان به یاد خدا و آن حقیقتی که نازل شده نرم [و فروتن] گردد و مانند کسانی نباشند که از پیش بدانها کتاب داده شد و [عمر و] انتظار بر آنان به درازا کشید و دلهایشان سخت گردید و بسیاری از آنها فاسق بودند «۱۶» بدانید که خدا زمین را پس از مرگش زنده می‌گرداند به راستی آیات [خود] را برای شما روشن گردانیده‌ایم باشد که بیندیشید «۱۷» در حقیقت مردان و زنان صدقه دهنده و [آنان که] به خدا وامی نیکو داده‌اند ایشان را [پاداش] دو چندان گردد و اجری نیکو خواهند داشت «۱۸» و کسانی که به خدا و پیامبران وی ایمان آورده‌اند آنان همان راستینانند و پیش پروردگارشان گواه خواهند بود [و] ایشان راست اجر و نورشان و کسانی که کفر ورزیده و آیات ما را تکذیب کرده‌اند آنان همدمان آتشند «۱۹» بدانید که زندگی دنیا در حقیقت بازی و سرگرمی و آرایش و فخرفروشی شما به یکدیگر و فزون‌جویی در اموال و فرزندان است [مث ل آنها] چون مث ل بارانی است که کشاورزان را رستنی آن [باران] به شگفتی اندازد سپس [آن کشت] خشک شود و آن را زرد بینی آنگاه خاشاک شود و در آخرت [دنیا پرستان را] عذابی سخت است و [مؤمنان را] از جانب خدا آمرزش و خشنودی است و زندگانی دنیا جز کالای فریبنده نیست «۲۰» [برای رسیدن] به آمرزشی از پروردگارتان و بهشتی که پهنایش چون پهنای آسمان و زمین است [و] برای کسانی آماده شده که به خدا و پیامبرانش ایمان آورده‌اند بر یکدیگر سبقت جویید این فضل خداست که به هر کس بخواهد آن را می‌دهد و خداوند را فزون‌بخشی بزرگ است «۲۱» هیچ مصیبتی نه در زمین و نه در نفسهای شما [= به شما] نرسد مگر آنکه پیش از آنکه آن را پدیدآوریم در کتابی است این [کار] بر خدا آسان است «۲۲» تا بر آنچه از دست شما رفته اندوهگین نشوید و به [سبب] آنچه به شما داده‌است شادمانی نکنید و خدا هیچ خودپسند فخرفروشی را دوست ندارد «۲۳» همانان که بخل می‌ورزند و مردم را به بخل ورزیدن وامی‌دارند و هر که روی گرداند قطعاً خدا بی‌نیاز ستوده‌است «۲۴» به راستی [ما] پیامبران خود را با دلایل آشکار روانه کردیم و با آنها کتاب و ترازو را فرود آوردیم تا مردم به انصاف برخیزند و آهن را که در آن برای مردم خطری سخت و سودهایی است پدیدآوردیم تا خدا معلوم بدارد چه کسی در نهان او و پیامبرانش را یاری می‌کند آری خدا نیرومند شکست ناپذیر است «۲۵» و در حقیقت نوح و ابراهیم را فرستادیم و در میان فرزندان آن دو نبوت و کتاب را قرار دادیم از آنها [برخی] راه‌یاب [شد]ند و[لی] بسیاری از آنان بدکار بودند «۲۶» آنگاه به دنبال آنان پیامبران خود را پی درپی آوردیم و عیسی پسر مریم را در پی [آنان] آوردیم و به او انجیل عطا کردیم و در دلهای کسانی که از او پیروی کردند رأفت و رحمت نهادیم و [اما] ترک دنیایی که از پیش خود درآوردند ما آن را بر ایشان مقرر نکردیم مگر برای آنکه کسب خشنودی خدا کنند با این حال آن را چنان‌که حق رعایت آن بود منظور نداشتند پس پاداش کسانی از ایشان را که ایمان آورده بودند بدانها دادیم و[لی] بسیاری از آنان دستخوش انحرافند «۲۷» ای کسانی که ایمان آورده‌اید از خدا پروا دارید و به پیامبر او بگروید تا از رحمت خویش شما را دو بهره عطا کند و برای شما نوری قرار دهد که به [برکت] آن راه سپرید و بر شما ببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است «۲۸» تا اهل کتاب بدانند که به هیچ وجه فزون‌بخشی خدا در [حیطه] قدرت آنان نیست و فضل [و عنایت تنها] در دست خداست به هر کس بخواهد آن را عطا می‌کند و خدا دارای کرم بسیار است «۲۹»
| سوره پیشین: سوره واقعه |
سوره حدید سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی |
سوره پسین: سوره مجادله |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۴.
- ↑ قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.
- ↑ حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵، ج۵، ص۲۵۰.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۱۷۱.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآنی، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۸.
- ↑ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۲۳۰.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۱۹، ص۱۴۳.
- ↑ مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۵، ص۹۱.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۵، ص۹۴.
- ↑ مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۵، ص۹۸.
- ↑ نهج‌البلاغه، خطبه ۱۸۳.
- ↑ العروسي الحويزي، الشيخ عبد علي، تفسير نور الثقلين، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۲۳۹.
- ↑ مولوی،دفتر پنجم
- ↑ کلیات شمس، غزل ۳۰۵۷
- ↑ موسوی همدانی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۹، ص ۲۸۹. طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۱۶۴.
- ↑ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۳۸۹ش، ج۵، ص ۲۷۷.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۶ق، ج۹، ص۳۴۵.
- ↑ مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۵، ص۹۲.
یادداشت
منابع
- قرآن کریم ، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسه البعثه، قسم الدراسات الاسلامیه، ۱۳۸۹ش.
- حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق.
- خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، ۱۳۹۲ش.
- خرمشاهی، بهاء الدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، تهران، انتشارات دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۹۷۴م.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
- معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآنی، ترجمه ابومحمد وکیلی، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۱ش.
- معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، ۱۳۸۸ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، برگزیده تفسیر نمونه، به کوشش احمد علی‌بابایی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۲ش.
- مولوی، جلال‌الدین بلخی، مثنوی معنوی، سفیر اردهال، تهران، ۱۳۹۲ش.
- مولوی، جلال‌الدین بلخی، کلیات شمس، به کوشش بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران، انتشارات امیرکبیر، 2535 شاهنشاهی.
پیوند به بیرون