زیارت امین‌الله زیارتنامه‌ای است که امام سجاد(ع) هنگام زیارت مزار حضرت علی(ع) خوانده است وبه سبب این جمله (السلام علیک یا امین الله...)به این نام خوانده شده، امین‌الله از جهت سند، متن و معنا معتبر دانسته و در کتب معتبر شیعه نقل شده است. زیارت امین‌الله، زیارت مخصوص حضرت علی(ع) در روز عید غدیر و نیز از زیارات کاملی است که نزد قبور هر یک از ائمه(ع) می‌توان خواند.
 | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| موضوع | زیارت امام علی(ع) |
| مأثور/غیرمأثور | مأثور |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| راوی | امام رضا(ع) از پدرانش • جابر بن یزید جعفی از امام باقر(ع) |
| منابع شیعی | کامل الزیارات • مصباح المتهجد • المزار الکبیر • مصباح الزائر |
| زمان | زیارت مخصوص حضرت علی(ع) در روز عید غدیر |
| مکان | حرمهای هر یک از امامان(ع) |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
سند و اعتبار
بنا بر نقل ابن مشهدی در کتاب المزار الکبیر[۱]، ابن قولویه در کامل الزیارات[۲] این حدیث را از احمد بن علی از پدرش و او از امام رضا(ع) از پدرانش و آنها از امام سجاد(ع) نقل کرده‌اند و علامه مجلسی در بحارالانوار این حدیث را با همین اسناد ذکر نموده است.[۳]
شیخ طوسی[۴]، سید بن طاووس[۵]، شهید اول[۶] و کفعمی[۷] این روایت را از جابر بن یزید جعفی از امام باقر(ع) نقل کرده‌اند. سید عبدالکریم بن طاووس در فرحة الغرّی این زیارت را با دو اسناد نقل نموده است: یک اسناد از عمیره بن سیف از پدرش و او از جابر و جابر از امام باقر(ع)[۸] و یک اسناد هم مانند روایت کامل الزیارات.[۹]
اعتبار زیارت امین الله
علامه مجلسی در بحارالانوار درباره اعتبار این زیارت می‌گوید:
- «ما این زیارت را از چند جهت نقل کردیم و تکرار نمودیم: ۱. از جهت اختلاف الفاظ. ۲. دیگر آنکه این زیارت از نظر سند صحیح‌ترینِ زیارت‌ها است. ۳. از نظر مورد و جاهایی که می‌توان آن را خواند، از همه آنها عمومی‌تر است و در همه جا می‌توان آن را خواند».[۱۰]
شیخ عباس قمی نیز در مفاتیح الجنان، زیارت امین‌الله را دومین زیارت از زیارات مطلقه امام علی(ع) نقل کرده و می‌نویسد:
- «زیارت دوّم، زیارت معروفه به امین‌الله است که در نهایت اعتبار است و در تمام کتب مزاریه و مصابیح[۱۱] نقل شده است.»[۱۲] هم چنین وی زیارت امین الله را از زیارات مطلقه می داند که مختص زمانی نیست و هم از زیارات مخصوصه روز غدیر است وهم جامعه است که می توان برای تمام امامان(ع) خواند[۱۳]
مرتضی مطهری، زيارت امين الله را معتبرترين زيارت از نظر سند و دلالت و از زيارات مطلقه دانسته و افزوده شايد بتوان گفت که عالیترين زيارت است.[۱۴]
فضیلت
امام باقر(ع) در مورد فضیلت این زیارت فرمود:
- «هر که از شیعیان، این زیارت و دعا را نزد قبر امیرالمؤمنین(ع) یا نزد قبر یکی از ائمه بخواند البته حق تعالی این زیارت و دعای او را در نامه‌ای از نور بالا برد و مهر حضرت محمد(ص) را به آن زند و هم چنین محفوظ باشد تا تسلیم نماید به قائم آل محمد(ع) پس استقبال نماید صاحبش را به بشارت و تحیت و کرامت.»[۱۵]
این زیارت، هم از زیارات مخصوص حضرت علی(ع) در روز عید غدیر و هم از زیارات جامعه است که نزد قبور هر یک از ائمه(ع) می‌توان خواند.[۱۶]
چگونگی زیارت امین‌الله
زیارت امین‌الله، از طرق مختلفی نقل شده که تقریبا همه آنها در الفاظ زیارت به یک شکل‌اند هرچند در برخی فرازهای آن، اختلافاتی وجود دارد. روایت مشهوری که از زیارت امین‌الله در مفاتیح الجنان نقل شده، از جابر، از امام باقر(ع) است که حکایت کرده است: امام سجاد(ع) به زیارت امیرالمؤمنین آمد و نزد قبر آن حضرت ایستاد و گریست و این زیارتنامه را خواند.[۱۷]
بنابر روایت، امام(ع) بخش اول زیارت را در حال ایستاده و در حال گریه خواند و در بخش دوم زیارت یعنی از قسمت «اللهم اِنَّ قلوبَ المخبتین الیک والهِةٌ...»، امام صورت خود را بر قبر امام علی(ع) گذاشت و بقیه زیارت را خواند.[۱۸]
محتوا
- در آغاز زیارت، چند جمله کوتاه درود و سلام به امام معصوم آمده و سپس به بعضی از خصوصیات امام گواهی داده شده است.
- بخشی مهم از زیارت به درخواست آنچه موجب سعادت و کمال و کرامت انسانی است، اختصاص یافته است.
- پس از مطالب پیشین، راز و نیاز با پروردگار بی‌نیاز آمده است.
- مطالبی آموزنده برای تعلیم و تربیت نیز در دعا موجود است.[۱۹]
متن و ترجمه زیارت
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللّٰهِ فِي أَرْضِهِ، وَحُجَّتَهُ عَلَىٰ عِبادِهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ، أَشْهَدُ أَنَّكَ جاهَدْتَ فِي اللّٰهِ حَقَّ جِهادِهِ، وَعَمِلْتَ بِكِتابِهِ، وَاتَّبَعْتَ سُنَنَ نَبِيِّهِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ حَتّىٰ دَعاكَ اللّٰهُ إِلىٰ جِوارِهِ فَقَبَضَكَ إِلَيْهِ بِاخْتِيارِهِ، وَأَلْزَمَ أَعْداءَكَ الْحُجَّةَ مَعَ مَا لَكَ مِنَ الْحُجَجِ الْبالِغَةِ عَلَىٰ جَمِيعِ خَلْقِهِ .
اللّٰهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسِي مُطْمَئِنَّةً بِقَدَرِكَ، راضِيَةً بِقَضائِكَ، مُولَعَةً بِذِكْرِكَ وَدُعائِكَ، مُحِبَّةً لِصَفْوَةِ أَوْلِيائِكَ، مَحْبُوبَةً فِي أَرْضِكَ وَسَمائِكَ، صابِرَةً عَلَىٰ نُزُولِ بَلائِكَ، شاكِرَةً لِفَواضِلِ نَعْمائِكَ، ذاكِرَةً لِسَوابِغِ آلائِكَ ، مُشْتاقَةً إِلىٰ فَرْحَةِ لِقائِكَ، مُتَزَوِّدَةً التَّقْوىٰ لِيَوْمِ جَزائِكَ، مُسْتَنَّةً بِسُنَنِ أَوْلِيائِكَ، مُفارِقَةً لِأَخْلاقِ أَعْدائِكَ، مَشْغُولَةً عَنِ الدُّنْيا بِحَمْدِكَ وَثَنائِكَ.
سپس امام سجاد گونه خود را بر قبر گذاشت و گفت:
اللّٰهُمَّ إِنَّ قُلُوبَ الْمُخْبِتِينَ إِلَيْكَ والِهَةٌ، وَسُبُلَ الرَّاغِبِينَ إِلَيْكَ شارِعَةٌ، وَأَعْلامَ الْقاصِدِينَ إِلَيْكَ واضِحَةٌ، وَأَفْئِدَةَ الْعارِفِينَ مِنْكَ فازِعَةٌ، وَأَصْواتَ الدَّاعِينَ إِلَيْكَ صاعِدَةٌ، وَأَبْوابَ الْإِجابَةِ لَهُمْ مُفَتَّحَةٌ، وَدَعْوَةَ مَنْ ناجاكَ مُسْتَجابَةٌ، وَتَوْبَةَ مَنْ أَنابَ إِلَيْكَ مَقْبُولَةٌ، وَعَبْرَةَ مَنْ بَكَىٰ مِنْ خَوْفِكَ مَرْحُومَةٌ، وَالْإِغاثَةَ لِمَنِ اسْتَغاثَ بِكَ مَوْجُودَةٌ ، وَالْإِعانَةَ لِمَنِ اسْتَعانَ بِكَ مَبْذُولَةٌ ،
وَعِداتِكَ لِعِبادِكَ مُنْجَزَةٌ، وَزَلَلَ مَنِ اسْتَقالَكَ مُقالَةٌ، وَأَعْمالَ الْعامِلِينَ لَدَيْكَ مَحْفُوظَةٌ، وَأَرْزاقَكَ إِلَى الْخَلائِقِ مِنْ لَدُنْكَ نازِلَةٌ، وَعَوائِدَ الْمَزِيدِ إِلَيْهِمْ واصِلَةٌ، وَذُنُوبَ الْمُسْتَغْفِرِينَ مَغْفُورَةٌ، وَحَوائِجَ خَلْقِكَ عِنْدَكَ مَقْضِيَّةٌ، وَجَوائِزَ السَّائِلِينَ عِنْدَكَ مُوَفَّرَةٌ، وَعَوائِدَ الْمَزِيدِ مُتَواتِرَةٌ، وَمَوائِدَ الْمُسْتَطْعِمِينَ مُعَدَّةٌ، وَمَناهِلَ الظِّماءِ [لَدَيْكَ] مُتْرَعَةٌ .
اللّٰهُمَّ فَاسْتَجِبْ دُعائِي، وَاقْبَلْ ثَنائِي، وَاجْمَعْ بَيْنِي وَبَيْنَ أَوْلِيائِي، بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَعَلِيٍّ وَفاطِمَةَ وَالْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ إِنَّكَ وَلِيُّ نَعْمائِي، وَمُنْتَهَىٰ مُنايَ، وَغايَةُ رَجائِي فِي مُنْقَلَبِي وَمَثْوَايَ.
در کتاب «کامل الزیارات» پس از متن زیارت این جملات آمده است:
أَنْتَ إِلٰهِي وَسَيِّدِي وَمَوْلايَ اغْفِرْ لِأَوْلِيائِنا، وَكُفَّ عَنَّا أَعْداءَنا، وَاشْغَلْهُمْ عَنْ أَذَانَا، وَأَظْهِرْ كَلِمَةَ الْحَقِّ وَاجْعَلْهَا الْعُلْيَا، وَأَدْحِضْ كَلِمَةَ الْبَاطِلِ وَاجْعَلْهَا السُّفْلىٰ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.
اللّٰهُمَّ إِنَّ قُلُوبَ الْمُخْبِتِينَ إِلَيْكَ والِهَةٌ، وَسُبُلَ الرَّاغِبِينَ إِلَيْكَ شارِعَةٌ، وَأَعْلامَ الْقاصِدِينَ إِلَيْكَ واضِحَةٌ، وَأَفْئِدَةَ الْعارِفِينَ مِنْكَ فازِعَةٌ، وَأَصْواتَ الدَّاعِينَ إِلَيْكَ صاعِدَةٌ، وَأَبْوابَ الْإِجابَةِ لَهُمْ مُفَتَّحَةٌ، وَدَعْوَةَ مَنْ ناجاكَ مُسْتَجابَةٌ، وَتَوْبَةَ مَنْ أَنابَ إِلَيْكَ مَقْبُولَةٌ، وَعَبْرَةَ مَنْ بَكَىٰ مِنْ خَوْفِكَ مَرْحُومَةٌ، وَالْإِغاثَةَ لِمَنِ اسْتَغاثَ بِكَ مَوْجُودَةٌ ، وَالْإِعانَةَ لِمَنِ اسْتَعانَ بِكَ مَبْذُولَةٌ ،
خدایا دل‌های فروتنان، سرگردان به سوی توست و راه‌های مشتاقان به درگاهت نمایان است و نشانه‌های قاصدان کوی‌ات پیداست و دل‌های عارفان از تو هراسان است و صدای خوانندگان به سوی تو بلند است و درهای اجابت به رویشان گشوده و دعای آنکه با تو مناجات کرد مستجاب است و توبه‌ی کسی که به‌سوی تو بازگشت پذیرفته است و اشک کسی که از ترس تو گریه کرد مورد رحم است و فریادرسی برای کسی که از تو فریاد خواست آماده است و کمک برای کسی که از تو کمک خواست رایگان است،
أَنْتَ إِلٰهِي وَسَيِّدِي وَمَوْلايَ اغْفِرْ لِأَوْلِيائِنا، وَكُفَّ عَنَّا أَعْداءَنا، وَاشْغَلْهُمْ عَنْ أَذَانَا، وَأَظْهِرْ كَلِمَةَ الْحَقِّ وَاجْعَلْهَا الْعُلْيَا، وَأَدْحِضْ كَلِمَةَ الْبَاطِلِ وَاجْعَلْهَا السُّفْلىٰ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.
تو معبود و آقا و مولای منی، دوستانمان را بیامرز، دشمنانمان را از ما بازدار و از آزار ما منحرفشان گردان و کلمه حق را نمایان و آن را برتر کن و کلمه باطل را بی‌اعتبار و آن را پست‌تر قرار ده، تو بر هر کاری توانایی.
سلام بر تو ای امین خدا بر روی زمینش و حجّت او بر بندگانش، سلام بر تو ای امیر مؤمنان [اگر این زیارت برای امام دیگر خوانده شود «السلام علیک یا امیرالمؤمنین» گفته نمی‌شود، نویسنده] گواهی می‌دهم که تو در راه خدا آن‌چنان‌که باید جهاد کردی و به کتابش عمل نمودی و روش‌های پیامبرش (درود خدا بر او و خاندانش) را پیروی کردی تا خدا تو را به جوارش خواند و با اختیارش تو را به سوی خود قبض روح نمود و دشمنانت را ملزم به دلیل کرد، با آنچه تو راست از دلیل‌های رسا بر همه مخلوقاتش.
خدایا قرار ده نفسم را آرام در برابر تقدیرت، خشنود به قضایت، حریص به ذکر و دعایت، عاشق به برگزیده دوستانت، محبوب در زمین و آسمانت، شکیبا بر نزول بلایت، سپاسگزار بر فزونی نعمت‌هایت، یادکنندۀ عطاهای کاملت، مشتاق به شادی لقایت، توشه برگیرنده تقوا برای روز پاداشت، پیرو روش‌های اولیایت، جداکننده (خویش) از اخلاق دشمنانت، غافل از دنیا به سپاس و ثنایت.
سپس امام سجاد گونه خود را بر قبر گذاشت و گفت:
خدایا دل‌های فروتنان، سرگردان به سوی توست و راه‌های مشتاقان به درگاهت نمایان است و نشانه‌های قاصدان کوی‌ات پیداست و دل‌های عارفان از تو هراسان است و صدای خوانندگان به سوی تو بلند است و درهای اجابت به رویشان گشوده و دعای آنکه با تو مناجات کرد مستجاب است و توبه‌ی کسی که به‌سوی تو بازگشت پذیرفته است و اشک کسی که از ترس تو گریه کرد مورد رحم است و فریادرسی برای کسی که از تو فریاد خواست آماده است و کمک برای کسی که از تو کمک خواست رایگان است،
وعده‌هایت برای بندگانت وفا شده و لغزش آنکه از تو پوزش خواست نادیده گرفته شده و اعمال عمل‌کنندگان نزد تو محفوظ است و روزی‌هایت از سوی تو به سوی مخلوقات فرود آینده است و بهره‌های فزون به سویشان پیوسته است و گناهان آمرزش‌جویان آمرزیده است و حاجات مخلوقات نزد تو برآورده است و جایزه‌های خواستاران، پیش تو کامل شده است و بهره‌های افزون پیاپی است و سفره‌های خواهندگان طعام آماده و حوض‌های تشنگان لبریز است.
خدایا دعایم را مستجاب کن و ستایشم را بپذیر و بین من و اولیایم جمع کن، به حق محمّد و علی و فاطمه و حسن و حسین، تو ولی‌نعمت و نهایت آرزو و هدف امید منی در بازگشتگاه و محل اقامتم.
در کتاب «کامل الزیارات» پس از متن زیارت این جملات آمده است:
تو معبود و آقا و مولای منی، دوستانمان را بیامرز، دشمنانمان را از ما بازدار و از آزار ما منحرفشان گردان و کلمه حق را نمایان و آن را برتر کن و کلمه باطل را بی‌اعتبار و آن را پست‌تر قرار ده، تو بر هر کاری توانایی.
پانویس
- ↑ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، ص۲۸۵.
- ↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، مطبعة المقدسة الرضویه، ص۳۹.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۳ق، ج۹۷، ص۲۶۴.
- ↑ طوسی، مصباح المتهجد، ج۲، ص۷۳۸.
- ↑ سید بن طاووس، مصباح الزائر، ۱۴۱۷ق، ص۴۷۴.
- ↑ شهید اول، المزار، ۱۳۶۸ش، ص۱۱۴.
- ↑ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۴۸۰.
- ↑ سید عبدالکریم بن طاووس، فرحة الغرّی، دار الرضی، ص۴۰.
- ↑ سید عبدالکریم بن طاووس، فرحة الغرّی، دار الرضی، ص۴۳.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۱۳ق، ج۹۷، ص۲۶۹.
- ↑ به برخی از کتبی که این زیارت را نقل کرده‌اند پیش‌تر اشاره شد.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ذیل زیارت امین الله.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان،۱۳۹۸،ص ۵۹۷
- ↑ مطهری، مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (تعليم و تربيت در اسلام)، ۱۳۹۰ش، ج٢٢، ص٩٣٧.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ذیل زیارت امین الله.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ذیل زیارت امین الله.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ذیل زیارت امین الله.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ذیل زیارت امین الله.
- ↑ رسولی محلاتی، سید هاشم، «زیارت امین‌الله»، ص۱۵.
منابع
- ابن طاووس، عبدالکریم بن احمد، فرحة الغرّی، قم، دار الرضی، بی‌تا.
- ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نجف اشرف، مطبعة المقدسة الرضویه، بی‌تا.
- ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۳۷۸ش.
- انوار القلوب، منتخب ادعیه و زیارات، قم، انتشارات زائر، اول، ۱۳۸۲ش.
- رسولی محلاتی، سید هاشم، «شرح زیارت امین‌الله»، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، دوم، ۱۳۷۹ش.
- سید بن طاووس، علی بن موسی، مصباح الزائر، م، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۱۷ق.
- شهید اول، المزار، قم، مدرسة الامام المهدی، ۱۳۶۸ش.
- طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، تهران، المکتبة الاسلامیة، بی‌تا.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، قم، آیینه دانش، ۱۳۸۴ش.
- کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، قم، الشریف الرضی، ۱۴۰۵ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء‌التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران و قم، انتشارات صدرا، ۱۳۹۰ش.
پیوند به بیرون
- متن و صوت زیارت امین الله با ترجمه حسین انصاریان
- متن و ترجمه زیارت امین‌الله
- فایل صوتی زیارت امین‌الله