اسدالله
 | |
| زندگی | |
|---|---|
| یوم‌الدار • شعب ابی‌طالب • لیلة المبیت • واقعه غدیر • سال‌شمار زندگی | |
| میراث | |
| نهج‌البلاغه • غرر الحکم • خطبه شقشقیه • خطبهٔ بی‌الف • خطبه بی‌نقطه • حرم | |
| فضائل | |
| آیه ولایت • آیه اهل‌الذکر • آیه شراء • آیه اولی‌الامر • آیه تطهیر • آیه مباهله • آیه مودت • آیه صادقین • حدیث مدینه‌العلم • حدیث رایت • حدیث سفینه • حدیث کساء • خطبه غدیر • حدیث منزلت • حدیث یوم‌الدار • حدیث ولایت • سدالابواب • حدیث وصایت • صالح المؤمنین • حدیث تهنیت • ماجرای کسر اصنام | |
| اصحاب | |
| عمار بن یاسر • مالک اشتر • سلمان فارسی • ابوذر غفاری • مقداد• عبیدالله بن ابی‌رافع • حجر بن عدی • دیگران | |
اَسَدُالله به‌معنای شیر خدا، هنگامی که درباره انسان به کار رود کنایه از شجاعت است.
این لقب برای حمزه[۱] و امام علی(ع)[۲] استفاده شده است.
حمزه
حمزه را به دلیل شجاعت در جنگ‌ها، اسدالله (شیرخدا)[۳] و لیث‌الله می‌نامیدند.[۴]این لقب برای حمزه در سخنان پیامبر (ص) هم وجود دارد و رسول خدا او را به عنوان اسدالله (شیر خدا) و اسد رسوله(شیر پیامبر خدا) معرفی کرده است. [۵] بر پایه روایتی که در منابع روایی و تاریخی آمده، بر ستون عرش نوشته شده که حمزه «اسدالله و اسد رسول الله» است.[۶]
حمزه نیز در رجزی که در جنگ بدر می‌خواند خود را اسدالله و اسد رسول‌الله معرفی کرد.[۷] در زیارتنامه‌ای که از امامان(ع) نقل شده با همین لقب به او سلام داده شده است.[۸]
امام علی(ع)
همچنین پیامبر(ص)، امام علی(ع) را به اسدالله و اسد الرسول ملقب کرده است.[۹] در برخی از منابع، از امام علی به اسدالله الغالب (شیر خدایی که پیروز است) نیز یاد شده است.[۱۰]
شیعیان اسدالله الغالب را لقب امام علی می‌دانند. شیر خدا که ترجمه فارسی اسدالله است در ادبیات فارسی بازتاب یافته و در اشعار شاعران فارسی‌زبان همچون ابوسعید ابوالخیر،کسائی مروزی،[۱۱] سعدی[۱۲]، عطار نیشابوری،[۱۳] شهریار و دیگران به کار رفته است. از جمله:
|
ابوسعید ابوالخیر:
| یا رب به علی بن ابی طالب و آل | آن شیر خدا و بر جهان جل جلال | |
| کاندر سه مکان رسی به فریاد همه | اندر دَمِ نَزع و قبر هنگام سؤال[۱۵] |
عبید زاکانی:
| مشعل فروزِ شَه‌ره دین ذوالفقار اوست | چابک سوار معرکه‌ی لافتی علی است | |
| آن کس که علم و حلم و سخا ختم شد بر او |
عم زاده ی محمد و شیر خدا علی است[۱۶] |
پانویس
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۶۹.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۵۹.
- ↑ مغربی، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۲۲۸.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۵۱۲.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۱، ص۲۲۴.
- ↑ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۶۸؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۷۴.
- ↑ ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۲۲.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۵۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۷۳-۷۴.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۴، ص۲۶۸.
- ↑ کسایی مروزی، دیوان اشعار، مدح حضرت علی(ع).
- ↑ سعدی، مواعظ، قصاید، قصیده ش۱.
- ↑ عطار نیشابوری، منطق الطیر فی فضائل الخلفا، فی فضیلة امرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب رضی‌الله عنه.
- ↑ شهریار، دیوان اشعار، ص۱۸۶.
- ↑ https://ganjoor.net/abusaeed/robaee-aa/sh402
- ↑ https://ganjoor.net/obeyd/divan-obeyd/tarkibat-obeyd/sh4
منابع
- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار علیهم‌السلام، تصحیح: محمدحسین حسینی جلالی، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۹ق.
- ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب علیهم‌السلام، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.
- ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تصحیح: عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویة، ۱۳۵۶ش.
- ابن هشام، عبدالملک بن هشام، السیرة النبویة، تحقیق: مصطفی السقا و ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ شبلی، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الاشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تصحیح: جمعی از محققان، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- مستوفی قزوینی، حمدالله بن ابی‌بکر، تحقیق: عبدالحسین نوائی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۴ش.
- مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تصحیح: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، تحقیق: مارسدن جونس، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
- یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا.