| نام | درگذشت |
|---|---|
| قاسم | قبل از بعثت |
| عبدالله | قبل از هجرت |
| رقیه | قبل از هجرت - ۲ هجری |
| زینب | سال ۳۰عام الفیل - ۸ هجری |
| ام کلثوم | قبل از هجرت - ۹ هجری |
| ابراهیم | ۸ هجری - ۱۰ هجری |
| فاطمة الزهرا(س) | بعثت-۱۱ هجری |
فرزندانِ پیامبر اسلام(ص) بنابر مشهور، چهار دختر و سه پسر هستند که شش نفر آنها از خدیجه و یک پسر از ماریه قبطیه متولد شدند. قاسم، عبدالله و ابراهیم پسران و رقیه، زینب، ام کلثوم و فاطمه(س) دختران آن حضرت بودند. همه فرزندان پیامبر جز فاطمه(س) در زمان حیات پیامبر(ص) از دنیا رفتند و نسل پیامبر(ص) تنها از طریق حضرت زهرا(س) ادامه یافت.
ابوالقاسم کوفی، عالم شیعی قرن چهارم و سید جعفر مرتضی عاملی، از محققان شیعی قرن پانزدهم قمری، بر این باورند که زینب، رقیه و ام کلثوم فرزندان رسول خدا(ص) و خدیجه نبوده‌اند؛ بلکه دخترخوانده‌های آن دو بوده‌اند. جعفر مرتضی کتاب «بنات النبی اَم رَبائبُه؟» (دختران پیامبر یا دخترخوانده‌های او؟) را برای اثبات همین مطلب نوشته است.
مادران
در بین همسران پیامبر(ص) تنها خدیجه(س) و ماریه قبطیه صاحب فرزند شدند. از خدیجه بنابر مشهور چهار دختر و دو پسر متولد شد.[۱] ماریه نیز یک پسر به نام ابراهیم به دنیا آورد.[۲]
فرزندان
دختران
پیامبر چهار دختر داشت که همگی از خدیجه بودند:[۳]
- زینب، بزرگترین دختر پیامبر بود[۴] که در سال ۳۰ عام الفیل، هنگامی که پیامبر سی ساله بود[۵] متولد شد[۶] و در سال ۸ هجری درگذشت[۷] و در بقیع دفن شد.[۸]
- رقیه، در هجرت به حبشه و هجرت به مدینه حضور داشت و در سال ۲ هجری درگذشت.[۹] و در بقیع دفن شد. [۱۰]
- ام‌کلثوم، در سال ۹ هجری درگذشت[۱۱] و در بقیع دفن شد. [۱۲]
- فاطمه زهرا(س)، بنابر نقل منابع شیعه، پنج سال پس از بعثت و بنابر نقل منابع اهل سنت، پنج سال قبل از بعثت متولد شد. فاطمه همسر امیرالمؤمنین(ع) و یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) است. او نزد شیعیانِ دوازده امامی یکی از چهارده معصوم است و امام دوم و سوم شیعیان از فرزندان اویند. بسیاری از علمای شیعه مصداق «کوثر» در سوره کوثر را حضرت فاطمه دانسته‌اند؛ چرا که نسل پیامبر، از دخترش فاطمه ادامه پیدا کرده و همان نسل است که امامت بر عهده او نهاده شده است.[۱۳]
دخترخوانده‌ها
ابوالقاسم کوفی، عالم شیعی قرن چهارم هجری قمری و سید جعفر مرتضی عاملی، از محققان شیعی قرن پانزدهم قمری، بر این باورند که زینب، رقیه و ام کلثوم فرزندان رسول اکرم(ص) و خدیجه نبوده‌اند؛ بلکه دخترخوانده‌های آنها بوده‌اند.[۱۴] جعفر مرتضی کتاب «بنات النبی اَم رَبائبُه؟» (دختران پیامبر یا دخترخوانده‌های(نادختری‌های) او؟) را برای اثبات همین مطلب نوشته است.[۱۵]
جعفر مرتضی بر این باور است که زینب و رقیه دختران مردی از بنی مخزوم (شوهر هاله خواهر خدیجه) و از زن دیگری غیر هاله بوده‌اند. همچنین پس از درگذشت مرد مخزومی هاله با مردی از بنی تمیم ازدواج کرده و پسری به نام هند برای وی به دنیا آورده است. پس از درگذشت مرد تَمیمی هند به اقوام پدرش ملحق شد و هاله سرپرستی دختران شوهرش را برعهده گرفت و پس از درگذشت هاله سرپرستی آنها به حضرت خدیجه واگذار شد.[۱۶]
پسران
بیشتر منابع، از سه پسر برای پیامبر(ص) نام برده‌اند: قاسم، عبدالله و ابراهیم.[۱۷] برخی منابع، از طَ
طَیّب و طاهر نیز به عنوان پسران پیامبر(ص) نام برده‌اند؛[۱۸] اما بعضی طیب و طاهر را دو لقب عبدالله دانسته‌اند.[۱۹] شیخ صدوق، نیز طاهر را همان عبدالله دانسته است.[۲۰]
هر سه پسر پیامبر در سن کودکی و پیش از اسلام از دنیا رفتند.[۲۱] پس از وفات عبدالله[۲۲] و به نقلی پس از فوت قاسم[۲۳] عاص بن وائل پیامبر را «اَبْتَر» (کسی که نسلش قطع شده) خواند و به دنبال آن، سوره کوثر نازل شد. [۲۴]
ترتیب سنی
منابع اتفاق‌نظر دارند که ابراهیم فرزند ماریه، آخرین فرزند پیامبر بود ولی در مورد فرزندان خدیجه اختلاف وجود دارد و ترتیب‌های سنی متفاوتی گزارش شده است:
- قاسم، زینب، عبدالله، ام کلثوم، فاطمه، رقیه[۲۵]
- زینب، قاسم، ام کلثوم، فاطمه، رقیه، عبدالله[۲۶]
- قاسم، زینب، رقیه، فاطمه، ام کلثوم، عبدالله[۲۷]
- زینب، رقیه، ام کلثوم، فاطمه[۲۸]
ابن هشام ترتیب سنی پسران و دختران را جداگانه و این‌گونه ذکر کرده است: قاسم، طیب و طاهر؛ رقیه، زینب، ام کلثوم و فاطمه.[۲۹]
پانویس
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۳۴؛ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۴۰۴.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۷؛ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۴۰۴.
- ↑ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۴۰۴؛ ابن‌هشام، سیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۹۰.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۰.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۰.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۳۹، ۱۸۵۳.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۵۳
- ↑ المدنی البرزنجی، نزهة الناظرین، ۱۴۱۶ق، ص۳۱۲-۳۱۳.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۳۸.
- ↑ جمعی از نویسندگان، بقیع در آینه تاریخ، بخش حرم دختران رسول خدا (ص)، ۱۳۹۴ش، ص۲۲۰-۲۲۱.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۰.
- ↑ جمعی از نویسندگان، بقیع در آینه تاریخ، بخش حرم دختران رسول خدا (ص)، ۱۳۹۴ش، ص۲۲۰-۲۲۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۳۷۵. رجوع کنید به: طباطبایی، المیزان، منشورات اسماعيليان، ج۲۰، ص۳۷۱.
- ↑ عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۱۸؛ عاملی، بنات النبی اَم ربائبه؟، ۱۴۱۳ق، ص۷۷-۷۹؛ کوفی الاستغاثه، ج۱، ص۶۸.
- ↑ نگاه کنید به عاملی، بنات النبی اَم ربائبه؟، ۱۴۱۳ق.
- ↑ جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۱۲.
- ↑ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۴۰۴؛ ابن‌هشام، سیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۹۰؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۴۴۵و۴۴۶.
- ↑ ابن‌هشام، سیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۹۰؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۴۴۶.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۴۴۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷۵.
- ↑ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۴۰۴.
- ↑ ابن‌هشام، سیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۹۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۶ و ۱۱۲.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۳۸-۱۳۹.
- ↑ ابن اسحاق، سیرة ابن إسحاق، ۱۴۱۰ق، ص۲۴۵.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۱۷، ص۲۰۳.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۳۴.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۳۴.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۶.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۱۷۴.
- ↑ ابن‌هشام، سیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۹۰.
منابع
- ابن اسحاق، سیرة ابن إسحاق، اول، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، ۱۴۱۰ق.
- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق.
- ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، دوم، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
- ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- ابن‌اثیر، علی بن محمد، اسدالغابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
- ابن‌هشام، عبدالملک بن هشام حمیری، سیرة النبویه، تحقیق مصطفی السقا، ابراهیم الابیاری، عبدالحفیظ الشبلی، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
- المدنی البرزنجی، نزهة الناظرین فی مسجد سید الاولین و الآخرین، تحقیق احمد سعید بن سلیم، ۱۴۱۶ق/۱۹۹۵م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق.
- جمعی از نویسندگان، بقیع در آینه تاریخ - مجموعه مقالات فصلنامه میقات حج پیرامون بقیع، پژوهشکده حج و زیارت، تهران، نشرمشعر، ۱۳۹۴ش.
- صدوق، محمد بن علی، الخصال، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر نشر اسلامی، ۱۴۰۳ق.
- طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم، آل البیت، ۱۴۱۷ق.
- عاملی، سید جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۶ق/۱۳۸۵ش.
- عاملی، سید جعفر مرتضی، بنات النبی ام ربائبه؟، مرکزالجواد، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۳م.
- کوفی، علی بن احمد، الاستغاثه فی بدع الثلاثه، بی‌نا، بی‌تا.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- مقریزی، احمد بن علی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال...، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۰ق.
پیوند به بیرون