ساقی کوثر از القاب امام علی(ع)، به‌معنای کسی که از حوض کوثر دیگران را سیراب می‌کند.
ساقی کوثر، ترکیبی از ساقی و کوثر است؛ ساقی به‌معنای آب‌دهنده یا کسی است که به دیگری شراب یا آب دهد.[۱] در گذشته ساقی به کسی می‌گفتند که آب را در پیاله می‌ریخت و به دیگری می‌داد. کوثر نیز به معنای خیر کثیر است.[۲]
برخی از مفسران واژه کوثر در نخستین آیه سوره کوثر را همان حوض پیامبر(ص) می‌دانند که آب آن از شیر سفیدتر و از عسل گواراتر است.[۳] [یادداشت ۱] بنابر روایات شیعه و اهل سنت، امام علی(ع) ساقی این حوض است.[۴] ابن‌عربی در تفسرش کوثر را نهری در بهشت دانسته که هر کس از آن بنوشد هیچ گاه تشنه نخواهد شد.[۵] در اشعار نیز از حضرت علی(ع) به‌عنوان ساقی کوثر یاد شده است؛[۶] برای نمونه در رباعی منسوب[۷] به حافظ:
مردی ، ز کَنندۀ در خیبر پرس
اسرار کَرَم ز خواجه قنبر پرس
گر طالب فیض حق به صدقی حافظ
سرچشمه آن ز ساقی کوثر پرس[۸]
پانویس
- ↑ فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «ساقی».eدهخدا، لغت‌نامه ذیل واژه «ساقی».
- ↑ نگاه کنید به خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۹.
- ↑ سیوطی، الدر المنثور، الناشر: دار الفكر بيروت، ج۸، ص۶۴۸.
- ↑ نگاه کنید به خوارزمی، المناقب، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۹۴؛ طبری، ذخائر العقبی، ۱۳۵۶ق، ج۱، ص۸۶.
- ↑ ابن العربی، تفسیر ابن عربی،۱۴۲۲ق، ج۲، ص۴۳۴.
- ↑ برای نمونه‌هایی نگاه کنید به ابن یمین، دیوان اشعار ابن یمین، ص۳۹-۴۰؛ حافظ شیرازی، دیوان، ص۷۴۳؛ مولوی، کلیات شمس تبریزی، غزل ۳۲۱۳، ص۱۱۸۹؛ عطار نیشابوری، منطق الطیر، ص۲۶.
- ↑ حافظ شیرازی، دیوان حافظ، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۱۰۹۴.
- ↑ حافظ شیرازی، دیوان حافظ، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۱۱۵۱-۱۱۵۲.
یادداشت
- ↑ نهر فِي الْجنَّة أعطانيه رَبِّي لَهو أَشد بَيَاضًا من اللَّبن وَأحلى من الْعَسَل.
منابع
- ابن العربی، محی الدین، تفسیر ابن عربی، تحقیق، تصحیح و مقدمه:الشيخ عبد الوارث محمد علي، الطبعة: الأولى سنة الطبع: ۱۴۲۲ - ۲۰۰۱م المطبعة: لبنان/ بيروت - دار الكتب العلمية، الناشر: دار الكتب العلمية.
- ابن یمین فریومدی، دیوان اشعار، تصحیح حسینعلی باستانی راد، بی‌جا، انتشارات کتابخانه سنائی، ۱۳۴۴ش.
- حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد، دیوان حافظ، تحقیق پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات خوارزمی، ۱۳۷۵ش.
- خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، دوستان - ناهید، تهران، ۱۳۷۷ش.
- خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، چاپ مالک محمودی، قم، ۱۴۱۴ق.
- دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی، باهتمام سید محمدرضا جلالی نائینی و نذیر احمد، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۱ش.
- سیوطی، عبدالرحمان بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، چاپ نجدت نجیب، بیروت ۱۴۲۱ق/۲۰۰۱م.
- طبری، احمد بن عبدالله، ذخائرالعقبی فی مناقب ذوی القربی، قاهره ۱۳۵۶، چاپ افست بیروت (بی‌تا.)
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد، منطق الطیر (مقامات الطیور)، به اهتمام سید صادق گوهرین، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶ش.
- عمید، حسن، فرهنگ لغت عمید، سرپرست تألیف و ویرایش: فرهاد قربان‌زاده، ناشر: اَشجَع، چاپ نخست، ۱۳۸۹ش.