سَیّدَةُ نِساءِ الْعالَمین به معنای سرور زنان جهان از القاب و فضایل حضرت فاطمه(س).
بنا بر منابع حدیثی شیعه[۲] و اهل‌سنت[۳] این لقب از سوی پیامبر(ص) به حضرت فاطمه(س) داده شده است. به گفته ابن‌ابی‌الحدید، این عبارت به صورت تواتر لفظی یا معنوی از پیامبر(ص) نقل شده است.[۴]
در سخنان امام علی(ع) به هنگام دفن فاطمه که در الکافی نقل شده نیز این تعبیر برای آن حضرت به‌کار رفته است.[۵] [یادداشت ۱] همچنین این لقب در برخی زیارت‌نامه‌ها مانند زیارت امام علی(ع)،[۶] زیارت حضرت زهرا(س)،[۷] زیارت وارث،[۸] زیارت عاشورا[۹] و زیارت امام رضا(ع)[۱۰] به‌عنوان لقب حضرت زهرا(س) ذکر شده است.
در روایات دیگری که در منابع اهل‌سنت نقل شده، پیامبر(ص)، فاطمه(س) را سرور زنان مؤمن، سرور زنان امت اسلام و سرور زنان اهل بهشت نیز خوانده است.[۱۱]
در برخی روایات، در کنار حضرت فاطمه(س)، به مریم دختر عِمران مادر حضرت عیسی(ع)، آسیه همسر فرعون و خدیجه بنت خُویلد نیز سیدة نساء‌العالمین گفته شده است.[۱۲] البته بنا بر روایتی، مریم سرور زنان دوران خود و فاطمه سرور زنان جهان از اولین و آخرین خوانده شده است.[۱۳] همچنین برای برتری فاطمه بر زنان دیگر، به سخن پیامبر که او را پاره تن خود خوانده، استناد شده است.[۱۴]
شیعیان، در سالروز میلاد و شهادت حضرت فاطمه(س)، از پرچم یا بنرهایی که مشتمل بر این عبارت است برای تزیین مجالس استفاده می‌کنند. [۱۵]
پانویس
- ↑ «پرچم «یا سیدة نساء العالمین» بر فراز گنبد حرم امام علی(ع) + عکس»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن.
- ↑ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۷۹ و۴۲۰؛ شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶، ۱۱۳ و ۲۹۸.
- ↑ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۷۰؛ ابن‌عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۷۳ و ج۴۲، ص۱۳۴.
- ↑ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۲۶۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۵۹.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۴۱؛ ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۲۴۶.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۱؛ ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۷۸-۸۱.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۹ و ۷۲۰.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۷۲ و۷۷۳؛ ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۱.
- ↑ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۶۹.
- ↑ بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۰۳، ج۸، ص۶۴؛ مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۹۰۴ و۱۹۰۵.
- ↑ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۲۰۵؛ ابن‌عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۰، ص۱۰۹ و۱۱۲.
- ↑ طبری آملی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۹.
- ↑ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵-۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۴۹.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به «پرچم «یا سیدة نساء العالمین» بر فراز گنبد حرم امام علی(ع) + عکس»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن.
یادداشت
- ↑ قَلَّ يَا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِيَّتِكَ صَبْرِي وَ عَفَا عَنْ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ تَجَلُّدِي «یا رسول اللَّه صبرم در فِراق دختر برگزيدهات كم شده، و تاب و توانم در فراق سرور زنان به سستى گرائيده»
منابع
- آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، تحقیق علی عبدالباری عطیه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵/۱۴۱۶ق.
- ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله، شرح نهج البلاغه، تحقیق و تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، مکتبة آية الله المرعشی النجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
- ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، تحقیق عمرو بن غرامة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق-۱۹۹۵م.
- ابن‌مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، تحقیق محمد زهیر بن ناصر الناصر، بیروت، دار طوق النجاة، ۱۴۲۲ق.
- «پرچم «یا سیدة نساء العالمین» بر فراز گنبد حرم امام علی(ع) + عکس»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، تاریخ درج مطلب: ۳ بهمن ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۵ آذر ۱۴۰۲ش.
- حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق مصطفى عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، تحقیق مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.
- شیخ صدوق، محمد بن على، |الامالی، تهران، کتابچى، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه الفقه الشیعه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، المکتبة الاسلامیة، ۱۳۸۸ق.
- مسلم نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.