بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ وَالْمُرْسَلَاتِ عُرْفًا «۱» فَالْعَاصِفَاتِ عَصْفًا «۲» وَالنَّاشِرَاتِ نَشْرًا «۳» فَالْفَارِقَاتِ فَرْقًا «۴» فَالْمُلْقِيَاتِ ذِكْرًا «۵» عُذْرًا أَوْ نُذْرًا «۶» إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَوَاقِعٌ «۷» فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ «۸» وَإِذَا السَّمَاءُ فُرِجَتْ «۹» وَإِذَا الْجِبَالُ نُسِفَتْ «۱۰» وَإِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ «۱۱» لِأَيِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ «۱۲» لِيَوْمِ الْفَصْلِ «۱۳» وَمَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الْفَصْلِ «۱۴» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۱۵» أَلَمْ نُهْلِكِ الْأَوَّلِينَ «۱۶» ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الْآخِرِينَ «۱۷» كَذَٰلِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ «۱۸» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۱۹» أَلَمْ نَخْلُقْكُمْ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ «۲۰» فَجَعَلْنَاهُ فِي قَرَارٍ مَكِينٍ «۲۱» إِلَىٰ قَدَرٍ مَعْلُومٍ «۲۲» فَقَدَرْنَا فَنِعْمَ الْقَادِرُونَ «۲۳» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۲۴» أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفَاتًا «۲۵» أَحْيَاءً وَأَمْوَاتًا «۲۶» وَجَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ شَامِخَاتٍ وَأَسْقَيْنَاكُمْ مَاءً فُرَاتًا «۲۷» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۲۸» انْطَلِقُوا إِلَىٰ مَا كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ «۲۹» انْطَلِقُوا إِلَىٰ ظِلٍّ ذِي ثَلَاثِ شُعَبٍ «۳۰» لَا ظَلِيلٍ وَلَا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ «۳۱» إِنَّهَا تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ «۳۲» كَأَنَّهُ جِمَالَتٌ صُفْرٌ «۳۳» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۳۴» هَٰذَا يَوْمُ لَا يَنْطِقُونَ «۳۵» وَلَا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ «۳۶» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۳۷» هَٰذَا يَوْمُ الْفَصْلِ ۖ جَمَعْنَاكُمْ وَالْأَوَّلِينَ «۳۸» فَإِنْ كَانَ لَكُمْ كَيْدٌ فَكِيدُونِ «۳۹» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۴۰» إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلَالٍ وَعُيُونٍ «۴۱» وَفَوَاكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ «۴۲» كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «۴۳» إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ «۴۴» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۴۵» كُلُوا وَتَمَتَّعُوا قَلِيلًا إِنَّكُمْ مُجْرِمُونَ «۴۶» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۴۷» وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ ارْكَعُوا لَا يَرْكَعُونَ «۴۸» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «۴۹» فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ «۵۰»
سوره مرسلات
 | |
| شماره سوره | ۷۷ |
|---|---|
| جزء | ۲۹ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۳۳ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۵۰ |
| تعداد کلمات | ۱۸۱ |
| تعداد حروف | ۸۴۱ |
سوره مُرسَلات هفتاد و هفتمین سوره و از سوره‌های مَکّی قرآن است که در جزء ۲۹ جای دارد. مرسلات به معنای فرستادگان است و این کلمه در آیه نخست این سوره آمده است. سوره مرسلات بر وقوع قیامت تأکید و منکران آن را پیاپی تهدید می‌کند. این سوره همچنین اعمال و نشانه‌های مجرمان و پرهیزکاران را برمی‌شمرد و در مورد سرنوشت آنان سخن می‌گوید. درباره فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده هر كس سوره مرسلات را قرائت کند، براى او نوشته شود كه از مشركان نيست.
معرفی
- نامگذاری
این سوره را مُرسَلات (به معنای فرستادگان) نامیده‌اند؛ به دلیل آنکه در آغاز سوره به آنان سوگند یاد شده است. همچنین نام دیگر این سوره «عُرف» است[یادداشت ۱] که در نخستین آیه به کار رفته است.[۱]
- محل و ترتیب نزول
سوره مرسلات جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، سی و سومین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شد. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، هفتاد و هفتمین سوره است[۲] و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره مرسلات ۵۰ آیه، ۱۸۱ کلمه و ۸۴۱ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مُفَصَّلات (دارای آیات کوتاه) و از سوره‌های نسبتاً کوچک قرآن است. در ۵ آیه نخست این سوره به پنج موضوع مختلف سوگند یاد شده است.[۳]
محتوا
سوره مرسلات با تأکید زیاد بر وقوع قیامت و نشانه‌های آن و همچنین ذکر بخشش‌های خداوند به بشر، در مورد اعمال و نشانه‌های مجرمان و پرهیزکاران و سرنوشت نهایی هر دو گروه سخن می‌گوید. این سوره تأکید خود بر قیامت را با تهدید شدید منكرانِ قیامت و انذار و بشارت به ديگران همراه می‌کند و بيش از دیگر مطالب، به تهدید می‌پردازد؛ به همین دلیل آیه "وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ- واى در آن روز بر تكذيبگران" ده مرتبه در آن تکرار شده است.[۴] علامه طباطبائی ویل را به معنای هلاکت و مکذبین را تکذیب کنندگان یوم‌الفصل ( روز قیامت) دانسته است چون روزی است که وعده‌های الهی در آن تحقق پیدا می‌کند و نتیجه تکذیبشان را می‌بینند.[۵] شیخ صدوق در کتاب خصال از ابن عباس روایت کرده که ابوبکر به پیامبر گفت یا رسول الله زود پیر شدید و پیامبر درپاسخ فرمود: «شَيّبتني هود والواقعة والمرسلات وعمّ يتساءلون».سوره‌های هود، واقعه، مرسلات و نباء( عم یتساءلون) مرا پیر کردند. [۶] شاید علت قرار گرفتن سوره مرسلات در کنار سه سوره دیگر این باشد که لحن سوره مرسلات نیز، مشابه سه سوره دیگر است که خداوند مطلب خود را با قسم‌های شدید شروع می‌کند و وعده وقوع حتمی قیامت را می‌دهد و ده بار بعد از هر فراز از سخنان خود می‌فرماید: "وَیْل‌ٌ لِّلْمُکَذِّبِین; وای بر تکذیب‌کنندگان. امین الاسلام طبرسی در مجمع البیان با توجه به این که تا آخر عمر تعداد موهای سفید در سر و صورت حضرت معدود بود و موهایش را خضاب(رنگ و یا حنا) نمی کرد؛ در توضیح سخن پیامبر که فرمود این سوره‌ها مرا پیر کردند می‌گوید منظور حضرت این است که اگر قرار باشد انسان با چیزی پیر بشود باخواندن این سوره‌ها پیر می‌شود. [۷]
| کیفر سخت منکران دین خدا | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| گفتار چهارم: آیه ۴۶-۵۰ دلایل عذاب شدن منکران دین | گفتار سوم: آیه ۲۹-۴۵ کیفیت مجازات منکران دین | گفتار دوم: آیه ۱۶-۲۸ نشانه‌های فرمانروایی خدا و اراده او بر کیفر منکران | گفتار اول: آیه ۱-۱۵ کیفر منکران دین، وعده قطعی خدا | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| دلیل اول: آیه ۴۶-۴۷ ارتکاب انواع گناهان و قطع ارتباط با خدا | مطلب اول: آیه ۲۹-۳۴ عذاب منکران با دود آتش دوزخ | نشانه اول: آیه ۱۶-۱۹ هلاکت مجرمان | مطلب اول: آیه ۱-۷ وعده کیفر منکران دین از سوی خداست | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| دلیل دوم: آیه ۴۸-۵۰ خاضع نبودن در برابر فرمان خدا | مطلب دوم: آیه ۳۵-۳۷ اجازه نداشتن منکران برای عذرخواهی | نشانه دوم: آیه ۲۰-۲۴ مراحل آفرینش انسان | مطلب دوم: آیه ۸-۱۵ روز قیامت، زمان کیفر منکران دین | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| مطلب سوم: آیه ۳۸-۴۰ ناتوانی کافران برای رهایی از عذاب | نشانه سوم: آیه ۲۵-۲۸ آماده کردن زمین برای زندگی انسان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مطلب چهارم: آیه ۴۱-۴۵ محرومیت منکران از نعمت‌های بهشتی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
انقراض حیات انسان
به گفته علامه طباطبایی، در بسیاری از سوره‌های قرآن، به‌ویژه در سوره‌های کوتاه مانند نبأ، نازعات، تکویر، انفطار و انشقاق، روز قیامت با حوادثی قرین دانسته شده که نشان از انقراض عالم انسانی خواهد بود. به باور او آیات ۸ تا ۱۲ سوره مرسلات نیز به برخی از حوادث روز قیامت از جمله تاریک و محو شدن ستارگان، شکافته شدن آسمان و کنده شدن کوه‌ها اشاره دارد که نشانه‌هایی از انقراض حیات است.[۹]طباطبایی تصریح دارد که از آیات قرآن به صورت سربسته فهمیده می‌شود که نظام حاکم بر جهان آخرت در تمام شؤونش غیر از نظام دنیاست زیرا جهان آخرت سرای سعادت و حیات ابدی و خالی از هر گونه سختی و مشقت است.[۱۰]
فضیلت و خواص
در فضیلت قرائت سوره مرسلات از پیامبر(ص) روایت شده است هر کس این سوره را بخواند نوشته می‌شود که او از مشرکان نیست.[۱۱] از امام صادق (ع) نیز نقل شده هر كس سوره مرسلات را بخواند خداوند در روز قیامت بین او و پیامبر(ص)آشنایی ایجاد می‌كند.[۱۲]
در برخی منابع روایی برای قرائت این سوره خواصی چون امنیت و مصونیت در سفر،[۱۳] پیروزی بر دشمنان[۱۴] و همچنین برطرف شدن درد شكم[۱۵] ذکر شده است.
متن و ترجمه
به نام خداوند رحمتگر مهربان، سوگند به فرستادگان پی درپی «۱» که سخت توفنده اند «۲» و سوگند به افشانندگان افشانگر «۳» که [میان حق و باطل] جداگرند «۴» و القاکننده وحی اند «۵» خواه عذری باشد یا هشداری «۶» که آنچه وعده یافته‌اید قطعاً رخ خواهد داد ( «۷» پس وقتی که ستارگان محو شون «۸» و آنگاه که آسمان بشکافد «۹» و آنگاه که کوه‌ها از جا کنده شوند «۱۰» و آنگاه که پیمبران به میقات آیند «۱۱» برای چه روزی تعیین وقت شده‌است «۱۲» برای روز داوری «۱۳» و تو چه دانی که روز داوری چیست «۱۴» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۱۵» مگر پیشینیان را هلاک نکردیم «۱۶» سپس از پی آنان پسینیان را می‌بریم «۱۷» با مجرمان چنین می‌کنیم «۱۸» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۱۹» مگر شما را از آبی بی‌مقدار نیافریدیم «۲۰» پس آن را در جایگاهی استوار نهادیم «۲۱» تا مدتی معین «۲۲» و توانا آمدیم و چه نیک تواناییم «۲۳» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۲۴» مگر زمین را محل اجتماع نگردانیدیم «۲۵» چه برای مردگان چه زندگان «۲۶» و کوه‌های بلند در آن نهادیم و به شما آبی گوارا نوشانیدیم «۲۷» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۲۸» بروید به سوی همان چیزی که آن را تکذیب می‌کردید «۲۹» بروید به سوی [آن] دود سه شاخه «۳۰» نه سایه دار است و نه از شعله [آتش] حفاظت می‌کند «۳۱» [دوزخ] چون کاخی [بلند] شراره می‌افکند «۳۲» گویی شترانی زرد رنگند «۳۳» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۳۴» این روزی است که دم نمی‌زنند «۳۵» و رخصت نمی‌یابند تا پوزش خواهند «۳۶» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۳۷» این [همان] روز داوری است شما و [جمله] پیشینیان را گرد می‌آوریم «۳۸» پس اگر حیلتی دارید در برابر من بسگالید «۳۹» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۴۰» اهل تقوا در زیر سایه‌ها و بر کنار چشمه سارانند «۴۱» با هر میوه ای که خوش داشته باشند «۴۲» به [پاداش] آنچه می‌کردید بخورید و بیاشامید گواراتان باد «۴۳» ما نیکوکاران را چنین پاداش می‌دهیم «۴۴» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۴۵» [ای کافران] بخورید و اندکی برخوردار شوید که شما گناهکارید «۴۶» [ولی] آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۴۷» و چون به آنان گفته شود رکوع کنید به رکوع نمی‌روند «۴۸» آن روز وای بر تکذیب کنندگان «۴۹» پس به کدامین سخن پس از [قرآن] ایمان می‌آورند «۵۰»
| سوره پیشین: سوره انسان |
سوره مرسلات سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی |
سوره پسین: سوره نبأ |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۰.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۸.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۰.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۱۴۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان، الناشر منشورات اسماعيليان، ج۲۰، ص۱۵۰.
- ↑ صدوق، خصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص ۱۹۹.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۲۷۳.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۱۴۸.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۱۴۸.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۹۰ش، ج۱۰، ص۲۲۷.
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۱.
- ↑ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۲۴۶.
- ↑ کفعمی، مصباح کفعمی، ۱۴۲۳ق، ص۴۵۹.
- ↑ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۵۵۷.
یادداشت
- ↑ کلمه «عرف» به معناى پى در پى است و به يال اسب كه موهاى رديف دارد، عُرْف گويند. اين واژه به معناى نيك و پسنديده نيز آمده و كلمه «معروف» از آن گرفته شده است. (قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۲ش، ج۱۰، ص۳۴۲)
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تحقیق: صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش.
- قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز درس‌های قرآن، ۱۳۸۲ش.
- کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح للکفعمی، ،قم، محبین، ۱۴۲۳ق.
- محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ ه.ق.
- معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، قم، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۱ش.
پیوند به بیرون