سوره واقعه

سوره واقعه

<<رحمن حدید>>
شماره سوره	۵۶
جزء	۲۷
نزول
ترتیب نزول	۴۴
مکی/مدنی	مکی
اطلاعات آماری
تعداد آیات	۹۶
تعداد کلمات	۳۷۰
تعداد حروف	۱۷۵۶

سوره واقعه، پنجاه و ششمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء بیست و هفتم جای گرفته است. «واقعه» یکی از نام‌های قیامت است و در آیه اول این سوره آمده است. سوره واقعه درباره روز قیامت و وقایع آن سخن می‌گوید و مردم را در روز قیامت به سه گروهِ اصحاب یمین، اصحاب شِمال و سابقون دسته‌بندی می‌کند و درباره جایگاه و پاداش یا عذاب هر گروه سخن می‌گوید. در تفاسیر آمده است، مراد از گروه سوم (سابقون) امام علی(ع) است که در ایمان‌آوردن به پیامبر(ص) بر دیگران سبقت گرفت. فضایل بسیاری برای تلاوت این سوره بیان شده است، از جمله اینکه اگر کسی سوره واقعه را بخواند، نوشته می‌شود که از غافلان نیست.

معرفی

• نامگذاری

این سوره را به این دلیل واقعه‌ نامیده‌اند که واژه واقعه که از نام‌‏های قیامت است، در اولین آیه آن آمده است. عثمان بن عفان به عنوان عيادت وارد بر عبدالله بن مسعود شد در همان بيمارى كه با آن از دنيا رفت، پرسيد: از چه ناراحتى؟ گفت: از گناهانم، گفت: چه ميل دارى؟ گفت: رحمت پروردگارم! گفت: اگر موافق باشى طبيب براى تو بياوريم؟ گفت: طبيب بيمارم كرده، گفت: اگر مايل باشى دستور دهم عطاى تو را از بيت المال بياورند، گفت: آن روز كه نيازمند بودم به من ندادى و امروز كه بى‌نيازم به من مى‌دهى؟! گفت: مانعى ندارد براى دخترانت باشد، گفت: آنها هم نيازى ندارند، چرا كه من سفارش كردم سوره" واقعه" را بخوانند، من از رسول خدا (ص) شنيدم كه مى‌فرمايد: من قرأ سورة الواقعة كل ليلة لم تصبه فاقة ابدا:" هر كس سوره واقعه را هر شب بخواند هرگز فقير نخواهد شد. تفسیر نمونه پس از نقل این گزارش از تفسیر مجمع البیان از از روح المعانی آلوسی روایت نقل کرده که نام دیگر این سوره «غِنی» است.

• مکان و ترتیب نزول

سوره واقعه جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، چهل و چهارمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، پنجاه و ششمین سوره است و در جزء ۲۷قرآن جای دارد.

• تعداد آیات و کلمات

سوره واقعه ۹۶ آیه، ۳۷۰ کلمه و ۱۷۵۶ حرف دارد و به لحاظ حجمی جزو سوره‌‏های مُفَصَّلات و تقریباً به اندازهٔ نصف یک حزب است.

محتوا

سوره واقعه قیامت را که در آن مردم دوباره زنده می‌شوند، شرح می‌دهد. نخست برخی از حوادث آن مانند تغییر وضعیت زمین، وقوع زلزله در آن و متلاشی‌شدن کوه‌ها را ذكر مى‌‏كند و سپس مردم را به سه دستهٔ سابقان، اصحاب يمين و اصحاب شِمال، تقسيم نموده، سرانجامِ هر گروه را بيان مى‌كند. پس از آن بر ضد اصحاب شِمال كه منكر ربوبيت خدا و معاد و قرآن‌اند، استدلال می‌آورد و در آخر حالت احتضار و فرا رسيدن مرگ و مجددا تقسیم مردمان به سه گروه مقربان(سابقان) و اصحاب یمین ومکذبان(اصحاب شمال) را یادآوری می‌کند.

مقصود از سابقون

مقالهٔ اصلی: سابقون

آیات ۷ تا ۱۰ سوره واقعه، از آیات مشهور این سوره است که مردم را در روز قیامت به سه گروه تقسیم می‌کند. آیه دهم نام گروه سوم را دو بار تکرار کرده است: «السابقون السابقون». درباره این آیه، گفتگوهای فراوانی میان مفسران صورت گرفته است. سیدمحمدحسین طباطبایی از آیات دیگرِ قرآن، نتیجه می‌گیرد منظور از «سابقون» نخست، سبقت‌گیرندگان در کارهای خیر، و منظور از «سابقون» دوم،سبقت‌گیرندگان در رسیدن به مغفرت و رحمت خداوند است؛ چرا که سبقت در انجام کار خیر، پیشی‌گرفتن انسان در رسیدن به مغفرت خداوند را موجب می‌شود. همچنین گفته شده است مراد از سابقان، امام على(ع) است كه در ايمان به رسول خدا (ص) از ديگران سبقت گرفت.

آیات مشهور

مقالهٔ اصلی: آیه ۷۹ سوره واقعه

• إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ*فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ*لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ(آیات ۷۷تا۷۹)

ترجمه: که آن، قرآن کریمی است،که در کتاب محفوظی جای دارد،و جز پاکان نمی‌توانند به آن دست زنند [= دست یابند]. در این آیات سه گانه سه ویژگی برای قرآن ذکر شده که عبارتند از: کریم بودن قرآن به معنای جایگاه والایش نزد پروردگار و نفعش برای مردم با بیان معارفی که تامین کننده سعادت دنیا و آخرتند، مصون بودن از تغییر و تبدیل، غیرقابل دسترس بودن حقیقتش برای غیر مطهرون(فرشتگان ومعصومان). روایت پیامبر(ص) در درالمنثور از پیامبر(ص) در تفسیر مطهرون به مقربان ویژگی سوم را تأیید می کند.

• فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ(آیه ۸۳)

ترجمه:پس چرا هنگامی که جان به گلوگاه می‌رسد (توانایی بازگرداندن آن را ندارید)؟!

آیه خطاب به منکران قیامت و تکذیب کنندگان قرآن و آیاتی است که آنان را دعوت به ایمان به معاد می کند. ومنظور از رسیدن جان(روح) به حلقوم حتمی شدن مرگ و ناتوانی آنان در برگرداندن حیات و جلوگیری از مرگ است. این آیه در واقع در ادامه آیات۷۷ تا ۸۲ و خطاب به مشرکانی است که قرآن و معارفش هم چون معاد را انکار و تکذیب می کنند در این آیه و تا آیه ۸۷ به آنها می گوید اگر شما در ادعایتان که معاد وجهان آخرتی نیست راست می گویید پس چرا هنگامی که جان محتضر به گلویش می رسد و ما به آن [محتضر] از شما نزديكتريم ولى نمى‌بينيد- آن را برنمی گردانید.

فضیلت و خواص

مقالهٔ اصلی: فضائل سور

برای تلاوت سوره واقعه فضیلت و خواص بسیاری بیان شده است؛ از جمله در تفسیر مجمع البیان از پیامبر(ص) نقل شده است اگر کسی سوره واقعه را بخواند، نوشته می‌شود که از غافلان نیست. همچنین در روایات آمده اگر کسی سوره واقعه را بخواند، هرگز گرفتار تنگدستی نمی‌شود. امام صادق(ع) در روایتی فرمود هر کس شب های جمعه سوره واقعه را قرائت کند خدواند او را دوست دارد ونزد همه مردم محبوبش کند و در دنیا هیچ فقر و سختی و مشقت نمی بیند و از آفات دنیا مصون است و در قیامت از رفقای امیرالمومنین(ع) است. بنابر حدیثی دیگر از امام صادق(ع)، سوره واقعه سورهٔ امیرالمؤمنین (ع) است و هرکس آن را بخواند، از دوستان ایشان خواهد بود. از امام باقر(ع) روایت است که هر کس هر شب پیش از خواب سوره واقعه را بخواند روز قیامت در حالی به لقای الهی نائل می‌شود که چهره‌اش چون ماه شب چهارده می‌درخشد. هم چنین مستحب است به‌جای صد آیه‌ای که در نماز وتیره خواندنش مستحب است، سوره واقعه را در یک رکعت و سوره توحید را در رکعت دیگر بخوانند.

متن و ترجمه

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ «۱» لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ «۲» خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ «۳» إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا «۴» وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا «۵» فَكَانَتْ هَبَاءً مُنْبَثًّا «۶» وَكُنْتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَاثَةً «۷» فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ «۸» وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ «۹» وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ «۱۰» أُولَٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَ «۱۱» فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ «۱۲» ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ «۱۳» وَقَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ «۱۴» عَلَىٰ سُرُرٍ مَوْضُونَةٍ «۱۵» مُتَّكِئِينَ عَلَيْهَا مُتَقَابِلِينَ «۱۶» يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ «۱۷» بِأَكْوَابٍ وَأَبَارِيقَ وَكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ «۱۸» لَا يُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا يُنْزِفُونَ «۱۹» وَفَاكِهَةٍ مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ «۲۰» وَلَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ «۲۱» وَحُورٌ عِينٌ «۲۲» كَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَكْنُونِ «۲۳» جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ «۲۴» لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا «۲۵» إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا «۲۶» وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ «۲۷» فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ «۲۸» وَطَلْحٍ مَنْضُودٍ «۲۹» وَظِلٍّ مَمْدُودٍ «۳۰» وَمَاءٍ مَسْكُوبٍ «۳۱» وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ «۳۲» لَا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ «۳۳» وَفُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ «۳۴» إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً «۳۵» فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا «۳۶» عُرُبًا أَتْرَابًا «۳۷» لِأَصْحَابِ الْيَمِينِ «۳۸» ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ «۳۹» وَثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ «۴۰» وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ «۴۱» فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ «۴۲» وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ «۴۳» لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ «۴۴» إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَٰلِكَ مُتْرَفِينَ «۴۵» وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ «۴۶» وَكَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ «۴۷» أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ «۴۸» قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ «۴۹» لَمَجْمُوعُونَ إِلَىٰ مِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ «۵۰» ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ «۵۱» لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ «۵۲» فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ «۵۳» فَشَارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ «۵۴» فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ «۵۵» هَٰذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ «۵۶» نَحْنُ خَلَقْنَاكُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ «۵۷» أَفَرَأَيْتُمْ مَا تُمْنُونَ «۵۸» أَأَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ «۵۹» نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ «۶۰» عَلَىٰ أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ وَنُنْشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ «۶۱» وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَىٰ فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ «۶۲» أَفَرَأَيْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ «۶۳» أَأَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ «۶۴» لَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطَامًا فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ «۶۵» إِنَّا لَمُغْرَمُونَ «۶۶» بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ «۶۷» أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ «۶۸» أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ «۶۹» لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ «۷۰» أَفَرَأَيْتُمُ النَّارَ الَّتِي تُورُونَ «۷۱» أَأَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِئُونَ «۷۲» نَحْنُ جَعَلْنَاهَا تَذْكِرَةً وَمَتَاعًا لِلْمُقْوِينَ «۷۳» فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ «۷۴» فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ «۷۵» وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ «۷۶» إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ «۷۷» فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ «۷۸» لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ «۷۹» تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ «۸۰» أَفَبِهَٰذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ «۸۱» وَتَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ «۸۲» فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ «۸۳» وَأَنْتُمْ حِينَئِذٍ تَنْظُرُونَ «۸۴» وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ وَلَٰكِنْ لَا تُبْصِرُونَ «۸۵» فَلَوْلَا إِنْ كُنْتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ «۸۶» تَرْجِعُونَهَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ «۸۷» فَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ «۸۸» فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِيمٍ «۸۹» وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ «۹۰» فَسَلَامٌ لَكَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ «۹۱» وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ «۹۲» فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ «۹۳» وَتَصْلِيَةُ جَحِيمٍ «۹۴» إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ «۹۵» فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ «۹۶»

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ «۱»

به نام خداوند رحمتگر مهربان، آن واقعه چون وقوع یابد

لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ «۲»

[که] در وقوع آن دروغی نیست

خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ «۳»

پست کننده [و] بالابرنده است

إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا «۴»

چون زمین با تکان [سختی] لرزانده شود

وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا «۵»

و کوه‌ها [جمله] ریزه ریزه شوند

فَكَانَتْ هَبَاءً مُنْبَثًّا «۶»

و غباری پراکنده گردند

وَكُنْتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَاثَةً «۷»

و شما سه دسته شوید

فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ «۸»

یاران دست راست کدامند یاران دست راست

وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ «۹»

و یاران چپ کدامند یاران چپ

وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ «۱۰»

و سبقت‌گیرندگان مقدمند

أُولَٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَ «۱۱»

آنانند همان مقربان [خدا]

فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ «۱۲»

در باغستانهای پر نعمت

ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ «۱۳»

گروهی از پیشینیان

وَقَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ «۱۴»

و اندکی از متاخران

عَلَىٰ سُرُرٍ مَوْضُونَةٍ «۱۵»

بر تختهایی جواهرنشان

مُتَّكِئِينَ عَلَيْهَا مُتَقَابِلِينَ «۱۶»

که روبروی هم بر آنها تکیه داده‌اند

يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ «۱۷»

بر گردشان پسرانی جاودان [به خدمت] می‌گردند

بِأَكْوَابٍ وَأَبَارِيقَ وَكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ «۱۸»

با جامها و آبریزها و پیاله[ها]یی از باده ناب روان

لَا يُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا يُنْزِفُونَ «۱۹»

[که] نه از آن دردسر گیرند و نه بی‌خرد گردند

وَفَاكِهَةٍ مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ «۲۰»

و میوه از هر چه اختیار کنند

وَلَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ «۲۱»

و از گوشت پرنده هر چه بخواهند

وَحُورٌ عِينٌ «۲۲»

و حوران چشم‌درشت

كَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَكْنُونِ «۲۳»

مثل لؤلؤ نهان میان صدف

جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ «۲۴»

[اینها] پاداشی است برای آنچه می‌کردند

لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا «۲۵»

در آنجا نه بیهوده ای می‌شنوند و نه [سخنی] گناه آلود

إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا «۲۶»

سخنی جز سلام و درود نیست

وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ «۲۷»

و یاران راست یاران راست کدامند

فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ «۲۸»

در [زیر] درختان کنار بی خار

وَطَلْحٍ مَنْضُودٍ «۲۹»

و درختهای موز که میوه اش خوشه خوشه روی هم چیده‌است

وَظِلٍّ مَمْدُودٍ «۳۰»

و سایه ای پایدار

وَمَاءٍ مَسْكُوبٍ «۳۱»

و آبی ریزان

وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ «۳۲»

و میوه ای فراوان

لَا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ «۳۳»

نه بریده و نه ممنوع

وَفُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ «۳۴»

و همخوابگانی بالا بلند

إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً «۳۵»

ما آنان را پدیدآورده ایم پدید آوردنی

فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا «۳۶»

و ایشان را دوشیزه گردانیده‌ایم

عُرُبًا أَتْرَابًا «۳۷»

شوی دوست همسال

لِأَصْحَابِ الْيَمِينِ «۳۸»

برای یاران راست

ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ «۳۹»

که گروهی از پیشینیانند

وَثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ «۴۰»

و گروهی از متاخران

وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ «۴۱»

و یاران چپ کدامند یاران چپ

فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ «۴۲»

در [میان] باد گرم و آب داغ

وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ «۴۳»

و سایه ای از دود تار

لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ «۴۴»

نه خنک و نه خوش

إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَٰلِكَ مُتْرَفِينَ «۴۵»

اینان بودند که پیش از این ناز پروردگان بودند

وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ «۴۶»

و بر گناه بزرگ پافشاری می‌کردند

وَكَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ «۴۷»

و می‌گفتند آیا چون مردیم و خاک واستخوان شدیم واقعاً [باز] زنده می‌گردیم

أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ «۴۸»

یا پدران گذشته ما [نیز]

قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ «۴۹»

بگو در حقیقت اولین و آخرین

لَمَجْمُوعُونَ إِلَىٰ مِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ «۵۰»

قطعا همه در موعد روزی معلوم گرد آورده شوند

ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ «۵۱»

آنگاه شما ای گمراهان دروغپرداز

لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ «۵۲»

قطعا از درختی که از زقوم است خواهید خورد

فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ «۵۳»

و از آن شکمهایتان را خواهید آکند

فَشَارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ «۵۴»

و روی آن از آب جوش می‌نوشید

فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ «۵۵»

[مانند] نوشیدن اشتران تشنه

هَٰذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ «۵۶»

این است پذیرایی آنان در روز جزا

نَحْنُ خَلَقْنَاكُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ «۵۷»

ماییم که شما را آفریده‌ایم پس چرا تصدیق نمی‌کنید

أَفَرَأَيْتُمْ مَا تُمْنُونَ «۵۸»

آیا آنچه را [که به صورت نطفه] فرو می‌ریزید دیده‌اید

أَأَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ «۵۹»

آیا شما آن را خلق می‌کنید یا ما آفریننده ایم

نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ «۶۰»

ماییم که میان شما مرگ را مقدر کرده‌ایم و بر ما سبقت نتوانید جست

عَلَىٰ أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ وَنُنْشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ «۶۱»

[و می‌توانیم] امثال شما را به جای شما قرار دهیم و شما را [به صورت] آنچه نمی‌دانید پدیدار گردانیم

وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَىٰ فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ «۶۲»

و قطعاً پدیدار شدن نخستین خود را شناختید پس چرا سر عبرت گرفتن ندارید

أَفَرَأَيْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ «۶۳»

آیا آنچه را کشت می‌کنید ملاحظه کرده‌اید

أَأَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ «۶۴»

آیا شما آن را [بی‌یاری ما] زراعت می‌کنید یا ماییم که زراعت می‌کنیم

لَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطَامًا فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ «۶۵»

اگر بخواهیم قطعاً خاشاکش می‌گردانیم پس در افسوس [و تعجب] می‌افتید

إِنَّا لَمُغْرَمُونَ «۶۶»

[و می‌گویید] واقعاً ما زیان زده‌ایم

بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ «۶۷»

بلکه ما محروم شدگانیم

أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ «۶۸»

آیا آبی را که می‌نوشید دیده ایدنَ

أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ «۶۹»

آیا شما آن را از [دل] ابر سپید فرود آورده‌اید یا ما فرودآورنده ایم

لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ «۷۰»

اگر بخواهیم آن را تلخ می‌گردانیم پس چرا سپاس نمی‌دارید

أَفَرَأَيْتُمُ النَّارَ الَّتِي تُورُونَ «۷۱»

آیا آن آتشی را که برمی‌افروزید ملاحظه کرده‌اید

أَأَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِئُونَ «۷۲»

آیا شما [چوب] درخت آن را پدیدار کرده‌اید یا ما پدیدآورنده ایم

نَحْنُ جَعَلْنَاهَا تَذْكِرَةً وَمَتَاعًا لِلْمُقْوِينَ «۷۳»

ما آن را [مایه] عبرت و [وسیله] استفاده برای بیابانگردان قرار داده‌ایم

فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ «۷۴»

پس به نام پروردگار بزرگت تسبیح گوی

فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ «۷۵»

نه [چنین است که می‌پندارید] سوگند به جایگاه‌های [ویژه و فواصل معین] ستارگان

وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ «۷۶»

اگر بدانید آن سوگندی سخت بزرگ است

إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ «۷۷»

که این [پیام] قطعاً قرآنی است ارجمند

فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ «۷۸»

در کتابی نهفته

لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ «۷۹»

که جز پاک‌شدگان بر آن دست ندارند

تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ «۸۰»

وحیی است از جانب پروردگار جهانیان

أَفَبِهَٰذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ «۸۱»

آیا شما این سخن را سبک [و سست] می‌گیرید

وَتَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ «۸۲»

و تنها نصیب خود را در تکذیب [آن] قرار می‌دهید

فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ «۸۳»

پس چرا آنگاه که [جان شما] به گلو می‌رسد

وَأَنْتُمْ حِينَئِذٍ تَنْظُرُونَ «۸۴»

و در آن هنگام خود نظاره گرید

وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ وَلَٰكِنْ لَا تُبْصِرُونَ «۸۵»

و ما به آن [محتضر] از شما نزدیکتریم ولی نمی‌بینید

فَلَوْلَا إِنْ كُنْتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ «۸۶»

پس چرا اگر شما بی‌جزا می‌مانید [و حساب و کتابی در کار نیست]

تَرْجِعُونَهَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ «۸۷»

اگر راست می‌گویید [روح] را برنمی‌گردانید

فَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ «۸۸»

و اما اگر [او] از مقربان باشد

فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِيمٍ «۸۹»

[در] آسایش و راحت و بهشت پر نعمت [خواهد بود]

وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ «۹۰»

و اما اگر از یاران راست باشد

فَسَلَامٌ لَكَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ «۹۱»

از یاران راست بر تو سلام باد

وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ «۹۲»

و اما اگر از دروغزنان گمراه است

فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ «۹۳»

پس با آبی جوشان پذیرایی خواهد شد

وَتَصْلِيَةُ جَحِيمٍ «۹۴»

و [فرجامش] درافتادن به جهنم است

إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ «۹۵»

این است همان حقیقت راست [و] یقین

فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ «۹۶»

پس به نام پروردگار بزرگ خود تسبیح گوی

به نام خداوند رحمتگر مهربان، آن واقعه چون وقوع یابد «۱» [که] در وقوع آن دروغی نیست «۲» پست کننده [و] بالابرنده است «۳» چون زمین با تکان [سختی] لرزانده شود «۴» و کوه‌ها [جمله] ریزه ریزه شوند «۵» و غباری پراکنده گردند «۶» و شما سه دسته شوید «۷» یاران دست راست کدامند یاران دست راست «۸» و یاران چپ کدامند یاران چپ «۹» و سبقت‌گیرندگان مقدمند «۱۰» آنانند همان مقربان [خدا] «۱۱» در باغستانهای پر نعمت «۱۲» گروهی از پیشینیان «۱۳» و اندکی از متاخران «۱۴» بر تختهایی جواهرنشان «۱۵» که روبروی هم بر آنها تکیه داده‌اند «۱۶» بر گردشان پسرانی جاودان [به خدمت] می‌گردند «۱۷» با جامها و آبریزها و پیاله[ها]یی از باده ناب روان «۱۸» [که] نه از آن دردسر گیرند و نه بی‌خرد گردند «۱۹» و میوه از هر چه اختیار کنند «۲۰» و از گوشت پرنده هر چه بخواهند «۲۱» و حوران چشم‌درشت «۲۲» مثل لؤلؤ نهان میان صدف «۲۳» [اینها] پاداشی است برای آنچه می‌کردند «۲۴» در آنجا نه بیهوده ای می‌شنوند و نه [سخنی] گناه آلود «۲۵» سخنی جز سلام و درود نیست «۲۶» و یاران راست یاران راست کدامند «۲۷» در [زیر] درختان کنار بی خار «۲۸» و درختهای موز که میوه اش خوشه خوشه روی هم چیده‌است «۲۹» و سایه ای پایدار «۳۰» و آبی ریزان «۳۱» و میوه ای فراوان «۳۲» نه بریده و نه ممنوع «۳۳» و همخوابگانی بالا بلند «۳۴» ما آنان را پدیدآورده ایم پدید آوردنی «۳۵» و ایشان را دوشیزه گردانیده‌ایم «۳۶» شوی دوست همسال «۳۷» برای یاران راست «۳۸» که گروهی از پیشینیانند «۳۹» و گروهی از متاخران «۴۰» و یاران چپ کدامند یاران چپ «۴۱» در [میان] باد گرم و آب داغ «۴۲» و سایه ای از دود تار «۴۳» نه خنک و نه خوش «۴۴» اینان بودند که پیش از این ناز پروردگان بودند «۴۵» و بر گناه بزرگ پافشاری می‌کردند «۴۶» و می‌گفتند آیا چون مردیم و خاک واستخوان شدیم واقعاً [باز] زنده می‌گردیم «۴۷» یا پدران گذشته ما [نیز] «۴۸» بگو در حقیقت اولین و آخرین «۴۹» قطعا همه در موعد روزی معلوم گرد آورده شوند «۵۰» آنگاه شما ای گمراهان دروغپرداز «۵۱» قطعا از درختی که از زقوم است خواهید خورد «۵۲» و از آن شکمهایتان را خواهید آکند «۵۳» و روی آن از آب جوش می‌نوشید «۵۴» [مانند] نوشیدن اشتران تشنه «۵۵» این است پذیرایی آنان در روز جزا «۵۶» ماییم که شما را آفریده‌ایم پس چرا تصدیق نمی‌کنید «۵۷» آیا آنچه را [که به صورت نطفه] فرو می‌ریزید دیده‌اید «۵۸» آیا شما آن را خلق می‌کنید یا ما آفریننده ایم «۵۹» ماییم که میان شما مرگ را مقدر کرده‌ایم و بر ما سبقت نتوانید جست «۶۰» [و می‌توانیم] امثال شما را به جای شما قرار دهیم و شما را [به صورت] آنچه نمی‌دانید پدیدار گردانیم «۶۱» و قطعاً پدیدار شدن نخستین خود را شناختید پس چرا سر عبرت گرفتن ندارید «۶۲» آیا آنچه را کشت می‌کنید ملاحظه کرده‌اید «۶۳» آیا شما آن را [بی‌یاری ما] زراعت می‌کنید یا ماییم که زراعت می‌کنیم «۶۴» اگر بخواهیم قطعاً خاشاکش می‌گردانیم پس در افسوس [و تعجب] می‌افتید «۶۵» [و می‌گویید] واقعاً ما زیان زده‌ایم «۶۶» بلکه ما محروم شدگانیم «۶۷» آیا آبی را که می‌نوشید دیده ایدنَ «۶۸» آیا شما آن را از [دل] ابر سپید فرود آورده‌اید یا ما فرودآورنده ایم «۶۹» اگر بخواهیم آن را تلخ می‌گردانیم پس چرا سپاس نمی‌دارید «۷۰» آیا آن آتشی را که برمی‌افروزید ملاحظه کرده‌اید «۷۱» آیا شما [چوب] درخت آن را پدیدار کرده‌اید یا ما پدیدآورنده ایم «۷۲» ما آن را [مایه] عبرت و [وسیله] استفاده برای بیابانگردان قرار داده‌ایم «۷۳» پس به نام پروردگار بزرگت تسبیح گوی «۷۴» نه [چنین است که می‌پندارید] سوگند به جایگاه‌های [ویژه و فواصل معین] ستارگان «۷۵» اگر بدانید آن سوگندی سخت بزرگ است «۷۶» که این [پیام] قطعاً قرآنی است ارجمند «۷۷» در کتابی نهفته «۷۸» که جز پاک‌شدگان بر آن دست ندارند «۷۹» وحیی است از جانب پروردگار جهانیان «۸۰» آیا شما این سخن را سبک [و سست] می‌گیرید «۸۱» و تنها نصیب خود را در تکذیب [آن] قرار می‌دهید «۸۲» پس چرا آنگاه که [جان شما] به گلو می‌رسد «۸۳» و در آن هنگام خود نظاره گرید «۸۴» و ما به آن [محتضر] از شما نزدیکتریم ولی نمی‌بینید «۸۵» پس چرا اگر شما بی‌جزا می‌مانید [و حساب و کتابی در کار نیست] «۸۶» اگر راست می‌گویید [روح] را برنمی‌گردانید «۸۷» و اما اگر [او] از مقربان باشد «۸۸» [در] آسایش و راحت و بهشت پر نعمت [خواهد بود] «۸۹» و اما اگر از یاران راست باشد «۹۰» از یاران راست بر تو سلام باد «۹۱» و اما اگر از دروغزنان گمراه است «۹۲» پس با آبی جوشان پذیرایی خواهد شد «۹۳» و [فرجامش] درافتادن به جهنم است «۹۴» این است همان حقیقت راست [و] یقین «۹۵» پس به نام پروردگار بزرگ خود تسبیح گوی «۹۶»

سوره پیشین: سوره رحمن	سوره واقعه سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی	سوره پسین: سوره حدید
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس

منابع

• قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
• دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاء الدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
• سیوطی، جلال الدین، درّ المنثور، بیروت، لبنان
• شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، قم، دار الشریف رضی، ۱۴۰۶ق.
• طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق.
• طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
• معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۷۱ش.

پیوند به بیرون

قرائت سوره واقعه