مسجد سَهْله از مشهورترین مساجد اسلامی که در قرن اول قمری در نزدیکی مسجد کوفه ساخته شده است.

مسجد سهله
پرونده:مسجد-سهله.jpg
اطلاعات اوليه
بنيانگذارسهیل
تأسیسقرن اول قمری
کاربریمسجد
مکانکوفه
نام‌های دیگرمسجد سهیل • مسجد بنی‌ظفر • عبدالقیس
مشخصات
مساحت۱۷۵۰۰ متر مربع
وضعیتفعال
معماری
بازسازی۱۳۷۸ق
وبگاهسایت مسجد سهله

مسجد سهله، از مساجد منتسب به امام دوازدهم شیعیان است. بنابر برخی روایات، محل زندگی وی پس از ظهور، نیز خواهد بود. در بخش‌های مختلف صحن مسجد، محرابهایی ساخته شده که به نام پیشوایان دینی نامگذاری شده؛ از جمله مقام امام صادق، امام سجاد، ابراهیم، ادریس و خضر.

در کتب دعا اعمال مخصوصی برای آن آمده است.

نام‌گذاری

 
عکسی قدیمی و تاریخی از مسجد سهله

مسجد سهله را قبیله بنی‌ظفر، طایفه‌ای از انصار، ساخته‌اند. امام علی(ع)، مسجد بنی ظفر را همانند مسجد کوفه دانسته است.[۱] در علت نامگذاری این مسجد، گفته شده که سُهَیل، نام سازنده آن است، عبدالقیس، نام طایفه‌ای است که این مسجد در منطقه سکونت آنها بنا شده و بنی‌ظَفَر هم یکی از طایفه‌های قبیله عبدالقیس است.[نیازمند منبع]در روایتی امام صادق(ع) به ابوحمزه ثمالی از مسجد سهله به نام مسجد سهیل یادکرده است. [۲]در روایت دیگری امام صادق(ع) آن را مسجد بَری نامیده است زیرا هر گرفتاری درآن نمازبگزارد خداوند او را از گرفتاری‌اش برهاند و حاجتش را برطرف نماید. [۳] ابن الفقیه از حضرت علی(ع) روایت می‌کند که فرمودند: در کوفه چهار بقعه مقدس هست که چهار مسجد در آن ساخته شده است. به حضرت عرض شد: آن مساجد کدامند؟ حضرت فرمود: یکی از آنها مسجد ظَفَر یا همان مسجد سهله است.[۴]

موقعیت جغرافیایی

مسجد سهله در شرق نجف، یعنی در شهر کوفه قدیم قرار دارد. این مسجد در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی حرم امام علی(ع) با زاویه ۳۷ درجه، و ۲ کیلومتری شمال غربی مسجد کوفه با زاویه ۵۳ درجه است.[۵]

ویژگی‌های ساختمان مسجد

 
نقشه مسجد سهله

شکل هندسی مسجد سهله، تقریبا مستطیل است، با طول ۱۴۰ متر، عرض ۱۲۵ متر و مساحتی بالغ بر ۱۷۵۰۰ مترمربع. صحن مسجد به ابعاد ۱۲۵ و ۱۴۰ متر با دیواری به طول ۲۲ متر است. در هر یک از اضلاع چهارگانه دیوار، برج‌های نیم‌دایره‌ای ساخته شده است. در میانه ضلع شرقی دیوار، منارهای به ارتفاع ۳۰ متر وجود دارد. درِ اصلی مسجد، در میانه ضلع شرقی و در کنار این مناره است.[۶]

مسجد سهله، سه در و یک مناره نسبتا بلند دارد که در ۱۳۷۸ق تجدید بنا شده است.

جایگاه

این مسجد منزلگاه و عبادتگاه بسیاری از پیامبران از جمله حضرت ابراهیم(ع)، ادریس(ع)، خضر(ع)، و جایگاه برخی از امامان شیعه از جمله مقام امام صادق(ع)، امام سجاد(ع) بوده و بر اساس روایت امام صادق(ع)، حضرت مهدی(عج) پس از ظهور در آن ساکن خواهد شد».[۷]

بنابر حدیثی از امام صادق(ع)، مسجد سهیل خانه ابراهیم(ع) و ادریس بوده وصور در آن دمیده می‌شود و از اطراف آن هفتاد هزار نفر بدون حساب به بهشت می‌روند.[۸]

از امام صادق(ع) نقل است که در آن موضع، خانه‌ای است که ادریس در آن خیاطی می‌کرد.در گوشه جنوب غربی، سمت قبله، مقام حضرت ادریس است. ابراهیم(ع) از آنجا به سوی عمالقه خارج شده است و در آن مکان صخره‌ای است که تصویرهای پیامبران در آن است و از آن مسجد خاکی برداشته شده که خداوند انبیا را با آن خلق کرده است. آنجا مقام حضرت خضر[۹] همچنین آمده است که شخص گرفتار و پریشان به آن مسجد نمی‌رود مگر آنکه خداوند برای او گشایشی فراهم آورد.[۱۰][۱۱]

از امام باقر(ع) نقل شده است که خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، مگر آنکه در آن مسجد نماز گزارده است، در آنجا عدل الهی آشکار می‌شود و منازل و جایگاه‌های پیامبران، اوصیاء و صالحین است.[۱۲] از امام سجاد(ع) نقل شده است که هر کس در مسجد سهله دو رکعت نماز به جای آورد، خداوند دو سال بر عمر او می‌افزاید.[۱۳]

مقام‌ها

 
نقشه مسجد سهله

در بخش‌های مختلف صحن مسجد سهله، مکان‌هایی منسوب به پیامبران و اهل بیت(ع) هست که در اصطلاح، مقام خوانده می‌شوند. این مقام‌ها عبارتند از:

  1. مقام ابراهیم(ع)، در شمال غربی و بین دیوار غربی و شمالی.
  2. مقام یونس(ع)، در جنوب غربی و بین دیوار جنوبی و غربی.
  3. مقام ادریس(ع)، در بین دیوار شرقی و شمالی. آن را مقام عیسی و همچنین «بیت الخضر» هم می‌نامند.
  4. مقام صالح(ع)، در سمت شرقی بین دیوار جنوبی و شرقی. به مقام صالحین، انبیا و مرسلین معروف است.
  5. مقام امام سجاد(ع)، در میانه مسجد، کمی مایل به سمت شرقی.
  6. مقام امام صادق(ع)، درست در وسط مسجد. براساس روایات تاریخی، امام جعفر صادق(ع) مدتی در آنجا اقامت کرده و به عبادت و دعا مشغول بوده است.
  7. مقام امام زمان(عج)، در قسمت میانی مسجد، کمی مایل به سمت جنوب، در بین مقام‌های امام سجاد(ع) و یونس.[نیازمند منبع]

انتساب به امام زمان(عج)

در مسجد سهله، مقامی به حضرت مهدی(عج) منسوب است که در قسمت میانی مسجد و در بین مقام‌های امام سجاد(ع) و حضرت یونس قرار دارد. برخی روایات، مسجد سهله را محل زندگی امام زمان(عج) پس از ظهور معرفی کرده‌اند.[۱۴]

اعمال

از بعض کتب مزاریه نقل شده: که چون خواستی وارد مسجد شوی، نزد درگاه بایست و بگو: بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ خَيْرُ الْأَسْمَاءِ لِلَّهِ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ عُمَّارِ مَسَاجِدِكَ وَ بُيُوتِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أُقَدِّمُهُمْ بَيْنَ يَدَيْ حَوَائِجِي فَاجْعَلْنِي اللَّهُمَّ بِهِمْ عِنْدَكَ وَجِيها فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلاتِي بِهِمْ مَقْبُولَةً وَ ذَنْبِي بِهِمْ مَغْفُورا وَ رِزْقِي بِهِمْ مَبْسُوطا وَ دُعَائِي بِهِمْ مُسْتَجَابا وَ حَوَائِجِي بِهِمْ مَقْضِيَّةً وَ انْظُرْ إِلَيَّ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ نَظْرَةً رَحِيمَةً أَسْتَوْجِبُ بِهَا الْكَرَامَةَ عِنْدَكَ ثُمَّ لا تَصْرِفْهُ عَنِّي أَبَدا بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ وَ دِينِ نَبِيِّكَ وَ وَلِيِّكَ وَ لا تُزِغْ قَلْبِي بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنِي وَ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ اللَّهُمَّ إِلَيْكَ تَوَجَّهْتُ وَ مَرْضَاتَكَ طَلَبْتُ وَ ثَوَابَكَ ابْتَغَيْتُ وَ بِكَ آمَنْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ اللَّهُمَّ فَأَقْبِلْ بِوَجْهِكَ إِلَيَّ وَ أَقْبِلْ بِوَجْهِي إِلَيْكَ.[یادداشت ۱]

سپس آیة الکرسی و سوره فلق و سوره ناس را بخوان و خدا را هفت مرتبه تسبیح و هفت مرتبه حمد و هفت مرتبه تهلیل و هفت مرتبه تکبیر بگو یعنی هریک از سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اکبر را هفت مرتبه بگو و بخوان: اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا هَدَيْتَنِي وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِي وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا شَرَّفْتَنِي وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى كُلِّ بَلاءٍ حَسَنٍ ابْتَلَيْتَنِي اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ صَلاتِي وَ دُعَائِي وَ طَهِّرْ قَلْبِي وَ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَ تُبْ عَلَيَّ إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ .[یادداشت ۲]

سید ابن طاووس فرموده: چون اراده کردی به مسجد سهله بروی، در شب چهارشنبه بین مغرب و عشا وارد آن مسجد شو. که فضیلت آن از اوقات دیگر بیشتر است همین که وارد مسجد شدی نماز مغرب و نافله آن را بجا آور، آنگاه دو رکعت نماز تحیت مسجد قربة الی اللّه بخوان، چون فارغ شدی دست‌ها را به جانب آسمان بلند کن و بگو: أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ مُبْدِئُ الْخَلْقِ وَ مُعِيدُهُمْ وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ خَالِقُ الْخَلْقِ وَ رَازِقُهُمْ وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ وَ بَاعِثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ أَنْتَ وَارِثُ الْأَرْضِ وَ مَنْ عَلَيْهَا أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَخْزُونِ الْمَكْنُونِ الْحَيِّ الْقَيُّومِ وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ عَالِمُ السِّرِّ وَ أَخْفَى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي إِذَا دُعِيتَ بِهِ أَجَبْتَ وَ إِذَا سُئِلْتَ بِهِ أَعْطَيْتَ وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّكَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ بِحَقِّهِمُ الَّذِي أَوْجَبْتَهُ عَلَى نَفْسِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِيَ لِي حَاجَتِي السَّاعَةَ السَّاعَةَ يَا سَامِعَ الدُّعَاءِ يَا سَيِّدَاهْ يَا مَوْلاهْ يَا غِيَاثَاهْ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُعَجِّلَ فَرَجَنَا السَّاعَةَ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ يَا سَمِيعَ الدُّعَاءِ.[یادداشت ۳]

سپس به سجده برو و خشوع کن، و خدا را به جهت هرچه خواهی بخوان پس از آن دو رکعت نماز در گوشه‌ای که طرف مغرب و شمال است بخوان، که آن محل خانه حضرت ابراهیم(ع) است و از آنجا به جنگ «عمالقه» رفت، چون از نماز و تسبیحات حضرت زهرا(س) فارغ شدی چنین بگو: اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذِهِ الْبُقْعَةِ الشَّرِيفَةِ وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهَا قَدْ عَلِمْتَ حَوَائِجِي فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْضِهَا وَ قَدْ أَحْصَيْتَ ذُنُوبِي فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْهَا اللَّهُمَّ أَحْيِنِي مَا [إِذَا] كَانَتِ الْحَيَاةُ خَيْرا لِي وَ أَمِتْنِي [تَوَفَّنِي‏] إِذَا كَانَتِ الْوَفَاةُ خَيْراً لِي عَلَى مُوَالاةِ أَوْلِيَائِكَ وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِكَ وَ افْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ(خدایا به حق این بقعه برجسته و عالی و به حق کسانی که تو را در آن عبادت کردند، به یقین حوائجم را دانسته‌ای، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آن‌ها را برآور و گناهانم را شمرده‌ای، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آن‌ها را بیامرز. خدایا زنده‌ام بدار تا وقتی‌که زنده بودن برایم خیر است و بمیران آن هنگام که مردن برایم خیر باشد البته بر اساس دوستی با دوستانت و دشمنی با دشمنانت و با من آن کن که شایسته آنی، ای مهربان‌ترین مهربانان.)

پس در گوشه‌ای دیگر که سمت مغرب و قبله است دو رکعت نماز بگذار و دست‌ها را بردار و بگو: اللَّهُمَّ إِنِّي صَلَّيْتُ هَذِهِ الصَّلاةَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِكَ وَ طَلَبَ نَائِلِكَ وَ رَجَاءَ رِفْدِكَ وَ جَوَائِزِكَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْهَا مِنِّي بِأَحْسَنِ قَبُولٍ وَ بَلِّغْنِي بِرَحْمَتِكَ الْمَأْمُولَ وَ افْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.(خدایا من این نماز را خواندم برای جستن خشنودی‌ات و طلب عطایت و امید کمک و هدایایت، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و به نیکو پذیرفتنی از من بپذیر و به رحمتت مرا به آرزویم برسان و با من آن کن که شایسته آنی، ای مهربان‌ترین مهربانان.)

سپس به سجده برو،و دو طرف صورت خویش را به خاک بگذار، آنگاه به گوشه‌ای که بر طرف مشرق است برو و در آنجا دو رکعت نماز بخوان و دست‌هایت را بگشا و بگو: اللَّهُمَّ إِنْ كَانَتِ الذُّنُوبُ وَ الْخَطَايَا قَدْ أَخْلَقَتْ وَجْهِي عِنْدَكَ فَلَمْ تَرْفَعْ لِي إِلَيْكَ صَوْتا وَ لَمْ تَسْتَجِبْ لِي دَعْوَةً فَإِنِّي أَسْأَلُكَ بِكَ يَا اللَّهُ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِثْلَكَ أَحَدٌ وَ أَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُقْبِلَ إِلَيَّ [عَلَيَ‏] بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَ تُقْبِلَ بِوَجْهِي [إِلَيْكَ‏] وَ لا تُخَيِّبَنِي حِينَ أَدْعُوكَ وَ لا تَحْرِمَنِي حِينَ أَرْجُوكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.[یادداشت ۴]

سید ابن طاووس می‌گوید از بعض کتب مزاریه[مربوط به زیارت] غیر معروفه نقل شده: که پس از آن می‌روی به گوشه دیگر که در جانب مشرق قرار گرفته و در آنجا دو رکعت نماز می‌خوانی و می‌گویی: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا اللَّهُ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ خَيْرَ عُمُرِي آخِرَهُ وَ خَيْرَ أَعْمَالِي خَوَاتِيمَهَا وَ خَيْرَ أَيَّامِي يَوْمَ أَلْقَاكَ فِيهِ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ دُعَائِي وَ اسْمَعْ نَجْوَايَ يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا قَادِرُ يَا قَاهِرُ يَا حَيّا لا يَمُوتُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي بَيْنِي وَ بَيْنَكَ وَ لا تَفْضَحْنِي عَلَى رُءُوسِ الْأَشْهَادِ وَ احْرُسْنِي بِعَيْنِكَ الَّتِي لا تَنَامُ وَ ارْحَمْنِي بِقُدْرَتِكَ عَلَيَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ.[یادداشت ۵]


پس از آن دو رکعت نماز در خانه‌ای که میان مسجد است بجا می‌آوری و می‌گویی: يَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَيَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ يَا فَعَّالا لِمَا يُرِيدُ يَا مَنْ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ حُلْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ مَنْ يُؤْذِينَا بِحَوْلِكَ وَ قُوَّتِكَ يَا كَافِي مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ لا يَكْفِي مِنْهُ شَيْ‏ءٌ اكْفِنَا الْمُهِمَّ مِنْ أَمْرِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.[یادداشت ۶]

سپس دو طرف صورت خود را بر خاک بگذار.

این مکان شریف در این زمان معروف به مقام امام زین العابدین(ع) است و در کتاب «مزار قدیم» نقل کرده: بعد از دو رکعت نماز در این مقام بخواند دعای: اللّهمّ انّی اسالک یا من لا تراه العیون را و این دعا در اعمال دکّه باب امیر مؤمنان(ع) در مسجد کوفه ذکر شد.[۲۰](اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ يَا مَنْ لا تَرَاهُ الْعُيُونُ، وَ لا تُحِيطُ بِهِ الظُّنُونُ، وَ لا يَصِفُهُ الْوَاصِفُونَ، وَ لا تُغَيِّرُهُ الْحَوَادِثُ، وَ لا تُفْنِيهِ الدُّهُورُ، تَعْلَمُ مَثَاقِيلَ الْجِبَالِ، وَ مَكَايِيلَ الْبِحَارِ وَ وَرَقَ الْأَشْجَارِ، وَ رَمْلَ الْقِفَارِ، وَ مَا أَضَاءَتْ بِهِ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ، وَ أَظْلَمَ عَلَيْهِ اللَّيْلُ، وَ وَضَحَ عَلَيْهِ النَّهَارُ، وَ لا تُوَارِي مِنْكَ سَمَاءٌ سَمَاءً، وَ لا أَرْضٌ أَرْضاً، وَ لا جَبَلٌ مَا فِي أَصْلِهِ، وَ لا بَحْرٌ مَا فِي قَعْرِهِ، أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَجْعَلَ خَيْرَ أَمْرِي آخِرَهُ، وَ خَيْرَ أَعْمَالِي خَوَاتِيمَهَا، وَ خَيْرَ أَيَّامِي يَوْمَ أَلْقَاكَ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ؛ خدایا از تو می‌خواهم، ای آن‌که چشم‌ها نبیندش و گمان‌ها فرانگیرندش و وصف‌کنندگان او را وصف نکنند و حوادث دگرگونش ننمایند و روزگاران فانی‌اش نکند، تو می‌دانی سنگینی کوه‌ها را و پیمانه دریاها را و برگ‌های درختان را و ریگ‌های صحراها را و آنچه را خورشید روشنی دهد و ماه و شب بر آن تاریکی اندازد و روز بر آن روشن گردد، از تو پنهان نمی‌کند آسمانی آسمان دیگر را و نه زمینی زمین دیگر را و نه کوهی آنچه را در ریشه آن است و نه دریایی آنچه را در قعر آن است، از تو می‌خواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و اینکه بهترین کارم را آخرین کار و بهترین اعمالم را سرانجام آن‌ها و بهترین روزهایم را روزی که ملاقاتت کنم قرار ده، البته تو بر هر کاری توانایی.) [۲۱] نیز نقل شده است که در این مسجد دو رکعت نماز بین نماز شام و خفتن مستحب است. از حضرت صادق(ع) روایت شده: هر غمناکی بین نماز مغرب و نماز عشاء نماز بخواند و دعا نماید، حق تعالی غمش را برطرف کند.[۲۲]

جستارهای وابسته

نگارخانه

پانویس

  1. محمدحسین رجبی، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی، ص۴۲۷.
  2. طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۶، ص۳۷.
  3. حسینی جلالی، مزارات اهل البیت وتاریخها، ۱۴۱۵ق، ۱۹۹۵م، ص۶۳.
  4. ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، الغارات أو الإستنفار و الغارات، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۴.
  5. «مسجد سهله»، آبادیس، دانشنامه عمومی.
  6. بابازاده، با من به کربلا، ۱۳۸۶ش، ص۱۸۵.
  7. رجوع کنید به: کافی، ج۳، ص۴۹۵؛ تهذیب الأحکام، ج۳، ص۲۵۲؛ وسائل الشیعة، ج ۵، ص۲۶۷؛ مرآت العقول، ج ۱۵، ص۴۹۱؛ ارشاد مفید، ج ۲، ص۳۸۰؛ غیبت شیخ طوسی، ص۴۷۱؛ کشف الغمّة، ج ۳، ص۲۵۳؛ مزار شیخ مفید، ص۲۵؛ المزار الکبیر، ص۱۳۴؛ ابن قولویه، همان، ۲۹.
  8. یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۲۹۰ و ۲۹۱.
  9. در ضلع جنوبی مقام امام زمان(عج) و امام زین العابدین(ع) و مقام خضر قرار دارد و جایی است که حضرت موسی با خضر ملاقات کرد.<ref>رجوع کنید به: ابن بابویه، ۱۴۱۴، ج ۱، ص۲۳۲؛ طوسی، ۱۳۷۶ش، ج ۳، ص۲۷۷.
  10. یاقوت حموی، معجم البلدان،۱۳۹۹ق، ۱۹۷۹م، جلد ۳، ص۲۹۰ و ۲۹۱.
  11. حسینی الجلالی، مزارات اهل البیت و تاریخهما، ۱۴۱۵ق، ۱۳۷۴ش،ص۶۲ ۶۳.
  12. حسینی الجلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ص۶۲-۶۳.
  13. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق،ج ۹۷، ص۴۳۶، ح ۶.
  14. کلینی، الکافی، ج ۳، ص۴۹۵؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق،ج ۵۲، ص۳۱۸؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ص۱۳۴؛ مفید، الارشاد، ج ۳، ص۳۸۰.
  15. https://erfan.ir/mafatih243/%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%D9%87%D9%84%D9%87-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86
  16. https://erfan.ir/mafatih243/%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%D9%87%D9%84%D9%87-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86
  17. https://erfan.ir/mafatih243/%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%D9%87%D9%84%D9%87-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86
  18. https://erfan.ir/mafatih243/%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%D9%87%D9%84%D9%87-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86
  19. https://erfan.ir/mafatih243/%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%D9%87%D9%84%D9%87-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86
  20. قمی، شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، اعمال مسجد سهله.
  21. https://erfan.ir/mafatih238/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D8%A7%D8%AC%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D9%86%D9%88%D8%AD(%D8%B9)-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%DA%A9%D9%88%D9%81%D9%87-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86#:~:text=%D8%AE%D8%AF
  22. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۶، ص۱۸۲، ح۴۵.

یادداشت

  1. به نام خدا و به خدا و از خدا و به سوی خدا و آنچه خدا خواست و بهترین نام‌ها از آن خداست، بر خدا توکل کردم و هیچ نیرو و توانى نیست جز به خداى بلندمرتبه بزرگ؛ خدایا مرا از آبادکنندگان مساجد و خانه‌هایت قرار ده؛ خدایا من به وسیله محمّد و خاندان محمّد به تو رو می‌کنم و آنان را پیشاپیش حوایجم پیش می‌اندازم، خدایا به حق آنان مرا در پیشگاهت آبرومند دنیا و آخرت و از مقرّبان قرار ده؛خدایا به حق آنان نمازم را پذیرفته و گناهم را آمرزیده و روزی‌ام را گسترده و دعایم را مستجاب و حاجاتم را برآورده ساز و به حق ذاتت به من نظر کن نظری رحیمانه که به سبب آن در پیشگاهت مستحق کرامت شوم، سپس آن نظر را هیچ‌گاه از من باز مگردان، ای مهربان‌ترین مهربانان،ای زیر و رو کننده دل‌ها و دیده‌ها، دلم را بر دینت و دین پیامبرت و ولی‌ات پابرجا کن و قلبم را پس از این که هدایتم نمودی منحرف مساز و از نزد خویش به من رحمتی ببخش که تو بسیار بخشنده‌ای. خدایا به سوی تو رو کردم و خشنودی‌ات را خواستم و پاداشت را جویا شدم و به تو ایمان آوردم و بر تو توکل کردم. خدایا رویت را به سویم کن و رویم را به سویت قرار ده
  2. خدایا تو را سپاس بر اینکه مرا هدایت کردی و تو را سپاس بر اینکه به من برتری دادی و تو را سپاس بر اینکه به من برجستگی بخشیدی و تو را سپاس بر هر پیش آمد نیکویی که مرا با آن آزمودی. خدایا نماز و دعایم را بپذیر و دلم را پاک کن و سینه‌ام را گشایش و دلگرمی ده و توبه‌ام را بپذیر که تو بسیار توبه‌پذیر مهربانی.[۱۵]
  3. تویی خدا، معبودی جز تو نیست، آغازکننده آفریده‌ها و بازگرداننده آن‌هایی و تویی خدا، معبودی جز تو نیست، آفریننده مخلوقات و روزی‌دهنده آنانی و تویی خدا، معبودی جز تو نیست، گیرنده و گسترنده‌ای و تویی خدا، معبودی جز تو نیست، تدبیرکننده اموری و برانگیزاننده کسانی که در گورهایند، تویی وارث زمین و هرکه روی آن است، از تو می‌خواهم به حق نام محفوظ و پنهان و زنده و پاینده‌ات و تویی خدا، معبودی جز تو نیست، دانای پنهان و پنهان‌تری. از تو می‌خواهم به حق نامت که چون به آن خوانده شوی اجابت کنی و هرگاه به آن درخواست شوی عطا نمایی.و از تو می‌خواهم به حقّت بر محمّد و اهل‌بیتش و به حق آنان‌که آن را بر خود واجب کرده‌ای، اینکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و در همین ساعت و همین ساعت حاجتم را برآوری، ای شنونده دعا ای آقای من، ای مولای من، ای فریادرس من، از تو می‌خواهم به هر نامی که خودت را به آن نام نامیدی، یا در علم پنهان نزد خود آن نام را فقط برای خود اختصاص دادی، اینکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و در گشایش کار ما در همین ساعت شتاب کنی، ای زیر و روکننده دل‌ها و دیده‌ها، ای شنونده‌ی دعا.[۱۶]
  4. خدایا اگر گناهان و خطاها مرا نزد تو بی‌آبرو ساخته و در اثر آن نگذاشتی ناله‌ام به سویت بلند شود و دعایم را مستجاب نکردی، از تو می‌خواهم ای خدایی که احدی همانندت نیست و به محمّد و خاندان محمّد به تو توسل می‌جویم و از تو می‌خواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و با ذات بزرگوارت به من روی آوری و رویم را به سویت بگردانی و هنگامی‌که تو را می‌خوانم ناامیدم نسازی و وقتی به تو امید می‌بندم محرومم نکنی، ای مهربان‌ترین مهربانان. [۱۷]
  5. خدایا از تو می‌خواهم به حق نامت که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و قرار دهی بهترین زمان عمرم را پایانش و بهترین اعمالم را سرانجامش و بهترین ایامم را روزی که تو را در آن ملاقات می‌کنم، تو بر هر کاری توانایی. خدایا دعایم را بپذیر و رازم را بشنو، ای والا، ای بزرگ، ای توانا، ای چیره، ای زنده‌ای که هرگز نمی‌میرد، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و گناهانی را که میان من و توست بیامرز و در حضور مردم رسوایم مکن و به دیده‌ات که هرگز نمی‌خوابد نگهبانی‌ام فرما و با قدرتت به من رحم کن، ای مهربان‌ترین مهربانان و درود خدا بر آقای ما محمّد و اهل‌بیت پاکش ای پروردگار جهانیان.[۱۸]
  6. ای آن‌که به من از رگ گردن نزدیک‌تر است، ای که انجام‌دهنده است آنچه را که می‌خواهد، ای که پرده می‌شود میان انسان و دلش، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و پرده شو میان ما و کسانی که ما را آزار می‌دهند، به توانمندی و نیرویت ای کفایت‌کننده از هر چیز که کفایت نمی‌کند از تو چیزی، مهم‌ترین کارهای دنیا و آخرت ما را کفایت کن، ای مهربان‌ترین مهربانان.[۱۹]

منابع

  • بابازاده، علی‌اکبر، با من به کربلا، قم، انتشارات دانش و ادب، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش.
  • ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، الغارات أو الإستنفار و الغارات، محقق و مصحح: محدث، جلال الدین،‏ تهران، انجمن آثار ملی، چاپ اول، ۱۳۹۵ق.
  • دکتر اصغر قائدان، عتبات عالیات عراق.
  • کلینی، محمدبن یعقوب، کافی،‌ دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۸۹ق.
  • مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
  • مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، به کوشش مؤسسه آل البیت، دوم، بیروت،‌ دارالمفید، ۱۴۱۳ق.

پیوند به بیرون