پرش به محتوا

امام صادق علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

امام صادق علیه‌السلام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۳

۶٬۰۶۱ بایت حذف‌شده ،  ۵ مه
بدون خلاصۀ ویرایش
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵۰: خط ۱۵۰:
{{پایان}}
{{پایان}}
از روایتی که [[محمد بن عمر کشی|کَشّی]] درباره مناظره شاگردان امام صادق(ع) نقل کرده است، به دست می‌آید که برخی شاگردان او در زمینه‌های خاصی تخصص داشته‌اند.<ref>پاکتچی، «جعفر صادق(ع)، امام»، ص۱۹۹.</ref> طبق این روایت [[حمران بن اعین|حُمران بن اَعیَن]] در [[علوم قرآن|علوم قرآنی]]، [[ابان بن تغلب|اَبان بن تغلب]] در ادبیات عرب، [[زرارة بن اعین|زُراره]] در [[فقه]] و [[مؤمن الطاق|مؤمن الطّاق]] و [[هشام بن سالم جوالیقی|هِشام بن سالم]] در [[کلام اسلامی|کلام]] تخصص داشته‌اند.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۲۷۵–۲۷۷.</ref> برخی دیگر از شاگردان امام صادق(ع) که در زمینه کلام تخصص داشتند، عبارت‌اند از [[حمران بن اعین|حُمران بن اَعیَن]]، [[قیس ماصر|قیس ماصِر]] و [[هشام بن حکم|هشام بن حَکَم]].<ref>پاکتچی، «جعفر صادق(ع)، امام»، ص۱۹۹.</ref>
از روایتی که [[محمد بن عمر کشی|کَشّی]] درباره مناظره شاگردان امام صادق(ع) نقل کرده است، به دست می‌آید که برخی شاگردان او در زمینه‌های خاصی تخصص داشته‌اند.<ref>پاکتچی، «جعفر صادق(ع)، امام»، ص۱۹۹.</ref> طبق این روایت [[حمران بن اعین|حُمران بن اَعیَن]] در [[علوم قرآن|علوم قرآنی]]، [[ابان بن تغلب|اَبان بن تغلب]] در ادبیات عرب، [[زرارة بن اعین|زُراره]] در [[فقه]] و [[مؤمن الطاق|مؤمن الطّاق]] و [[هشام بن سالم جوالیقی|هِشام بن سالم]] در [[کلام اسلامی|کلام]] تخصص داشته‌اند.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۲۷۵–۲۷۷.</ref> برخی دیگر از شاگردان امام صادق(ع) که در زمینه کلام تخصص داشتند، عبارت‌اند از [[حمران بن اعین|حُمران بن اَعیَن]]، [[قیس ماصر|قیس ماصِر]] و [[هشام بن حکم|هشام بن حَکَم]].<ref>پاکتچی، «جعفر صادق(ع)، امام»، ص۱۹۹.</ref>
==راویان زن ==
براساس پاره‌ای اساس از گزارش‌ها نام تعدادی از زنان به عنوان راویان احادیث امام صادق(ع) آمده است که برخی از آنها عبارتند از:
*[[حمیده همسر امام صادق(ع)]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref>روایت مشهور (إن شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلاة شفاعت ما به کسی که [[نماز]] را سبک بشمرد، نمی‌رسد.) را حمیده از امام صادق(ع) نقل کرده است.
*[[ام‌فروه مادر امام صادق(ع)]]<ref>برقی، رجال، ۱۳۴۲ش، ص۶۲.</ref>امام صادق(ع) از مادرش روایتی را از امام باقر(ع) نقل کرده است که او خطاب به همسرش گفته که در هر شبانه‌روز هزار بار براى شیعیان گناهکار خود دعا مـى‌کـنـد و از درگـاه الـهـى بـراى آنان درخواست آمرزش مى‌نمایم؛ زیرا ما در برابر مصایب و مشکلات، صبر و شکیبایى مى‌کنیم، در حالى که عالم و آگاه به اجر و پـاداش الهى هستیم؛ اما شیعیان ما چنین علم و دانشى را ندارند و در عین حال صبر کرده و تحمل مشقت می‌کنند. <ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۷۲.</ref>{{یاد|قَالَتْ أُمِّي قَالَ أَبِي يَا أُمَّ فَرْوَةَ إِنِّي لَأَدْعُو اللَّهَ لِمُذْنِبِي شِيعَتِنَا فِي الْيَوْمِ وَ اللَّيْلَةِ أَلْفَ مَرَّةٍ لِأَنَّا نَحْنُ فِيمَا يَنُوبُنَا مِنَ الرَّزَايَا نَصْبِرُ عَلَى مَا نَعْلَمُ مِنَ الثَّوَابِ وَ هُمْ يَصْبِرُونَ عَلَى مَا لَا يَعْلَمُونَ.}}
*ام سلمه دختر [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] و خواهر امام صادق(ع) <ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۴۷۸.</ref>
*[[حبابه والبیه]] <ref>ابن بسطام، طب الائمه، الناشر منشورات الشريف الرضي، ص۱۰۳، محدث زاده، اصحاب امام صادق، ص۱۴۲.https://noorlib.ir/book/view/36113/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=142&viewType=html&query=%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%87</ref>{{یاد| [[داوود بن کثیر رقی|داوود رقّی]]  می‌گوید «روزی به همراه چند نفر در خدمت امام صادق (ع) بودیم که حبابه وارد شد و مسائل مختلفی از حلال و حرام از حضرت پرسید. ما از سوالات زیبای او تعجب کردیم. حضرت فرمود: آیا تا به حال از این مسائل که حبابه پرسید، سوالات بهتر  نیکوتری شنیده بودید؟  گفتیم: فدایت شویم به درستی که چشم و دل ما روشن شد... }}
*ام اسحاق دختر سلیمان (درگذشت:۱۵۲ق.) <ref>کلینی، کافی،۱۴۰۷ق، ج۶، ص۱۴۰؛ نائینی، محدثات شیعه، تهران  دانشگاه تربیت مدرس،ص۳۹؛ مامقانی، جامع الرواة، قم نشر مکتبه مرعشی نجفی، ج۲، ص۴۵۵.</ref>
* ام سلمه مادر محمد بن مهاجر، [[محمد بن ابی‌عمیر]] با واسطه محمد بن مهاجر از مادرش و او از امام صادق(ع) روایتی را درباره تعداد تکبیرات در [[نماز میت]] نقل کرده است. <ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المكتبة الحيدرية ومطبعتها في النجف، ج۱، ص۳۰۳.</ref>
* همسر حسن صیقل <ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۲۵.</ref>
* جویریه همسر عیسی بن موسی هاشمی. <ref>برقی، رجال، الناشر : منشورات جامعة طهران،ص۶۲؛ طوسی، تهذیب، ۱۳۶۵ش، ج۹، ص۱۲۳.</ref>
*فاطمه دختر عبداللّه بن ابراهیم ، مادر رضاعی امام صادق(ع) <ref>مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق،  ج۹۵، ص۲۹۸.</ref> و مشهور به (ام داود). کنیه او به سبب فرزندش داود بن حسن بن على بن ابیطالب(علیهما‌السلام)، ام داوود است. روایت کننده اعمال مشهور به [[اعمال ام‌داوود]] <ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۳۰۷.</ref>
===اهل سنت===
===اهل سنت===
برخی از علماء و ائمه [[فقه|فقهی]] اهل سنت، شاگردان امام صادق(ع) بوده‌اند. [[شیخ طوسی]] در [[رجال الطوسی (کتاب)|رجال خود]]، [[ابوحنیفه]] را در شمار شاگردان و اصحاب امام نام برده است.<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.</ref> [[ابن‌ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید معتزلی]] نیز او را از شاگردان امام صادق(ع) دانسته است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۱۸ و ج۱۵، ص۲۷۴.</ref> [[شیخ صدوق]] از [[مالک بن انس]] نقل کرده است که وی مدتی نزد امام صادق(ع) می‌رفته و از او حدیث می‌شنیده است.<ref>صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ص۱۶۸؛ صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۶۹؛ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ص۲۳۴.</ref> مالک بن انس در کتاب مُوَطَّأ از امام صادق(ع) حدیث نقل کرده است.<ref>مالک بن أنس، موطأ، ۱۴۲۵ق، ص۱۰.</ref>
برخی از علماء و ائمه [[فقه|فقهی]] اهل سنت، شاگردان امام صادق(ع) بوده‌اند. [[شیخ طوسی]] در [[رجال الطوسی (کتاب)|رجال خود]]، [[ابوحنیفه]] را در شمار شاگردان و اصحاب امام نام برده است.<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.</ref> [[ابن‌ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید معتزلی]] نیز او را از شاگردان امام صادق(ع) دانسته است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۱۸ و ج۱۵، ص۲۷۴.</ref> [[شیخ صدوق]] از [[مالک بن انس]] نقل کرده است که وی مدتی نزد امام صادق(ع) می‌رفته و از او حدیث می‌شنیده است.<ref>صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ص۱۶۸؛ صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۶۹؛ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ص۲۳۴.</ref> مالک بن انس در کتاب مُوَطَّأ از امام صادق(ع) حدیث نقل کرده است.<ref>مالک بن أنس، موطأ، ۱۴۲۵ق، ص۱۰.</ref>
خط ۲۱۶: خط ۲۰۳:
کشف الریبه]] نوشته [[شهید ثانی]] آمده است.
کشف الریبه]] نوشته [[شهید ثانی]] آمده است.
*[[توحید مفضل (کتاب)|توحید المُفَضَّل]] یا کتاب فکِّر. این رساله مشتمل بر سخنان امام صادق(ع) درباره خداشناسی برای [[مفضل بن عمر|مُفَضَّل بن عمر]] است که به جهت تکرار عبارت «فَکِّر یا مُفَضَّل» (فکر کن ای مفضل) در آن، در گذشته به «کتاب فَکِّر» شهرت داشت. نویسنده [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] مفضل را به عنوان صاحب کتاب فکّر معرفی کرده است.<ref>طهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۹، ص۱۵.</ref>
*[[توحید مفضل (کتاب)|توحید المُفَضَّل]] یا کتاب فکِّر. این رساله مشتمل بر سخنان امام صادق(ع) درباره خداشناسی برای [[مفضل بن عمر|مُفَضَّل بن عمر]] است که به جهت تکرار عبارت «فَکِّر یا مُفَضَّل» (فکر کن ای مفضل) در آن، در گذشته به «کتاب فَکِّر» شهرت داشت. نویسنده [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] مفضل را به عنوان صاحب کتاب فکّر معرفی کرده است.<ref>طهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۹، ص۱۵.</ref>
*رساله اَهلیلَجه. در این رساله امام صادق(ع) با پزشکی هندی درباره اثبات وجود خدا گفتگو کرده است. به گفته [[سید محسن امین]]، [[سید ابن‌طاووس]]، این کتاب را معتبر دانسته است. همچنین او از ابن‌ندیم نویسنده [[الفهرست (ابن‌ندیم) |فهرست ابن‌ندیم]] نقل کرده که نگارش این کتاب توسط امام صادق(ع) از محالات است.<ref>امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف، ج۱، ص۶۶۳.</ref>{{یاد|اهلیلجه نام گیاهی است که طبیبان هندی برای درمان از آن استفاده می‌کنند.
*[[رساله اهلیلجه|رساله اَهلیلَجه]]. در این رساله امام صادق(ع) با پزشکی هندی درباره اثبات وجود خدا گفتگو کرده است. به گفته [[سید محسن امین]]، [[سید ابن‌طاووس]]، این کتاب را معتبر دانسته است. همچنین او از ابن‌ندیم نویسنده [[الفهرست (ابن‌ندیم) |فهرست ابن‌ندیم]] نقل کرده که نگارش این کتاب توسط امام صادق(ع) از محالات است.<ref>امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف، ج۱، ص۶۶۳.</ref>{{یاد|اهلیلجه نام گیاهی است که طبیبان هندی برای درمان از آن استفاده می‌کنند.
این  رساله همتای توحید مفضل رساله در بيان توحيد آفريدگار و سبب نگارش آن توسط امام صادق(ع) این است كه مفضل در نامه‌ای  به امام صادق (ع) نوشت که گروهی در موضوع آفرينش  شبهاتی دارند و ربوبيت را انکار  می‌كنند آن حضرت پاسخ مفصل و مشروحی بدان نامه داده‌ و چون در مقدمه‌اش به مناسبتی نام هليلج (هليليه) برده شده و پس از آن اين حديث به صورت رساله مستقلی در آمده و به « اهليلجه» موسوم گرديده است. ملا عبدالله حكيم لاهيجی شرحی بر اين رساله نگاشته است . اين رساله در بحارالانوار مجلسی(جلد دوم, کتاب التوحيد) با همتايش توحيدمفضل آمده و مكرر به ضميمه آن چاپ شده است. <ref>https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/69705/0 دیباچی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
 
شماره پیاپی ۱۳۸ـ۱۳۷ ـ بهار و تابستان ـ۱۳۷۵</ref>}}
*متن مشهور به [[تفسیر امام صادق(ع)]]
*متن مشهور به [[تفسیر امام صادق(ع)]]
*[[تفسیر نعمانی (کتاب)|تفسیر النُعمانی]].<ref>پاکتچی، «جعفر صادق، امام»، ص۲۱۸ و ۲۱۹.</ref>
*[[تفسیر نعمانی (کتاب)|تفسیر النُعمانی]].<ref>پاکتچی، «جعفر صادق، امام»، ص۲۱۸ و ۲۱۹.</ref>
برگرفته از «https://fa.wikishia.net/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/1247803»