دعای اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلیّک یا دعای سلامتی امام زمان(عج) دعایی که برای سلامتی امام مهدی(عج) دوازدهمین امام شیعیان خوانده می‌شود. این دعا با «اللَّهُمَ کُنْ لِوَلِیکَ» آغاز می‌شود و در تهذیب الأحکام از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) نقل شده است.
 خوشنویسی دعای سلامتی امام زمان(عج). شکسته نستعلیق | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | دعای سلامتی امام زمان(عج) |
| موضوع | دعا برای سلامتی و نصرت امام زمان(عج) |
| مأثور/غیرمأثور | مأثور |
| صادره از | امام باقر(ع) و امام صادق(ع) |
| راوی | محمد بن عیسی بن عُبَیْد |
| منابع شیعی | الکافی • تهذیب الأحکام • مصباح المتهجد • اقبال الاعمال |
| تک‌نگاری‌ها | شرح دعای سلامتی امام زمان(عج) (اثر محسن قرائتی) |
| زمان | شب قدر • کل ماه رمضان • دوران غیبت |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
در این دعا با عبارت‌های مختلفی برای سلامتی امام مهدی(عج) دعا شده است. این دعا جزو اعمال شب قدر(۲۳ رمضان) نقل شده؛ اما در همه زمان‌ها می‌توان آن را قرائت کرد. سند دعا مرسل است؛ اما گفته شده با توجه به اینکه دعا در منابع معتبر روایی و کتاب‌های دعا نقل گردیده، می‌توان به صحت و اعتبار آن حکم کرد.
در بیشتر منابعی که این دعا آمده، به‌جای نام امام مهدی(عج) عبارت «فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ» ذکر شده است. ازاین‌رو، برخی احتمال داده‌اند که این دعا برای هر امامی در دوره امامتش باشد نه مخصوص امام مهدی(عج).
کتاب «شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)» اثر محسن قرائتی درباره شرح این دعا نگارش شده است.
متن
دعای اللهم کن لولیک با عبارات مختلفی در منابع نقل شده است. متن این دعا به نقل از «مِصْباحُ الْمُتَهَجِّد» شیخ طوسی چنین است: «اللَّهُمَ کُنْ لِوَلِیکَ فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِی کُلِّ سَاعَةٍ وَلِیاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیناً حَتَّی تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِیهَا طَوِیلًا (خدایا برای ولی‌ات، فلان بن فلان، در این ساعت و در هر ساعت، سرپرست و نگهبان و پیشوا و یاور و راهنما و دیده‌بان باش، تا او را با رغبت مردم در زمینت سکونت دهی و زمانی طولانی بهره‌مندش سازی».[۱]) این دعا در کتاب اقبال الاعمال، با افزوده‌هایی نقل شده است.[۲]
در کتاب تهذیب الاحکام این دعا از امام باقر(ع) و امام صادق(ع)، نقل شده است؛[۳] اما در سایر منابع عبارت «الصَّالِحِینَ» آمده و مشخص نشده از کدام امام نقل شده است.[۴]
در بیشتر منابعی که این دعا را نقل کرده‌اند عبارت «فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ» آمده است.[۵] سید بن طاووس، محدث شیعی در قرن ششم و هفتم قمری، در اقبال به جای فلان بن فلان، این‌گونه آورده است: «اللَّهُمَ کُنْ لِوَلِیکَ الْقَائِمِ بِأَمْرِکِ الْحُجَّةِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْمَهْدِی عَلَیهِ وَ عَلَی آبَائِهِ أَفْضَلُ الصَّلَاةِ وَ السَّلَامِ».[۶] در کتاب مصباح کفعمی نیز «مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْمَهْدِی» آمده است.[۷] محمدتقی مجلسی، محدث شیعه قرن یازدهم قمری، گفته است که ظاهر عبارت دعا شاهد این است که گفتن نام امام زمان(عج) به جای فلان بن فلان جایز است؛ البته اگر از القاب آن حضرت استفاده شود بهتر است.[۸] در کتاب مفاتیح الجنان گفته شده به جای فلان بن فلان، «الحُجَّةِ بْنِ الحَسَنِ» بگویید.[۹] برخی به جهت اینکه در دعا «فلان بن فلان» آمده، احتمال داده‌اند این دعا برای امام هر عصری باشد نه مخصوص امام زمان(عج).[۱۰]
زمان قرائت دعا
براساس عبارات ابتدایی روایت دعا،[یادداشت ۱] این دعا، هرچند مخصوص شب ۲۳ رمضان است؛ اما آن را در همه حال و زمان می‌توان خواند؛ زیرا گفته شده این دعا را در هر حالتی(ایستاده، نشسته و سجده) در شب ۲۳ رمضان و بلکه کل ماه رمضان و در همه لحظات عمر تکرار کنید.[۱۱] بر همین اساس گفته شده تکرار این دعا در هر شبانه روز و در نمازها شایسته است.[۱۲] همچنین توصیه شده این دعا پس از حمد و ستایش خدا و صلوات بر پیامبر(ص) خوانده شود.[۱۳]
مضمون
در دعای اللهم کن لولیک با عبارت‌های مختلف برای سلامتی امام دعا شده است.[۱۴] در این دعا با شش واژه «ولیاً»، «حافظاً»، «قائداً»، «ناصراً»، «دلیلاً» و «عیناً» از خداوند خواسته شده تا سرپرست و ولی امام باشد و او را تحت حفظ، رهبری، نصرت و حراست خود قرار دهد.[۱۵]
«فی هذه الساعة» به شب قدر(۲۳ رمضان) اشاره دارد و «فی کل ساعة» بیانگر توجه و دعای همیشگی برای امام مهدی(ع) است.[۱۶]
از نظر حسن بن سلیمان حلی، از علمای شیعه قرن هشتم قمری، منظور از عبارت «حَتَّی تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً» زمان ظهور امام زمان(عج) و قدرت یافتن او است؛ زیرا در دوران غیبت، حق آن حضرت غصب شده و او توان اظهار حق در میان مردم را ندارد.[۱۷] او بر آن است مقصود از «تُمَتِّعَهُ فِیهَا طَوِیلًا» نیز رجعت و پس از شهادت امام زمان(عج) است.[۱۸] به گفته محسن قرائتی، مراد از «تُمَتِّعَهُ فِیهَا طَوِیلًا»، آرزوی طولانی شدن حکومت جهانی امام مهدی(عج) است.[۱۹]
سند و اعتبار
دعای اللهم کن لولیک، در منابع روایی و ادعیه، تنها از طریق محمد بن عیسی بن عُبَید[یادداشت ۲] نقل شده است.[۲۰] درباره وثاقت او اختلاف‌نظر وجود دارد.[۲۱] نجاشی[۲۲] او را ثقه و شیخ طوسی[۲۳] او را ضعیف شمرده است. از نظر علامه حلی، نظر قوی، پذیرش وثاقت محمد بن عیسی است.[۲۴]
به گفته علامه مجلسی، سند دعا مرسل است.[۲۵] با این حال محسن قرائتی می‌گوید شواهدی همچون وجود دعا در الکافی[۲۶] و تهذیب الأحکام[۲۷] و کتب معتبری مانند المزار الکبیر اثر ابن مشهدی،[۲۸] المصباح اثر کفعمی[۲۹] و اقبال الاعمال اثر سید بن طاووس؛[۳۰] و سازگاری مضامین دعا با عقل و نقل و اینکه تمام جملات و عبارات این دعا در ادعیه دیگر نیز آمده است، بر اعتبار و صحت دعا دلالت می‌کند.[۳۱]
چرایی دعا برای سلامتی امام زمان(عج)
به گفته محسن قرائتی، امام دوازدهم همانند سایر امامان معصوم(ع) دارای حیات طبیعی است و دچار بیماری و مشکلات می‌شود. ازاین‌رو، دعا و صدقه برای سلامتی او، امری شایسته است.[۳۲] او وجه دیگر دعا برای حفظ و سلامتی امام مهدی(عج) را این دانسته که دعا برای حفظ امام در راستای انجام رسالت و تحمل بار امامت -چه در دوران غیبت و چه ظهور- است؛ زیرا تحمل چنین بار سنگینی نیازمند حفظ و عنایت ویژه الهی است.[۳۳] همچنین در ادعیه منقول از امامان(ع) نیز برای سلامتی امام زمان(عج) دعا شده است.[۳۴]
تک‌نگاری
کتاب «شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)»، اثر محسن قرائتی و کوشش حسن سلم‌آبادی، سند و متن دعای سلامتی امام زمان(عج) را بررسی و شرح کرده است. نویسنده پس از مباحث مقدماتی و بررسی سند، به بررسی واژگان و عبارات دعا پرداخته است.[۳۵] در انتهای کتاب نیز فوائد قرائت دعا برای سلامتی امام زمان(عج) و شرایط استجابت دعا بیان شده است.[۳۶] نویسنده کتاب بر آن است این دعا به اشتباه به دعای فرج مشهور شده است.[۳۷] این کتاب در قم و از سوی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) منتشر شده است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶۳۰و۶۳۱؛ ترجمه از مفاتیح الجنان، ترجمه حسین انصاریان.
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۵.
- ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۲و۱۰۳.
- ↑ نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۲؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶۳۰و۶۳۱؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۱۲.
- ↑ نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۲؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۳؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶۳۰و۶۳۱؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۱۲؛ کفعمی، البلد الامین، ۱۴۱۸ق، ص۲۰۳.
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۵.
- ↑ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۸۶.
- ↑ مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۴۹.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۳۰۷، ذیل دعای شب ۲۳ ماه رمضان.
- ↑ نگاه کنید به: قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۴۸.
- ↑ نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۲؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۲و۱۰۳؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶۳۰؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۱۲؛ کفعمی، البلد الامین، ۱۴۱۸ق، ص۲۰۳؛ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۵.
- ↑ نگاه کنید به: قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۳۵و۳۶.
- ↑ نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۲؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۲و۱۰۳؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶۳۰؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۱۲؛ کفعمی، البلد الامین، ۱۴۱۸ق، ص۲۰۳؛ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۵.
- ↑ نگاه کنید به: قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۶۱.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۶۱.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۵۷.
- ↑ حلی، مختصر البصائر، ۱۴۲۱ق، ص۴۶۰.
- ↑ حلی، مختصر البصائر، ۱۴۲۱ق، ص۴۶۰و۴۶۱.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۸۷-۹۱.
- ↑ نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۲؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۲و۱۰۳؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶۳۰؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۱۲؛ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۵.
- ↑ نگاه کنید به: علامه حلی، رجال العلامة الحلی، ۱۴۱۱ق، ص۱۴۲.
- ↑ نجاشی، رجال نجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۳۳۳.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۹۱.
- ↑ علامه حلی، رجال العلامة الحلی، ۱۴۱۱ق، ص۱۴۲.
- ↑ مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۳۹۴؛ مجلسی، ملاذالاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۱۰۶.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۲، ح۴.
- ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۲، ح۳۷.
- ↑ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۱۲.
- ↑ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۸۶.
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۵.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۲۶-۲۹.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۶۲.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۶۷.
- ↑ به عنوان نمونه نگاه کنید به: طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۰۹و۴۱۳ و ج۲، ص۴۰۵.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۵و۶.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۹۳-۱۰۳.
- ↑ قرائتی، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، ۱۳۹۳ش، ص۷.
یادداشت
- ↑ این عبارات چنین است: «تُکرِّرُ فِی لَیلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ هَذَا الدُّعَاءَ سَاجِداً وَ قَائِماً وَ قَاعِداً وَ عَلَی کلِّ حَالٍ وَ فِی الشَّهْرِ کلِّهِ وَ کیفَ أَمْکنَک وَ مَتَی حَضَرَک مِنْ دَهْرِک تَقُولُ بَعْدَ تَحْمِیدِ اللَّهِ تَبَارَک وَ تَعَالَی وَ الصَّلَاةِ عَلَی النَّبِی ص...» (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۲؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۲و۱۰۳؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶۳۰.)
- ↑ سند دعا چنین است: «مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَی بِإِسْنَادِهِ عَنِ الصَّالِحِینَ ع»(کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۲؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶۳۰؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۱۱.) در تهذیب به جای«الصالحین»، «الصَّادِقِینَ» آمده است.(طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۲) سند اقبال کامل‌تر و این‌گونه است: «ذَکَرَهُ ابْنُ أَبِی قُرَّةَ فِی کتَابِهِ-: فَقَالَ بِإِسْنَادِهِ إِلَی عَلِی بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی بْنِ فَضَّالٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی بْنِ عُبَیدِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الصَّالِحِینَ ع...»(سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۵).
منابع
- ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق و تصحیح جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- حلی، حسن سلیمان بن محمد، مختصر البصائر، تصحیح و تحقیق مشتاق مظفر، قم، دفتر نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
- سید بن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.
- طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تحقیق و تصحیح حسن موسوی خرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق و تصحیح جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر نشر اسلامی، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش.
- طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، بیروت، مؤسسه فقه شیعه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، رجال العلامة الحلی، تحقیق و تصحیح محمد صادق بحرالعلوم، نجف، دار الذخائر، چاپ دوم، ۱۴۱۱ق.
- قرائتی، محسن، شرح دعای سلامتی امام زمان(عج)، به کوشش حسن سلم‌آبادی، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج)، ۱۳۹۳ش.
- کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، البلد الامین و الدرع الحصین، بیروت، مؤسسه الاعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح، قم، دار الرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
- مجلسی، محمدباقر، ملاذالاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، تحقیق مهدی رجائی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
- مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، تحقیق و تصحیح حسین موسوی کرمانی و علی‌پناه اشتهاردی، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، قم، دفتر نشر اسلامی، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، بی‌تا.
پیوند به بیرون