سوره تکویر

سوره تکویر یا کُوِّرَت، هشتاد و یکمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء سی‌ام قرآن جای دارد. تکویر به‌معنای درهم پیچیده شدن و تاریک شدن است. این نام از نخستین آیه سوره گرفته شده است. سوره تکویر درباره نشانه‌های قیامت و دگرگونی‌های آن روز و همچنین عظمت قرآن و تأثیر آن سخن می‌گوید.

سوره تکویر

عبس سوره عبس تکویر انفطار سوره انفطار
شماره سوره	۸۱
جزء	۳۰
نزول
ترتیب نزول	۷
مکی/مدنی	مکی
اطلاعات آماری
تعداد آیات	۲۹
تعداد کلمات	۱۰۴
تعداد حروف	۴۳۴

از آیات مشهور این سوره، آیه هشتم و نهم است که درباره زنده‌به‌گور کردن دختران در زمان جاهلیت سخن می‌گوید و می‌پرسد این دختران به کدامین گناه کشته شده‌اند (بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ). در روایات آمده است اگر کسی سوره «إذا الشمسُ کُوِّرَت» را بخواند، خداوند او را از رسوایی در زمانی که نامه عملش گشوده می‌شود، حفظ می‌کند.

معرفی

• نامگذاری

نام این سوره، تکویر یا کُوِّرَت است؛ چرا که در آیه اولِ آن به واژه «کُوِّرَت» به معنای در هم پیچیده شدن و تاریک شدن اشاره شده است.

• محل و ترتیب نزول

سوره تکویر جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول هفتمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف هشتاد و یکمین سوره است و در جزء سی‌ام جای دارد.

• تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره تکویر ۲۹ آیه، ۱۰۴ کلمه و ۴۳۴ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی، جزو سوره‌های مُفَصَّلات (دارای آیات کوتاه) است. خداوند در آیات پانزدهم تا هجدهم این سوره به ستارگان، شب و صبح قَسَم یاد می‌کند.

محتوا

محتوای سوره نشان می‌دهد كه در اوایل بعثت نازل شده است؛ زیرا پیامبر(ص) را از تهمتهای مشرکان منزه و دور می‌خواند. این محتوا را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:

• بیان نشانه‌های روز قیامت و حوادث آن: آیات آغازین سوره درباره نشانه‌های قیامت و دگرگونی‌های پایان این جهان سخن می‌گوید؛ از جمله در هم پیچیده شدن خورشید، سقوط ستارگان، راه‌افتادن کوه‌ها از شدت زلزله و وحشت مردم.

• بیان عظمت قرآن و و تنزیه جیرئیل: در بخش دوم سخن از عظمت قرآن و آورنده آن و تأثیرش بر نفوس انسانى است. در این بخش آمده است قرآن به‌وسیله فرستاده‌ای امین نازل شده که به‌خلاف ادعای مشرکان، شیطان در آن نفوذ ندارد.

آیات مشهور

• وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ (آیه ۸ و ۹)

ترجمه: و آنگاه كه از دخترِ زنده به گور شده پرسيده شود به كدامين گناه [به ناحق‏] كشته شده است.

گفته شده اين آیه مربوط به یکی از رسم‌های عرب جاهلیت است که دختران را به علل مختلف ازجمله فقر شدید، ارزش نداشتنِ زن به عنوان انسان و ترس از ننگ‌آوری در آینده زنده‌زنده در گور می‌کردند. مفسران گفته‌اند در جاهلیت عرب، هنگامی که وقت وضع حمل زن فرا می‌رسید، حفره‌ای در زمین حَفر می‌کرد و زن بالای آن می‌نشست. اگر نوزاد دختر بود، آن را در میان حفره پرتاب می‌کرد و اگر پسر بود، آن را نگه می‌داشت.

در برخی روایات، معنای گسترده‌ای برای این آیه بیان شده است، به گونه‌ای که هرگونه قطع رحم (در مقابل صله رحم) یا قطع مودت اهل بیت(ع) را شامل می‌شود؛ [یعنی افراد به دلیل آنکه با خویشاوندانشان صله رحم نکرده‌اند یا دوستی با اهل بیت را در دل نداشته‌اند، بازخواست می‌شوند]. همچنین از امام باقر(ع) درباره تفسیر این آیه سؤال شد و آن امام گفت: «منظور، كسانی‌اند كه در راه محبت و دوستی ما كشته می‌شوند». هم‌چنین از امام صادق(ع) روایت است که منظور از آیه قتل حسین(ع) است. در ایران از این آیه به عنوان شعاری در حمایت از مظلومیت کسانی که بی‌گناه کشته می‌شوند استفاده می‌شود.

نکته تفسیری(آیه ۵ سوره تکویر)

نویسنده تفسیر المیزان از آیه وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ(۵) به قرینه این که در ردیف آیات مرتبط با توصیف قیامت قرار گرفته استفاده کرده که حیوانات هم دارای حشر هستند و از آیه۳۸ سوره انعام به عنوان مویّد این ادعا یاد کرده است « وَما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ » ترجمه: «و هيچ جنبنده‌اى در زمين نيست و نه هيچ پرنده‌اى كه با دو بال خود پرواز مى‌كند؛ مگر آنكه آنها [نيز] گروه‌هايى مانند شما هستند، ما هيچ چيزى را در كتاب [لوح محفوظ] فروگذار نكرده‌ايم؛ سپس [همه‌] به سوى پروردگارشان محشور خواهند گرديد». علامه هم‌چنان تصریح کرده که در آیات و روایات قابل اعتماد درباره جزییات حشر حیوانات گزارشی نیست.

فضیلت و خواص

مقالهٔ اصلی: فضائل سور

از جمله فضیلت‌ها و خواصی که در روایات برای تلاوت سوره تکویر گفته شده این موارد است:

• در امان بودن از رسوایی هنگام گرفتن نامه اعمال.
• بهبودی درد چشم یا چشم آسیب‌دیده.
• از خیانت دیگران در زیر پناه خداوند در امان می‌ماند.

قرائت ماندگار

قرائت مجلسی این سوره با صدای عبدالباسط محمد عبدالصمد یکی از قرائت های ماندگار و بسیار مشهور در جهان اسلام است. در ایران با پخش این قرائت معمولاً خبر مرگ افراد را اعلام می کنند.این قرائت در سال ۱۹۵۶م. در مراسم ترحیم مادر «فیصل دوم» پادشاه وقت عراق، در بغداد اجراشده است.

متن و ترجمه سوره تکویر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

﴿إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ۝١ وَإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ ۝٢ وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ۝٣ وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ ۝٤ وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ۝٥ وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ۝٦ وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ ۝٧ وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ ۝٨ بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ ۝٩ وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ۝١٠ وَإِذَا السَّمَاءُ كُشِطَتْ ۝١١ وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ ۝١٢ وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ ۝١٣ عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا أَحْضَرَتْ ۝١٤ فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ ۝١٥ الْجَوَارِ الْكُنَّسِ ۝١٦ وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ ۝١٧ وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ ۝١٨ إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ۝١٩ ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ ۝٢٠ مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ ۝٢١ وَمَا صَاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ ۝٢٢ وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ ۝٢٣ وَمَا هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ ۝٢٤ وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ ۝٢٥ فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ ۝٢٦ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ ۝٢٧ لِمَنْ شَاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ ۝٢٨ وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ۝٢٩﴾

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

﴿إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ۝١﴾

﴿به نام خداوند رحمتگر مهربان. آنگاه که خورشید به هم درپیچد ۝١﴾

﴿وَإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ ۝٢﴾

﴿و آنگه که ستارگان همی‌تیره شوند ۝٢﴾

﴿وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ۝٣﴾

﴿و آنگاه که کوه‌ها به رفتار آیند ۝٣﴾

﴿وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ ۝٤﴾

﴿وقتی شتران ماده وانهاده شوند ۝٤﴾

﴿وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ۝٥﴾

﴿و آنگه که وحوش را همی‌گرد آرند ۝٥﴾

﴿وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ۝٦﴾

﴿دریاها آنگه که جوشان گردند ۝٦﴾

﴿وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ ۝٧﴾

﴿و آنگاه که جانها به هم درپیوندند ۝٧﴾

﴿وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ ۝٨﴾

﴿پرسند چو زان دخترک زنده به‌گور ۝٨﴾

﴿بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ ۝٩﴾

﴿به کدامین گناه کشته شده است ۝٩﴾

﴿وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ۝١٠﴾

﴿و آنگاه که نامه‌ها زهم بگشایند ۝١٠﴾

﴿وَإِذَا السَّمَاءُ كُشِطَتْ ۝١١﴾

﴿و آنگاه که آسمان زجا کنده شود ۝١١﴾

﴿وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ ۝١٢﴾

﴿و آنگه که جحیم را برافروزانند ۝١٢﴾

﴿وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ ۝١٣﴾

﴿و آنگه که بهشت را فرا پیش آرند ۝١٣﴾

﴿عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا أَحْضَرَتْ ۝١٤﴾

﴿هر ن فس بداند چه فراهم دیده ۝١٤﴾

﴿فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ ۝١٥﴾

﴿نه نه سوگند به اختران گردان ۝١٥﴾

﴿الْجَوَارِ الْكُنَّسِ ۝١٦﴾

﴿[کز دیده] نهان شوند و از نو آیند ۝١٦﴾

﴿وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ ۝١٧﴾

﴿سوگند به شب چون پشت گرداند ۝١٧﴾

﴿وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ ۝١٨﴾

﴿سوگند به صبح چون دمیدن گیرد ۝١٨﴾

﴿إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ۝١٩﴾

﴿که [قرآن] سخن فرشته بزرگواری است ۝١٩﴾

﴿ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ ۝٢٠﴾

﴿نیرومند [که] پیش خداوند عرش بلندپایگاه است ۝٢٠﴾

﴿مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ ۝٢١﴾

﴿در آنجا [هم] مطاع [و هم] امین است ۝٢١﴾

﴿وَمَا صَاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ ۝٢٢﴾

﴿و رفیق شما مجنون نیست ۝٢٢﴾

﴿وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ ۝٢٣﴾

﴿و قطعاً آن [فرشته وحی] را در افق رخشان دیده ۝٢٣﴾

﴿وَمَا هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ ۝٢٤﴾

﴿و او در امر غیب بخیل نیست ۝٢٤﴾

﴿وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ ۝٢٥﴾

﴿و [قرآن] نیست‌سخن دیو رجیم ۝٢٥﴾

﴿فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ ۝٢٦﴾

﴿پس به کجا می‌روید ۝٢٦﴾

﴿إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ ۝٢٧﴾

﴿این [سخن] بجز پندی برای عالمیان نیست ۝٢٧﴾

﴿لِمَنْ شَاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ ۝٢٨﴾

﴿برای هر یک از شما که خواهد به راه راست رود ۝٢٨﴾

﴿وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ۝٢٩﴾

﴿و تا خدا پروردگار جهانها نخواهد [شما نیز] نخواهید خواست ۝٢٩﴾

﴿به نام خداوند رحمتگر مهربان. آنگاه که خورشید به هم درپیچد ۝١ و آنگه که ستارگان همی‌تیره شوند ۝٢ و آنگاه که کوه‌ها به رفتار آیند ۝٣ وقتی شتران ماده وانهاده شوند ۝٤ و آنگه که وحوش را همی‌گرد آرند ۝٥ دریاها آنگه که جوشان گردند ۝٦ و آنگاه که جانها به هم درپیوندند ۝٧ پرسند چو زان دخترک زنده به‌گور ۝٨ به کدامین گناه کشته شده است ۝٩ و آنگاه که نامه‌ها زهم بگشایند ۝١٠ و آنگاه که آسمان زجا کنده شود ۝١١ و آنگه که جحیم را برافروزانند ۝١٢ و آنگه که بهشت را فرا پیش آرند ۝١٣ هر ن فس بداند چه فراهم دیده ۝١٤ نه نه سوگند به اختران گردان ۝١٥ [کز دیده] نهان شوند و از نو آیند ۝١٦ سوگند به شب چون پشت گرداند ۝١٧ سوگند به صبح چون دمیدن گیرد ۝١٨ که [قرآن] سخن فرشته بزرگواری است ۝١٩ نیرومند [که] پیش خداوند عرش بلندپایگاه است ۝٢٠ در آنجا [هم] مطاع [و هم] امین است ۝٢١ و رفیق شما مجنون نیست ۝٢٢ و قطعاً آن [فرشته وحی] را در افق رخشان دیده ۝٢٣ و او در امر غیب بخیل نیست ۝٢٤ و [قرآن] نیست‌سخن دیو رجیم ۝٢٥ پس به کجا می‌روید ۝٢٦ این [سخن] بجز پندی برای عالمیان نیست ۝٢٧ برای هر یک از شما که خواهد به راه راست رود ۝٢٨ و تا خدا پروردگار جهانها نخواهد [شما نیز] نخواهید خواست ۝٢٩﴾

سوره پیشین: سوره عبس	سوره تکویر سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی	سوره پسین: سوره انفطار
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس

پیوند به بیرون

https://qurantv.ir/content/5774

منابع

• قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
• بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسة البعثة، چاپ سیزدهم، ۱۴۱۵ق.
• دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
• شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ترجمه صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
• طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۹۷۴م.
• طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، به تصحیح هشام رسولی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
• معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۷۱ش.
• مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.

پیوند به بیرون

• قرائت سوره تکویر
• مقاله سوره تکویر در دانشنامه جهان اسلام
• مقاله سوره تکویر در دایره المعارف بزرگ اسلامی
• قرائت مجلسی مشهور سعید مسلّم