صادق مشهورترین لقب امام صادق(ع) است.[۱] این لقب به‌دلیل راستگویی در گفتار و کردار به امام ششم شیعیان اطلاق شده است.[۲] همچنین گفته شده که چون در زندگی وی هیچ لغزشی دیده نشد، به صادق ملقب گردید.[۳]
براساس روایتی از امام سجاد(ع)، امام ششم، صادق خوانده شد تا از جعفر کذاب متمایز گردد.[۴] بر اساس روایت مذکور، از علی بن الحسین، امام چهارم شیعیان پرسیده شد که چرا اهل آسمان‌ها امام ششم را صادق می‌نامند، درحالی‌که همه شما (ائمه معصومین) صادق و راستگو هستید؟ وی پاسخ داد: پدرم از جدش رسول خدا(ص) خبر داد که چون فرزندم «جعفر بن محمد بن علی بن حسین» متولد شود او را صادق بنامید؛ زیرا که پنجم از فرزندان او جعفر نام خواهد داشت و به دروغ، ادعای امامت خواهد کرد و او نزد خدا، جعفر کذاب و افترازننده بر خدا است.[۵] در علل الشرائع نیز به این وجه تسمیه اشاره شده است.[۶]
برخی نیز گفته‌اند امام صادق(ع) به جهت پرهیز از شرکت در قیام‌های عصر خود، صادق لقب گرفت؛ چرا که در آن زمان به کسی که مردم را گرد خود جمع و به قیام بر ضدّ حکومت تحریک می‌کرد، کذّاب (دروغگو) می‌گفتند.[۷] همچنین بنا بر روایتی که ابوالفرَج اصفهانی (۲۸۴-۳۵۶ق) در کتاب مقاتل الطالبیین نقل کرده است منصور عباسی (حکومت:۱۳۶-۱۵۸ق)، پس از آنکه به حکومت رسید به سبب تحقق پیشگویی امام ششم شیعیان درباره قتل محمد بن عبدالله بن حسن مشهور به نَفْس زَکیه، او را صادق نامید.[۸]
بنا بر گزارشی که ابن‌شهرآشوب مازندرانی در مناقب نقل کرده است لقب صادق را منصور عباسی زمانی به امام صادق(ع) داد که پیشگویی حضرت درباره آشکار شدن قبر امام علی(ع) تحقق یافت.[۹]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ مجلسی، جلاء العیون، ۱۳۸۲ش، ص۸۶۹.
- ↑ مظفر، الامام الصادق، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۹۰.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۷، ص۳۳.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۱۳۳۶.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۱۳۳۶.
- ↑ صدوق، علل الشرائع، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۴.
- ↑ پاکتچی، «جعفر صادق(ع)، امام»، ص۱۸۱.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۳۸۵ق، ص۱۷۳.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۷۳.
منابع
- ابن‌شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، قم، علامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
- ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، مقدمه کاظم المظفر، قم، دارالکتاب للطباعة و النشر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- پاکتچی، احمد، «جعفر صادق(ع)، امام»، تهران، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۸، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۹ش.
- صدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، بیروت، انتشارات اعلمی، ۱۴۰۸ق.
- قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، قم، دلیل ما، ۱۳۷۹ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، اسلامیه، ۱۳۶۳ش.
- مجلسی، محمدباقر، جلاء العیون، قم، سرور، ۱۳۸۲ش.
- مظفر، محمدحسین، الامام الصادق(ع)، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۲۱ق.