نَجْم ثاقبْ در احوال امام غایب علیه‌السلام کتابی به زبان فارسی، درباره امام مهدی(عج) که به قلم میرزا حسین نوری (۱۲۵۴-۱۳۲۰ق)، از محدثان شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری نوشته شده است. کتاب به احوال شخصی و اثبات امام دوازدهم، حکایت ملاقات‌کنندگان و وظایف شیعیان نسبت به او در دوران غیبت می‌پردازد. محدث نوری در تالیف کتاب، از منابع شیعه در باب مهدویت مانند کمال الدین و غیبت نعمانی و شیخ طوسی و برخی منابع اهل سنت استفاده کرده است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | میرزا حسین نوری (متوفای ۱۳۲۰ق) |
| موضوع | امام زمان(عج) |
| زبان | فارسی |
| مجموعه | ۲ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مسجد جمكران |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۴ ق |
درباره مؤلف
میرزا حسین نوری، محدث و رجالی شیعه در قرن چهاردهم قمری. وی کتاب‌های فراوانی در حوزه‌های مختلف دارد که مشهورترین آنها کتاب مستدرک الوسائل است. وی در سال ۱۳۲۰ق درگذشت.
نام کتاب
مؤلف نام کتاب را «نجم ثاقب در احوال امام غایب علیه‌السلام» گذاشته و مطالب آن را در ضمن دوازده باب بیان نموده است.[۱] آقابزرگ تهرانی در الذریعة، کتاب را به نام «النجم الثاقب فی احوال الامام الغائب» معرفی می‌کند.[۲] این کتاب در نسخه‌های چاپی با نام «نجم الثاقب» منتشر شده است.[۳]
انگیزه تألیف
بنا بر نقل آقا بزرگ تهرانی، محدث نوری این کتاب را در سال ۱۳۱۲ق[یادداشت ۱] به توصیه میرزای شیرازی نگاشته است.[۴] محدث نوری در مقدمه کتاب، به چگونگی نگارش که به امر میرزای شیرازی بوده، تصریح می‌کند.[۵]به تصریح محدث نوری در مقدمه کتاب در باب هفتم که در مورد کسانی است که در غیبت کبری خدمت ایشان رسیدند یا بر معجزه آن بزرگوار و یا بر اثری از آثار داله بر وجود آن‌جناب واقف شدند تصریح کرده است که عمده غرض از تالیف این کتاب همین باب بوده است. محدث نوری، حسین، نجم ثاقب، نشر مسجد جمکران، ص۸ . [۶]
روش تألیف
مؤلف در متن نام منابع خود را ذکر کرده است همچنین مصحح در پاورقی، جلد و صفحه آنها را هم مشخص کرده است. مؤلف اسناد را نیاورده و تنها به ذکر راویان اصلی اکتفا کرده است، مگر موارد خاص.[۷]
ابواب کتاب
- باب اول: در مورد حکایت‌هایی در مورد ولادت امام زمان(عج)؛
- باب دوم: در مورد بیان اسامی، القاب و کنیه‌های آن حضرت؛
- باب سوم: فصل اول مربوط به خصوصیات ظاهری امام مهدی(عج) و فصل دوم مربوط به خصوصیات وی و برخی از محبت‌های الهی به ایشان؛
- باب چهارم: در مورد اختلاف مسلمانان در مورد امام زمان؛
- باب پنجم: در مورد اثبات مهدی موعود در روایات، فرزند امام عسکری(ع) است با کمک روایات اهل سنت؛
- باب ششم: در مورد اثبات مهدی موعود در روایات، فرزند امام عسگری است با کمک کرامات آن جناب؛
- باب هفتم: در مورد کسانی که در غیبت کبری خدمت ایشان رسیده‌اند؛
- باب هشتم: در مورد بررسی حکایات رویت امام و روایات دال بر تکذیب کسی که چنین ادعایی دارد؛
- باب نهم: در مورد حکایاتی از کسانی که در بیابان و مانند آن درمانده شده‌اند؛
- باب دهم: در مورد برخی از وظایف بندگان نسبت به امام زمان(عج)؛
- باب یازدهم: در مورد بیان زمان‌هایی که به حضرت اختصاص دارد؛
- باب دوازدهم: در مورد اعمال و آدابی که به کمک آنها شاید بتوان به ملاقات امام رسید.[۸]
محدث نوری در نختسین باب کتاب پس از نقل اقوال درباره تاریخ ولادت امام زمان(عج) قوی‌ترین قول را شب نیمه شعبان هنگام طلوع فجر در سال ۲۵۵ هجری قمری دانسته است و این قول را با روایت صحیحی از امام حسن عسکری(ع) تأیید کرده است. [۹]باب پایانی کتاب اختصاص به اعمال وآدابی دارد که به برکت آنها می توان محضر امام زمان(عچ) را درک کرد. محدث نوری در این باب به دو دسته از اعمال مخصوص و اعمال مختصر اشاره کرده است.آخرین مطلب را از برخی از مجموعه‌ای معتبر روایی نقل کرده که هر کس می خواهد امام زمان (عچ) را در خواب ببیند پس از نماز عشا دو رکعت نماز (با هر سوره ای پس از حمد) بخواند و پس از نماز ۱۰۰ مرتبه این دعار ابخواند: بسم الله الرحمن الرحیم، يا نور النور، يا مدبّر الأمور، بلّغ منّي روح محمّد وأرواح آل محمّد تحيّة وسلاماً. ای نورِ نور، ای تدبیرکننده نور، به روح محمد و ارواح آل‌محمد از سوی من درود و سلام ابلاغ کن.[۱۰]
منابع کتاب
منابع محدث نوری در کتاب نجم ثاقب عبارتند از کتب مربوط به امام عصر مانند کمال الدین و غیبت نعمانی و شیخ طوسی و کتب زندگانی ائمه مانند الارشاد و همچنین کتب اهل سنت.[۱۱]
تعلیقه
دو تعلیقه از جانب میرزای شیرازی و میرزا ابوالفضل تهرانی بر کتاب نوشته شده است.میرزای شیرازی در تقریظی که بر کتاب نوشته تصریح دارد که کتابی در این زمینه به نیکویی این کتاب سراغ ندارد و بر متدینین لازم شمرده که برای دفع شبهات وتصحیح اعتقاداتشان به این کتاب مراجعه کنند تادر پرتو هدایتش رهنمون شوند. [یادداشت ۲][۱۲]
وضعیت نشر
از کتاب نجم ثاقب دو چاپ فارسی و یک ترجمه عربی موجود است که هر دو چاپ فارسی متعلّق به انتشارات مسجد جمکران است. چاپ اول در سال ۱۳۸۴ق و چاپ دوم، در سال ۱۴۱۲ق است. ترجمه عربی کتاب نیز از روی چاپ اول توسط سید یاسین موسوی ارائه و به کوشش انتشارات انوار الهدی در سال ۱۴۱۵ق به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ نوری، نجم ثاقب، ۱۳۸۴ق، ج۱، ص۳۷.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص۶۹.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۲ق، جلد کتاب.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ۲۴، ص۶۹.
- ↑ نوری، نجم ثاقب، ۱۳۸۴ق، ج۱، ص۳۶و۳۷.
- ↑ محدث نوری، حسین، النجم الثاقب، ج۱، ص۱۲۵.
- ↑ نجم ثاقب در احوال امام غایب، کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ نوری، نجم ثاقب، ۱۳۸۴ق، فهرست کتاب.
- ↑ نوری، نجم الثاقب، ج۱، ص۱۳۵.
- ↑ نوری، نجم الثاقب، ج۲، ص۵۶۹.
- ↑ نوری، نجم ثاقب، ۱۳۸۴ق، ج۱، ص۳۷-۴۱.
- ↑ محدث نوری، حسین، النجم الثاقب في أحوال الإمام الحجّة الغائب،(ترجمه عربی کتاب) ج۱، ص۳.
یادداشت
- ↑ با توجه به وفات میرزای شیرازی در سال ۱۳۱۲ق. احتمال تالیف کتاب نجم ثاقب در همین سال بعید به نظر می رسد و درست تر غیر این تاریخ است چنانچه خود میرزای‌نوری در مقدمه کتاب نجم ثاقب در خواست مجدد میرزای شیرزای برای تالیف این کتاب را درتاریخ ۱۳۰۳ق. نوشته است. نجم ثاقب، ۱۳۱۶ق، واحد تحقیقات مسجد جمکران، ص۲،
- ↑ واني لا اعرف كتاباً كتب في هذا الباب بهذا الحسن، ويلزم على جميع المتدينين الرجوع اليه لدفع الشبهات وتصحيح العقيدة ليصلوا ان شاء الله تعالى ببريق انوار هدايته الى منزل الايقان والايمان ومحل الأمن والأمان.
منابع
- تهرانی، آقابزرگ، الذریعة، بیروت، دارالاضواء، بی‌تا.
- نوری، میرزاحسین، نجم ثاقب، قم، مسجد جمکران، ۱۳۸۴ق.
- نوری، میرزاحسین، نجم الثاقب، قم، مسجد جمکران، ۱۴۱۲ق.
- نوری، میرزاحسین، النجم الثاقب، تحقیق وترجمه به زبان عربی: سید یاسین موسوی، بی تا، بی جا.