آیه ۷۹ سوره اسراء توصیه‌ای است به پیامبر اسلام که بخشی از شب[۱] را بیدار شده و نماز شب بخواند[۲] تا به مقام محمود برسد.[۳] این آیه را به‌معنای وجوب نماز شب بر پیامبر اسلام دانسته‌اند.[۴]
 قطعه خوشنویسی آیه ۷۹ سوره اسراء | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | اسراء |
| شماره آیه | ۷۹ |
| جزء | ۱۵ |
| اطلاعات محتوایی | |
| موضوع | اخلاقی |
| درباره | توصیه به نماز شب |
«تَهَجَّدْ» به بیدار شدن از خواب[۵] یا ترک خواب برای نماز[۶] معنا شده است. بیشتر مفسران[۷] ضمیر «به» در «فَتَهَجَّدْ بِهِ» را به قرآن در آیه قبل، برگشت داده‌اند که بنابر شواهد متعدد مقصود از آن نماز شب دانسته شده است.[۸] برخی ضمیر «به» را به «اللیل: شب» برگشت داده‌اند که تأکید برای عبارت «من اللیل» بوده و چنین معنا می‌شود که بخشی از شب را بیدار باش.[۹]
تعبیر «نافِلَةً» به‌معنای زیاده[۱۰] به معنای این است که علاوه بر نمازهای واجب[۱۱] این، یک برنامه اضافی است برای تو که بسیاری این تعبیر را دلیل بر این دانسته‌اند که نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است.[۱۲]
در انتهای آیه، فائده خواندن نماز شب را رسیدن به مقام محمود برمی‌شمارد.[۱۳] بنابر روایات اسلامی[۱۴] و اجماع مفسران[۱۵] مقام محمود به‌عنوان مقام شفاعت برای پیامبر تفسیر شده است. برخی مفسران، مقام محمود را مکانی در بهشت دانسته‌اند که مردم آنجا ستایش می‌کنند.[۱۶] همچنین اگر خطاب برای همه انسان‌ها باشد، مقام محمود برای آن‌ها رسیدن به درجات کمال است.[۱۷]
﴿وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا ٧٩﴾ [اسراء:79]
﴿و پاسی از شب را زنده بدار تا برای تو [به منزله] نافله‌ای باشد امید که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند ٧٩﴾
پانویس
- ↑ حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۳۰۲.
- ↑ مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۷۵.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۶، ص۲۸۵.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۲۲۴.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۱۷۵.
- ↑ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۳۴۱.
- ↑ شریف لاهیجی، تفسیر شریف لاهیجی، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۸۴۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۲۲۴.
- ↑ شریف لاهیجی، تفسیر شریف لاهیجی، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۸۴۰.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۱۷۵.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۲۲۴.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۶، ص۲۸۵
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۲۲۵.
- ↑ دخیل، الوجیز، ۱۴۲۲ق، ص۳۸۰.
- ↑ حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۳۰۲.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۶، ص۲۸۵.
منابع
- حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت، دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
- دخیل، علی بن محمد علی، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق.
- شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، تحقیق: میر جلال‌الدین حسینی ارموی (محدث)، تهران، دفتر نشر داد، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.
- طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، انتشارات دانشگاه تهران، مدیریت حوزه علمیه قم، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی، محمد جواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- مدرسی، سید محمد تقی، من هدی القرآن، دار محبی الحسین، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.