غریب الغربا (لقب)
غَریبُ الْغُرَبا به‌معنای از همه غریب‌تر؛ از القاب امام رضا(ع) است[۱] که در بین عموم شیعیان کاربرد دارد.[۲] چنان که در اشعار آئینی نیز این لقب کاربرد فراوانی دارد؛[۳]
ای غریبی که ز جَدّ و پدر خویش جدایی
خفته در خاک خراسان تو غریب‌الغربایی[۴]
با وجود شهرت عمومی این لقب، عبارت غریب الغربا در زیارت‌ها و روایات مرتبط با امام رضا(ع)، برای او به‌کار نرفته است؛[۵] ولی کلمه غریب در برخی روایات برای ایشان آمده[۶] و خود نیز از عنوان غریب برای توصیف خویش استفاده کرده است.[۷] از سوی دیگر نیز لقب غریب الغربا برای امام حسین(ع) در زیارت‌هایی همچون زیارت مُفجِعه،[۸] زیارت نیمه شعبان[۹] و یکی از زیارت‌های وارد شده برای روز عاشورا[۱۰] استفاده شده است.
به‌گفته برخی لغت‌شناسان، غریب به کسی گفته می‌شود که دور از وطن باشد یا به دلیل نداشتن دوست و آشنا در بین مردم، تنها باشد.[۱۱]
دلایل متعددی برای استفاده از این لقب برای امام رضا(ع) ذکر شده است از جمله:
- دوری از خانواده و شهر مدینه و قبر پیامبر(ص)
- انکار امامت وی توسط وکلای امام کاظم(ع) و برخی دیگر از شیعیان
- تشکیک در انتساب امام جواد(ع) به او
- تحمیل ولایتعهدی از جانب مأمون عباسی
- دفن شدن امام رضا(ع) در کنار قبر هارون‌الرَّشید.[۱۲]
پانویس
- ↑ ناجی ادریس، «لماذا اشتهر الامام الرضا(ع) بغریب الغرباء»، وبگاه خبرگزاری براثا.
- ↑ «چرا به امام رضا(ع) غریب الغربا می‌گویند؟»، وبگاه قدس آنلاین.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: پارسافر، «عید زعفرانی»، وبگاه شعر نو؛ «تو غریب الغربایی تو معین الضعفایی»، وبگاه اشعار مذهبی؛ «مجموعه ابیات شهادت امام رضا»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «اشعار مدح امام رضا (ای غریبی که ز جد و پدر خویش جدایی)»، وبگاه امام هشت.
- ↑ «چرا امام رضا را که این‌همه عاشق و زائر دارند غریب‌الغربا می‌نامیم؟»، وبگاه بلاغ.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ مجلسی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۵۱۰.
- ↑ ابن‌طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۱۴.
- ↑ ابن‌مشهدی، المزارالکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۴۹۷.
- ↑ احمد مختار، معجم اللغة العربیة المعاصره، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۶۰۱.
- ↑ «چرا به امام رضا(ع) غریب‌الغربا می‌گویند»، وبگاه شفقنا.
منابع
- ابن‌طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
- ابن‌مشهدی، محمد بن جعفر، المزارالکبیر، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- احمد مختار، عمر، معجم اللغة العربیة المعاصره، قاهره، عالم الکتب، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
- «اشعار مدح امام رضا (ای غریبی که ز جد و پدر خویش جدایی)»، وبگاه امام هشت، تاریخ درج مطلب: ۲۹ شهریور ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «تو غریب الغربایی تو معین الضعفایی»، وبگاه اشعار مذهبی، تاریخ درج مطلب: ۱۴ بهمن ۱۳۸۹ش، تاریخ بازدید: ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
- پارسافر، حمیده، «عید زعفرانی»، وبگاه شعر نو، تاریخ درج مطلب: ۲۹ اسفند ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «چرا امام رضا را که این‌همه عاشق و زائر دارند غریب‌الغربا می‌نامیم؟»، وبگاه بلاغ، تاریخ درج مطلب: ۳۰ خرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «چرا به امام رضا(ع) غریب الغربا می‌گویند؟»، وبگاه قدس آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۳۰ شهریور ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۳ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «چرا به امام رضا(ع) غریب‌الغربا می‌گویند»، وبگاه شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۱۱ دی ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، مؤسسه انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
- مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد مفتاح الجنان، تحقیق: علاءالدین اعلمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
- ناجی ادریس، مسعود، «لماذا اشتهر الامام الرضا(ع) بغریب الغرباء»، وبگاه خبرگزاری براثا، تاریخ درج مطلب: ۶ تیر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۹ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «مجموعه ابیات شهادت امام رضا»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۹ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
| بستگان | امام کاظم(ع) (پدر) • نجمه (مادر) • سبیکه (همسر) • امام جواد (فرزند) • فاطمه معصومه(س) (خواهر) • حمزة بن موسی (برادر) • شاهچراغ (برادر) • سید میر محمد عابد (برادر) • قاسم بن موسی (برادر) • زید النار (برادر) | .jpg) |
|---|---|---|
| القاب | ||
| کنیه‌ها | ||
| سخنان | ||
| مناظرات | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| مسیر حرکت | ||
| شعر و هنر مرتبط | ||
| مکان‌ها و بناهای مرتبط و منسوب | حرم • قدمگاه نیشابور • صریا • سناباد • بقعه هارونیه • نوقان • مدرسه رضویه • مسجد فرط • قدمگاه فراشاه • مسجد بیرون • مسجد توران‌پشت • آرامگاه علی بن مهزیار | |
| کتاب‌شناسی | ||
| وابسته | ||