ابوالقاسم (کنیه)
ابوالقاسم کنیه حضرت محمد(ص)، پیامبر اسلام است[۱] پس از به دنیا آمدن قاسم پسر رسول خدا، آن حضرت به کنیه ابوالقاسم شهرت یافت.[۲] شیخ صدوق (درگذشت: ۳۸۱ق) با بیان روایتی، این کنیه را برگرفته از ایمان و کفر نسبت به پیامبر(ص) دانسته است که باعث تقسیم شدن افراد به سوی بهشت و جهنم می‌شود.[۳] همچنین او با استناد به همین روایت بیان می‌کند که چون امام علی تقسیم‌کننده بهشت و دوزخ است به پیامبر(ص) ابوالقاسم گفته‌اند؛ زیرا پیامبر، پدر امام علی و پدر دیگر مسلمانان به حساب می‌آید.[۴]
به گفته محمد بن علی اردبیلی در جامع الرُوَاة این کنیه به امام سجاد(ع) هم نسبت داده شده است.[۵] همچنین برای امام مهدی(عج) نیز به‌کار رفته است.[۶] به‌گفته عنایت‌الله قُهْپایی، رجال‌شناس شیعه قرن یازدهم قمری، کاربرد کنیه ابوالقاسم برای حضرت مهدی(عج) بیش از پیامبر(ص) بوده است.[۷]
شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه بر این باور است که اگر کسی نامش محمد باشد کراهت دارد بر او کنیه ابوالقاسم گذاشته شود.[۸] بنابر گزارشی که از اسامی ثبت‌شده در اداره ثبت‌احوال ایران منتشر شده ابوالقاسم جزو ۱۰۰ نام برتر مردانه ایرانیان در بازه زمانی ۱۲۹۷ تا ۱۳۸۰ش بوده است. [۹]
پانویس
- ↑ قهپائی، مجمع الرجال، ۱۳۶۴ش، ج۷، ص۱۹۳.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۶، ص۱۰۷.
- ↑ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۵۲.
- ↑ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۵۲.
- ↑ اردبیلی، جامع الرواة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۴۶۲.
- ↑ نوری، نجم ثاقب، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۸۹.
- ↑ قهپائی، مجمع الرجال، ۱۳۶۴ش، ج۷، ص۱۹۳.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۹۹-۴۰۰.
- ↑ « گزارشی جالب از یکصد نام برتر ایرانیان در قرن حاضر».
منابع
- اردبيلى، محمد بن على، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاَسناد، بیروت، دار الاضواء، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
- حر عاملی، محمد بن حسن، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، قم، مؤسسة آل بیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- شیخ صدوق، معانی الاخبار، قم، دفتر نشر اسلامی (جامعه مدرسین)، ۱۴۰۳ق.
- قهپايى، عنايت‌الله، مجمع الرجال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۳۶۴ش.
- « گزارشی جالب از یکصد نام برتر ایرانیان در قرن حاضر»، آی‌تل، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۲ش.
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- نوری، حسین، نجم ثاقب در احوال امام غایب علیه‌السلام، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۴ش.
